8 σοβαροί παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη διαβήτη που πιθανώς αγνοείτε

Οι περισσότεροι άνθρωποι συνδέουν τον διαβήτη με το υπερβολικό βάρος και το οικογενειακό ιστορικό, αλλά υπάρχουν και άλλοι, λιγότερο γνωστοί, παράγοντες κινδύνου που διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση διαβήτη, τους οποίους θα δούμε πιο κάτω.

Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο διαβήτη;

1. Σώμα σε σχήμα μήλου

Ο πιο γνωστός παράγοντας κινδύνου, που πιθανότατα να έχετε ακούσει για τον διαβήτη είναι η παχυσαρκία. Ωστόσο, παρόλο που το λίπος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση διαβήτη, εξίσου σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και το πού συσσωρεύεται το λίπος, ακόμη και αν ένας άνθρωπος δεν θεωρείται παχύσαρκος.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τις έρευνες, όσοι έχουν συσσωρευμένο λίπος γύρω από την μέση -γνωστό ως «σώμα σε σχήμα μήλου»- έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν διαβήτη, συγκριτικά με εκείνους που το σώμα τους έχει σχήμα «αχλαδιού», όπου το περισσότερο λίπος τους διανέμεται γύρω από τους μηρούς και τους γλουτούς τους. Οι γιατροί ωστόσο, δεν είναι σίγουροι για το λόγο που συμβαίνει αυτό, αλλά πιθανολογούν ότι έχει να κάνει με τον τρόπο που το σπλαχνικό λίπος (το λίπος γύρω από την κοιλιά) επηρεάζει τη λειτουργία των κοντινών εσωτερικών οργάνων. Η άσκηση και η υγιεινή διατροφή μπορούν να βοηθήσουν στην μείωση του λίπους γύρω από την κοιλιά.

2. Καθιστική ζωή

Εάν εργάζεστε σε ένα γραφείο και περνάτε τις περισσότερες ώρες της ημέρας σας μπροστά σε ένα υπολογιστή, τότε ο τρόπος ζωής σας είναι καθιστικός. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Διαβήτη (ADA), ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη αυξάνεται σημαντικά για όσους σπαταλούν 8-13 ώρες την ημέρα στο γραφείο, μπροστά στην τηλεόραση ή κάνοντας άλλες καθιστικές δραστηριότητες. Όπως εξηγεί ο Δρ. Reshmi Srinath, διευθυντής στο νοσοκομείο The Mount Sinai της Νέας Υόρκης, η καθιστική ζωή, όπου οι άνθρωποι καταναλώνουν περισσότερες θερμίδες από αυτές που καίνε, συμβάλλει στην παχυσαρκία και η παχυσαρκία με τη σειρά της, στην εμφάνιση διαβήτη.

Ο Shannon Weston, εκπαιδευτικός διαβητικών και εγγεγραμμένος διαιτολόγος στην Cizik School of Nursing στο UTHealth-Houston, συνιστά καθημερινό περπάτημα για μισή ώρα ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες παχυσαρκίας. Η αύξηση μυών και η καύση θερμίδων από το περπάτημα συμβάλλουν στην βελτίωση της αντίστασης στην ινσουλίνη. Σημειώνεται ότι η ινσουλίνη βοηθά το σώμα να επεξεργάζεται το σάκχαρο του αίματος, έτσι όσο λιγότερο ανθεκτικός είναι ένας άνθρωπος στην ινσουλίνη, τόσο απομακρύνεται από τον διαβήτη.

3. Καταναλώνετε σόδα

Η κατανάλωση σόδας και άλλων ζαχαρούχων ποτών, μπορεί να οδηγήσει σε διαβήτη, ακόμη και αν ακολουθείτε έναν υγιεινό, κατά τα άλλα, τρόπο ζωής. Μάλιστα, μια μελέτη διαπίστωσε ότι όσοι έπιναν περισσότερες από τρεις σόδες 370 γραμμαρίων εβδομαδιαίως, είχαν 46% αυξημένο κίνδυνο πρόβυσσου (πρόδρομος του διαβήτη), καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι για όλα ευθύνεται η περιεκτικότητα της σόδας σε ζάχαρη. Σύμφωνα με τον Weston, ένα κουτάλι σόδα περιέχει 39 γραμμάρια ζάχαρης. Όμως, η American Heart Association, υπογραμμίζει ότι οι άνδρες δεν πρέπει να καταναλώνουν περισσότερο από 37,5 γραμμάρια πρόσθετης ζάχαρης την ημέρα, ενώ οι γυναίκες δεν πρέπει να καταναλώνουν περισσότερο από 25 γραμμάρια πρόσθετης ζάχαρης την ημέρα.

Επιπρόσθετα, η σόδα έχει υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, πράγμα που σημαίνει ότι περιέχει υψηλά επίπεδα καρβιδίου, το οποίο χωνεύεται γρήγορα, γεγονός που προκαλεί γρήγορη άνοδο του σακχάρου στο αίμα και αύξηση της ζήτησης της ινσουλίνης. Σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτή η ενέργεια, με τον καιρό μπορεί να βλάψει το πάγκρεας.

Γενικότερα, η ADA συνιστά την κατανάλωση σόδας μόνο για αντικατάσταση ποτών που περιέχουν πολλές θερμίδες, αλλά η καλύτερη επιλογή συνεχίζει να θεωρείται το νερό.

4. Άγχος ή ψυχικές διαταραχές

Εάν είστε συνεχώς αγχωμένοι ή πάσχετε από ψυχικές παθήσεις, όπως η κατάθλιψη,  υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ανήκετε στις ομάδες υψηλού κινδύνου για εμφάνιση διαβήτη. Ειδικότερα, το άγχος αναγκάζει το σώμα να μπαίνει σε κατάσταση ετοιμότητας για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τον επερχόμενο κίνδυνο. Αυτή η κατάσταση αυξάνει τα επίπεδα της κορτιζόλης, αναγκάζοντας τα κύτταρα να εκκρίνουν περισσότερο σάκχαρο στην κυκλοφορία του αίματος, ώστε το σώμα να αποκτήσει την ενέργεια που χρειάζεται. Αλλά, επειδή το άγχος τις περισσότερες φορές έχει ψυχικές και διανοητικές αιτίες και όχι πραγματικές, το σώμα στην πραγματικότητα δεν χρειάζεται την επιπλέον ενέργεια, οπότε το επιπλέον σάκχαρο στο αίμα δεν μεταβολίζεται εύκολα. Ως εκ τούτου, το μακροχρόνιο άγχος μπορεί να οδηγήσει σε διαβήτη, αλλά η άσκηση, η υγιεινή διατροφή, ο διαλογισμός και η γιόγκα μπορούν να μειώσουν καταλυτικά τον κίνδυνο.

5. Ανεπάρκεια ύπνου

Σύμφωνα με το Εθνικό Ίδρυμα ύπνου, ο ανεπαρκής ύπνος (λιγότερο από 7-9 ώρες):

• Προκαλεί αύξηση της ινσουλίνης
• Αυξάνει τις ορμόνες του στρες, οι οποίες αυξάνουν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα
• Αυξάνει την όρεξη και ταυτόχρονα τις πιθανότητες ανθυγιεινών επιλογών, πράγμα που συμβάλει στη αύξηση βάρους

Σημειώνεται ότι μια μελέτη ύπνου διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που κοιμόντουσαν λιγότερο από 7-8 ώρες κάθε βράδυ, είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν διαβήτη.

6. Οικογενειακό ιστορικό και εθνικότητα

Κάποιοι παράγοντες κινδύνου, όπως το οικογενειακό ιστορικό, δεν μπορούν να ελεγχθούν. Το οικογενειακό ιστορικό επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις πιθανότητες εμφάνισης διαβήτη και το ίδιο ισχύει και για την εθνικότητα. Για παράδειγμα, σύμφωνα με μια μελέτη, οι Αφροαμερικανοί, οι Μεξικανοί, οι Ινδοί, οι Νησιώτες του Ειρηνικού και οι Ασιάτες, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν διαβήτη και αυτό γιατί οι συγκεκριμένοι πληθυσμοί είναι συνήθως υπέρβαροι.

7. Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS)

Οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS), διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν διαβήτη.  Σύμφωνα με μια μελέτη, οι γυναίκες με PCOS είχαν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν διαβήτη, σε σχέση με τις γυναίκες που δεν είχαν το σύνδρομο. Επιπρόσθετα, οι γυναίκες με PCOS είναι πιο πιθανό να είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες, γεγονός που επίσης αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη.  Στην περίπτωση που έχετε PCOS, μιλήστε με τον γιατρό σας ή τον διαιτολόγο σας, για να δείτε το πώς η διατροφή και η άσκηση μπορεί να σας βοηθήσει να μειώσετε τον κίνδυνο.

8. Διαβήτης κύησης

Πολλές γυναίκες διαγιγνώσκονται με διαβήτη κύησης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους, ως αποτέλεσμα της επίδρασης των ορμονών τους στην παραγωγή ινσουλίνης. Οι γυναίκες αυτές, γενικότερα, δεν θα κινδυνεύαν να εμφανίσουν διαβήτη εάν δεν εμφάνιζαν διαβήτη κύησης. Όμως πλέον, ο κίνδυνος να εμφανίσουν διαβήτη σε οποιαδήποτε στιγμή στη ζωή τους είναι αυξημένος. Ως εκ τούτου, η ADA συνιστά στις γυναίκες που πέρασαν διαβήτη καύσης να εξετάζονται για διαβήτη, 6-12 εβδομάδες μετά τον τοκετό και τουλάχιστον μια φορά κάθε τρία χρόνια μετά τον τοκετό. Σημειώνεται, ότι ο διαβήτης κύησης, οφείλεται εν μέρει στους ιδίους παράγοντες που προκαλούν διαβήτη, όπως το υπερβολικό βάρος και το PCOS.