5 σημάδια για να καταλάβετε εάν κάποιος προσπαθεί να σας ξεγελάσει

Η ειλικρινής ανταλλαγή συναισθημάτων καθώς οι άνθρωποι επικοινωνούν μεταξύ τους μπορεί να θέσει τα θεμέλια για έναν υγιή διάλογο. Τα συναισθήματα επιτελούν μια μοναδική κοινωνική λειτουργία βοηθώντας τους ανθρώπους να προσαρμοστούν ο ένας στον άλλον με τρόπους που μπορούν να προωθήσουν την αμοιβαία κατανόηση, επειδή αποκαλύπτουν τι αισθάνονται οι άνθρωποι, όχι απλώς τι λένε. Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους ανθρώπους να συγκαλύπτουν ή να κρύβουν τα αληθινά τους συναισθήματα, μπλοκάροντας αυτή την οδό επικοινωνίας. Η πιο συνηθισμένη συναισθηματική παραπλάνηση περιλαμβάνει αυτό που ονομάζεται “επιφανειακή συμπεριφορά“.

Τι είναι η επιφανειακή συμπεριφορά και ποιο είναι το κόστος της;

Η “επιφανειακή συμπεριφορά” αναφέρεται στο είδος της συναισθηματικής επικοινωνίας που περιλαμβάνει την κάλυψη των πραγματικών συναισθημάτων σας, ενώ βάζετε ένα ψεύτικο προσωπείο. Συνήθως, στην επιφανειακή συμπεριφορά, προσπαθείτε να καλύψετε αρνητικά συναισθήματα, όπως ο θυμός ή η απογοήτευση, επειδή η έκφρασή τους θα σας έβαζε σε μπελάδες. Ένα συνηθισμένο σενάριο περιλαμβάνει το χαμόγελο ή τη φιλική φωνή που χρησιμοποιεί κάποιος σε θέση εξυπηρέτησης ή πώλησης παρά το γεγονός ότι νιώθει ενοχλημένος από τη μεταχείριση που δέχεται από τους πελάτες. Σε ορισμένες καταστάσεις, η επιφάνεια μπορεί να μετατραπεί σε “βαθιά” υποκριτική αν προσπαθήσετε ειλικρινά να νιώσετε το συναίσθημα που προσωρινά συγκαλύπτετε, αλλά αυτό εξακολουθεί, τεχνικά, να είναι προσποίηση.

Όπως μπορείτε να φανταστείτε, η συναισθηματική προσποίηση μπορεί να επιβαρύνει τον “ηθοποιό”. Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη με επικεφαλής τον Xiaoxiao Hu και τους συνεργάτες του Πανεπιστημίου της Δυτικής Βιρτζίνια (2021), η επιφανειακή υποκριτική ειδικότερα συνδέεται με αρνητικά προσωπικά και επαγγελματικά αποτελέσματα όπως η κακή σωματική υγεία, τα χαμηλότερα επίπεδα ευεξίας, η χειρότερη απόδοση στην εργασία και η μικρότερη ικανοποίηση από την εργασία. Επιπλέον, η επιφανειακή δράση δεν περιορίζεται στις σχέσεις μεταξύ εργαζομένων και πελατών. Σε μια προηγούμενη μελέτη εκτιμήθηκε ότι η επικράτησή της μεταξύ των εργαζομένων που εργάζονται στις ίδιες εταιρείες φτάνει όχι λιγότερο από τα δύο τρίτα όλων των αλληλεπιδράσεων. Ο Hu και οι συνάδελφοί του υποστηρίζουν ότι παρά το πόσο συχνή είναι η επιφανειακή συμπεριφορά στον εργασιακό χώρο, μπορεί ωστόσο να παρεμποδίσει την παραγωγικότητα των μεμονωμένων εργαζομένων και να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο τους αντιλαμβάνονται τα αφεντικά τους.

Υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι η επιφανειακή συμπεριφορά εξαπλώνεται από την εργασία και σε άλλα διαπροσωπικά περιβάλλοντα. Σκεφτείτε την τελευταία φορά που είχατε να αντιμετωπίσετε έναν συγγενή του οποίου η ενοχλητική συμπεριφορά σας ωθεί στα όρια. Δεν μπορείτε να αντιμετωπίσετε άμεσα τη συμπεριφορά είτε επειδή το άτομο έχει εξουσία πάνω σας είτε επειδή απλώς δεν θα ήταν “ωραίο” να πείτε πώς αισθάνεστε. Πώς είναι να πρέπει να συγκρατηθείτε και να μην μπορείτε να πείτε τη γνώμη σας;

Η επιφανειακή συμπεριφορά συνδέεται με την επιτυχία στον εργασιακό χώρο;

Προβλέποντας ότι η επιφανειακή συμπεριφορά θα είχε αντίκτυπο στην εργασιακή απόδοση, ο Hu και οι συνεργάτες του έλαβαν δείγμα 414 εργαζομένων από 103 ομάδες μέσω των τμημάτων ανθρώπινου δυναμικού σε 22 κινεζικές εταιρείες, μαζί με τους 103 επικεφαλής των αντίστοιχων ομάδων. Το μοντέλο εξέτασε την αυτοαξιολόγηση της επιφανειακής συμπεριφοράς προς τους ηγέτες ως προγνωστικό παράγοντα της αρνητικής έκβασης της απόσυρσης από τον εργαζόμενο (π.χ. λήψη μεγαλύτερου διαλείμματος εργασίας από αυτό που δικαιούνταν). Οι ηγέτες των ομάδων, με τη σειρά τους, αξιολόγησαν πόσο ικανοποιημένοι ήταν με τους εργαζόμενους μαζί με το πόσο καλά οι εργαζόμενοι απέδιδαν στην εργασία τους.

Βαθμολογώντας τον εαυτό σας στο μέτρο της επιφανειακής συμπεριφοράς, μπορείτε να πάρετε μια ιδέα για το πώς είναι να κρύβετε τα πραγματικά σας συναισθήματα και από εκεί να αποκτήσετε εικόνα για το πώς να εντοπίζετε την ίδια συμπεριφορά στους άλλους. Το μέτρο ήταν πολύ απλό, διαιρώντας τα καλυμμένα συναισθήματα σε θετικά και αρνητικά.

Χρησιμοποιώντας μια κλίμακα από το 1 (ποτέ) έως το 6 (πάντα), βαθμολογήστε τον εαυτό σας στα εξής:

• Προσποίηση θετικών συναισθημάτων: Πόσο συχνά εκφράζετε συναισθήματα ευτυχίας/ενδιαφέροντος/διασκέδασης στις αλληλεπιδράσεις με τον ηγέτη σας, ενώ στην πραγματικότητα δεν αισθάνεστε έτσι;
• Απόκρυψη αρνητικών συναισθημάτων: Πόσο συχνά κρατάτε για τον εαυτό σας συναισθήματα θλίψης/ενδιαφέροντος/απογοήτευσης στις αλληλεπιδράσεις με τον ηγέτη σας, ενώ πραγματικά αισθάνεστε έτσι;

Κατά μέσο όρο, οι συμμετέχοντες στις κινεζικές εταιρείες αξιολόγησαν τον εαυτό τους ως πιο πιθανό να αποκρύψουν αρνητικά συναισθήματα από ό,τι να υποκρύψουν θετικά . Αυτοί οι σχετικά υψηλοί μέσοι όροι υποστηρίζουν τις υποθέσεις της μελέτης ότι η επιφανειακή δράση λαμβάνει συχνά χώρα μεταξύ των εργαζομένων και των ηγετών τους. Μπορείτε να συγκρίνετε τις δικές σας βαθμολογίες με αυτούς τους μέσους όρους, αλλά να σκεφτείτε επίσης αν θα είχατε υψηλότερες βαθμολογίες σε ορισμένα μη εργασιακά περιβάλλοντα απ’ ό,τι σε άλλα, όπως για παράδειγμα με εκείνον τον ενοχλητικό συγγενή. Σας εκπλήσσει το πόσο συχνά προσποιείστε το καλό και κρύβετε το κακό;

Τα ευρήματα της μελέτης υποστήριξαν επίσης το μοντέλο τους που προέβλεπε την ικανοποίηση του ηγέτη και τις αξιολογήσεις απόδοσης ως συνάρτηση της επιφανειακής δράσης των εργαζομένων, αλλά μόνο για τους άνδρες εργαζόμενους. Οι γυναίκες που επιδίδονται σε επιφανειακή υποκριτική δεν φαίνεται να απολαμβάνουν, σύμφωνα με αυτό το εύρημα, τα ίδια πρακτικά οφέλη με τους άνδρες συναδέλφους τους που υποκρίνονται συναισθήματα. Σύμφωνα με τα λόγια των συγγραφέων, “από την άποψη της οργανωτικής δικαιοσύνης και ισότητας, αυτή η διαφορά φύλου είναι προβληματική, επειδή οι προσπάθειες των γυναικών να καταπιέσουν τα αρνητικά συναισθήματά τους μπορεί να μην ανταμείβονται από τους ηγέτες τους”. Με άλλα λόγια, αν πρόκειται να περάσετε την αγωνία της απόκρυψης των συναισθημάτων σας, θα μπορούσατε κάλλιστα να αποκομίσετε κάποια ανταμοιβή.

Ποια είναι τα σημάδια της επιφανειακής δράσης;

Γνωρίζοντας τώρα ότι είναι σύνηθες οι άνθρωποι είτε να κρύβουν είτε να προσποιούνται τα αληθινά τους συναισθήματα, μπορείτε να υποθέσετε ότι, ιδιαίτερα κάτω από ορισμένες συνθήκες, δεν έχετε μια ειλικρινή εικόνα της πραγματικής συναισθηματικής κατάστασης ενός ατόμου. Ψάχνοντας για αυτά τα πέντε σημάδια μπορείτε να ξεπεράσετε την προσποίηση και να βεβαιωθείτε ότι εσείς και το άτομο με το οποίο αλληλεπιδράτε δεν λειτουργείτε με ψευδαισθήσεις:

Σημάδι πρώτο: Η κατάσταση δεν δικαιολογεί το συναίσθημα που δείχνει το άτομο.

Αυτό το πρώτο σημάδι απαιτεί να εξετάσετε την πραγματικότητα της κατάστασης στην οποία βρίσκεστε με αυτό το άτομο. Αν μπορείτε να παραδεχτείτε ότι εσείς οι ίδιοι είστε λίγο εκνευριστικοί ή αυταρχικοί, και παρόλα αυτά το άλλο άτομο εξακολουθεί να χαμογελάει, τότε ίσως απλώς προσπαθεί να σας ευχαριστήσει. Η όλη ιδέα της επιφανειακής υποκριτικής είναι ότι συγκαλύπτετε μια κατάλληλη αντίδραση για μια δεδομένη κατάσταση, οπότε αν η αντίδραση δεν ανταποκρίνεται, είναι πιθανό να είναι ψεύτικη.

Δεύτερο σημάδι: Νιώθετε ότι κάτι “δεν πάει καλά” με την αλληλεπίδραση.

Δεδομένου ότι οι περισσότεροι καθημερινοί ηθοποιοί δεν αξίζουν ακριβώς ένα Όσκαρ για την ικανότητά τους να παρουσιάζουν ένα ψεύτικο προσωπείο, μπορεί να έχετε μια αίσθηση που σηματοδοτεί ότι κάτι δεν πάει καλά. Μπορεί το άτομο να είναι υπερβολικά διαχυτικό, χρησιμοποιώντας πάρα πολλά θαυμαστικά στην ομιλία του για να ακουστεί ενθουσιασμένο, ή μπορεί να είναι ότι το άτομο γελάει με κάτι που είπατε και δεν είναι και τόσο αστείο.

Τρίτο σημάδι: Το άτομο δείχνει μικρά σημάδια άγχους, είτε στο πρόσωπο είτε στη φωνή.

Όχι μόνο μπορεί κάτι να μην πάει καλά, αλλά είναι πιθανό, αν δώσετε μεγάλη προσοχή, να δείτε κάποια σημάδια που μαρτυρούν ότι το άτομο αισθάνεται αγχωμένο. Αυτό το συναισθηματικό κόστος της επιφανειακής συμπεριφοράς σημαίνει ότι μικρές “διαρροές” μη λεκτικού στρες θα ξεχυθούν προς τα έξω.

Τέταρτο σημάδι: Υπάρχει κέρδος που συνδέεται με την απεικόνιση ενός συγκεκριμένου συναισθήματος.

Περιττό να πούμε ότι ένας από τους λόγους που οι άνθρωποι επιδίδονται σε επιφανειακή συμπεριφορά είναι για να κερδίσουν κάτι από μια κατάσταση, είτε πρόκειται για μια θετική αξιολόγηση από έναν πελάτη ή ένα αφεντικό, είτε απλώς για κάποιο είδος κοινωνικού κεφαλαίου. Κάθε φορά που βρίσκεστε σε μια θέση που θα μπορούσε ενδεχομένως να αναγκάσει κάποιον άλλον να δείξει ανέντιμες εκδηλώσεις συναισθημάτων, μπορεί να είναι χρήσιμο να κάνετε ό,τι μπορείτε για να ανακουφίσετε το άγχος του ατόμου.

Σημάδι πέμπτο: Παρατηρείτε ότι το άτομο αρχίζει να αποστασιοποιείται.

Η πίεση που συνεπάγεται η δημιουργία ενός ψεύτικου προσωπείου, όπως φαίνεται σε αυτή τη μελέτη, μπορεί να οδηγήσει τους εργαζόμενους να απομακρυνθούν και να αποσυρθούν στον δικό τους χώρο. Το άλλο εύρημα από την έρευνα των Hu et al. αφορά το φύλο. Για τις γυναίκες, μπορεί να είναι ιδιαίτερα απογοητευτικό να πρέπει να συνεχίσουν να ενεργούν με τρόπους που θεωρούν ότι ανταποκρίνονται σε έναν στερεοτυπικά έμφυλο γυναικείο ρόλο. Και πάλι, αν επιδιώκετε την ειλικρίνεια, σκεφτείτε το ενδεχόμενο να έχετε θέσει άδικες προσδοκίες στο άλλο άτομο.

Συνοψίζοντας, η συναισθηματική ειλικρίνεια στις σχέσεις είναι μια ποιότητα που μπορεί να θεωρείτε λανθασμένα δεδομένη. Το να είστε πρόθυμοι να κοιτάξετε πίσω από αυτή τη μάσκα της επιφανειακής υποκριτικής μπορεί να σας βοηθήσει να βρείτε το είδος της ειλικρίνειας που θα ωφελήσει τη δική σας ολοκλήρωση και εκείνη των ανθρώπων γύρω σας.