Εγκεφαλικό ανεύρυσμα

Αίτια

Ποια είναι η αιτία του εγκεφαλικού ανευρύσματος;

Κάποια γεγονότα ενθαρρύνουν τη δημιουργία ή τη ρήξη ενός ανευρύσματος στον εγκέφαλο. Μία μελέτη στο επιστημονικό περιοδικό “Stroke” της Αμερικανικής Ένωσης Καρδιολογίας κατέληξε ότι οι ακόλουθοι παράγοντες μπορεί να πυροδοτήσουν τη ρήξη ενός υπάρχοντος ανευρύσματος:

• Κατανάλωση καφέ ή αναψυκτικών
• Υπερβολική άσκηση
• Έντονος θυμός
• Σεξουαλική πράξη
• Σφίξιμο κατά τη διάρκεια των κενώσεων του εντέρου
• Έντονη έκπληξη

Κάποια ανευρύσματα αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια της ζωής του ατόμου, άλλα κληρονομούνται και άλλα είναι το αποτέλεσμα εγκεφαλικής βλάβης.

Η αυτοσωμική επικρατής πολυκυστική νεφρική νόσος είναι μία κληρονομούμενη πάθηση που επηρεάζει τη νεφρική λειτουργία. Επίσης παράγει αραχνοειδείς κύστεις γεμάτες υγρό στον εγκέφαλο και αυξάνει την αρτηριακή πίεση, κάτι το οποίο αποδυναμώνει τα αγγεία τόσο στον εγκέφαλο όσο και στο υπόλοιπο σώμα.

Το σύνδρομο Marfan επίσης κληρονομείται και επηρεάζει τα γονίδια που ελέγχουν το σχηματισμό του συνδετικού ιστού στο σώμα. Η βλάβη στη δομή των αρτηριών δημιουργεί αδύναμα σημεία που πιθανώς να καταλήξουν σε ανεύρυσμα.

Μία εγκεφαλική βλάβη εξαιτίας τραυματισμού μπορεί να προκαλέσει ρήξη του ιστού και να δημιουργήσει το ανεύρυσμα διαχωρισμού. Μία σοβαρή μόλυνση στο σώμα είναι πιθανό να οδηγήσει σε ανεύρυσμα αν επηρεαστούν οι αρτηρίες. Το κάπνισμα και η χρόνια υψηλή αρτηριακή πίεση συνιστούν αιτίες πολλών εγκεφαλικών ανευρυσμάτων.

Ποιος βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο για εγκεφαλικό ανεύρυσμα;

Το εγκεφαλικό ανεύρυσμα μπορεί να επηρεάσει τον οποιονδήποτε, αλλά τα άτομα με αρτηριοσκλήρυνση (σκλήρυνση του τοιχώματος των αρτηριών) εμφανίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο.

Το Ίδρυμα Εγκεφαλικού Ανευρύσματος των ΗΠΑ αναφέρει ότι τα εγκεφαλικά ανευρύσματα είναι περισσότερο κοινά σε άτομα μεταξύ 35 και 60 ετών. Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν ανεύρυσμα από τους άνδρες εξαιτίας των χαμηλών οιστρογόνων μετά την εμμηνόπαυση. Αν έχετε συγγενείς πρώτου βαθμού με ανεύρυσμα, οι πιθανότητές σας αυξάνονται.

Έτεροι προδιαθεσικοί παράγοντες για το εγκεφαλικό ανεύρυσμα περιλαμβάνουν:

• Κατάχρηση αλκοόλ
• Τραυματισμό στο κεφάλι
• Προχωρημένη ηλικία
• Κατάχρηση παράνομων ουσιών, ειδικά κοκαΐνης
• Συγγενή στένωση της αορτής
• Εκ γενετής προβλήματα που επηρεάζουν τα αρτηριακά τοιχώματα, όπως το σύνδρομο Ehlers-Danlos
• Εγκεφαλική αρτηριοφλεβική δυσπλασία

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα που υποδηλώνουν εγκεφαλικό ανεύρυσμα;

Το ανεύρυσμα είναι απρόβλεπτο και μπορεί να μην εκδηλώσει κανένα σύμπτωμα μέχρι τη ρήξη του. Τα μεγάλα ή τα σπασμένα ανευρύσματα συνήθως εμφανίζουν έντονα συμπτώματα και απαιτούν άμεση ιατρική φροντίδα.

Η συμπτωματολογία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το εάν το ανεύρυσμα έχει υποστεί ρήξη ή όχι.

Τα συμπτώματα ενός μη σπασμένου ανευρύσματος περιλαμβάνουν:

• Πονοκέφαλο ή πόνο πάνω ή πίσω από τα μάτια, που μπορεί να κυμαίνεται από ήπιος ως έντονος
• Ζάλη
• Επιληπτικές κρίσεις
• Θολή ή διπλή όραση
• Οπτικό έλλειμμα

Επισκεφθείτε το γιατρό σας το συντομότερο δυνατό αν βιώνετε τα παραπάνω συμπτώματα.

Τα συμπτώματα ενός σπασμένου ανευρύσματος περιλαμβάνουν:

• Ακαμψία του αυχένα
• Ξαφνικό και έντονο πονοκέφαλο (συχνά οι πάσχοντες τον περιγράφουν ως «το χειρότερο πονοκέφαλο της ζωής τους»)
• Βλεφαρόπτωση
• Επιληπτικές κρίσεις
• Απώλεια αισθήσεων
• Ευαισθησία στο φως
• Ναυτία ή εμετούς
• Δυσκολία στη ομιλία ή αλλαγή στην πνευματική κατάσταση
• Θολή ή διπλή όραση
• Δυσκολία στο περπάτημα ή ζάλη

Αν έχετε ένα ανεύρυσμα που παρουσιάζει «διαρροή», μπορεί να βιώσετε μόνο έναν έντονο και ξαφνικό πονοκέφαλο.

Αναζητήστε άμεση ιατρική φροντίδα αμέσως αν βιώνετε ένα ή περισσότερα από τα προαναφερθέντα συμπτώματα.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται το εγκεφαλικό ανεύρυσμα;

Αν δεν υποστεί ρήξη, το ανεύρυσμα είναι δύσκολο να διαγνωστεί. Υπάρχουν εξετάσεις που εντοπίζουν το ανεύρυσμα σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό της πάθησης, προδιαθεσικούς παράγοντες και κληρονομικά προβλήματα υγείας που σχετίζονται με αυτό.

Η αξονική και η μαγνητική τομογραφία παράγουν εικόνες του εγκεφαλικού ιστού και των αρτηριών. Η αξονική τομογραφία λαμβάνει αρκετές ακτινογραφίες ακτίνων-Χ και ύστερα συνθέτει μια τρισδιάστατη απεικόνιση του εγκεφάλου στον υπολογιστή. Η μαγνητική τομογραφία σκανάρει τον εγκέφαλο με ραδιοκύματα και μαγνητικά πεδία για την παραγωγή λεπτομερών εικόνων.

Η αξονική τομογραφία είναι καλύτερη στην αποκάλυψη υφιστάμενης αιμορραγίας. Μία οσφυονωτιαία παρακέντηση (κατά την οποία ο γιατρός αφαιρεί νωτιαίο υγρό από τη σπονδυλική σας στήλη) μπορεί να ανιχνεύσει αιμορραγία στον εγκέφαλο. Μία εγκεφαλική αγγειογραφία μπορεί επίσης να ελέγξει για αιμορραγία και οποιεσδήποτε ανωμαλίες στις αρτηρίες του εγκεφάλου.

Θεραπεία

Ποιοι είναι οι τρόποι αντιμετώπισης του εγκεφαλικού ανευρύσματος;

Η αντιμετώπιση του ανευρύσματος ποικίλει ανάλογα με το μέγεθος, τη θέση και τη σοβαρότητά του, καθώς και ανάλογα με το εάν έχει υποστεί ρήξη ή διαρροή. Τα αναλγητικά μπορούν να ανακουφίσουν από τους πονοκεφάλους και τον πόνο στα μάτια.

Αν το ανεύρυσμα είναι προσβάσιμο, μία χειρουργική επέμβαση μπορεί να επιδιορθώσει ή να αποκόψει την αιματική ροή προς αυτό. Έτσι θα προληφθεί η περαιτέρω ανάπτυξη και ρήξη. Οι επεμβάσεις αυτές περιλαμβάνουν:

• Χειρουργική απολίνωση (clipping), στην οποία το ανεύρυσμα κλείνεται με ένα μεταλλικό clip
• Ενδαγγειακή περιέλιξη, κατά την οποία ένας καθετήρας εισάγεται μέσω μιας αρτηρίας στο ανεύρυσμα και παρεμποδίζει την αιματική ροή, κάτι που τελικά μπλοκάρει το ανεύρυσμα

Υπάρχουν αρκετές αλλαγές στον τρόπο ζωής που θα μπορούσαν να σας βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων, όπως:

• Η διατήρηση μιας υγιεινής διατροφής πλούσιας σε φρούτα, λαχανικά, άπαχο κρέας και χαμηλών λιπαρών γαλακτοκομικά προϊόντα
• Τακτική, αλλά όχι υπερβολική, άσκηση
• Τερματισμός του καπνίσματος
• Διαχείριση της υψηλής αρτηριακής πίεσης ή της υψηλής χοληστερόλης

Επιπλοκές

Ποιες είναι οι επιπλοκές ενός εγκεφαλικό ανευρύσματος;

Η πίεση από το αίμα που διαρρέει μέσα στον εγκέφαλο από ένα ανεύρυσμα μπορεί να αυξηθεί απότομα. Αν γίνει πολύ υψηλή, πιθανώς θα χάσετε τις αισθήσεις σας. Ακόμη και θάνατος μπορεί να προκληθεί σε κάποιες περιπτώσεις.

Μετά τη ρήξη του ανευρύσματος μπορεί να ξανασυμβεί ρήξη οποιαδήποτε στιγμή, ακόμη και μετά τη θεραπεία. Επιπλέον, τα αγγεία του εγκεφάλου σας μπορεί να στενέψουν χωρίς προειδοποίηση ως απόκριση στην αυξημένη πίεση γύρω από τον εγκέφαλο.

Έτερες επιπλοκές θεωρούνται:

• Ο υδροκέφαλος, όπου η κυκλοφορία του εγκεφαλονωτιαίου υγρού υφίσταται βλάβη
• Η υπονατριαιμία, ή αλλιώς χαμηλά επίπεδα νατρίου εξαιτίας εγκεφαλικής βλάβης

Έκβαση

Ποια είναι η έκβαση για κάποιον που έχει ανεύρυσμα;

Θα πρέπει να είστε συνεχώς σε επιφυλακή όταν παρακολουθείτε ένα ανεύρυσμα για ενδείξεις ρήξης. Αν λάβετε άμεση θεραπεία για τη ρήξη, οι πιθανότητες επιβίωσης και ανάκαμψης είναι πολύ υψηλότερες συγκριτικά με την περίπτωση μη άμεσης λήψης φροντίδας.

Η ανάρρωση στο νοσοκομείο από το χειρουργείο ενός μη σπασμένου ανευρύσματος είναι γρήγορη. Στην περίπτωση χειρουργείου σπασμένου ανευρύσματος, ο μέγιστος χρόνος ανάρρωσης μπορεί να είναι από εβδομάδες ως μήνες και είναι πιθανό να μην αναρρώσετε ποτέ πλήρως, αναλόγως με τη σοβαρότητα της βλάβης.

Να είστε σε επαγρύπνηση για τις προειδοποιητικές ενδείξεις. Αν έχετε προδιαθεσικούς παράγοντες, επισκεφθείτε άμεσα το γιατρό σας για μία εξέταση. Τα ανευρύσματα που δεν έχουν υποστεί ρήξη είναι σοβαρά και πρέπει να αντιμετωπιστούν αμέσως μόλις διαγνωστούν. Τα ανευρύσματα που έχουν σπάσει ή εμφανίζουν διαρροή θεωρούνται επείγον ιατρικό περιστατικό και απαιτούν άμεση φροντίδα από έναν έμπειρο γιατρό ώστε να εξασφαλιστεί η βέλτιστη έκβαση.

Q&A

Πώς μοιάζει ένα εγκεφαλικό ανεύρυσμα;

Ένα εγκεφαλικό ανεύρυσμα μπορεί να λάβει ποικίλες μορφές. Το τμήμα Φροντίδας Υγείας του Stanford δηλώνει ότι το 90% των ανευρυσμάτων έχουν σακοειδή μορφή και ομοιάζουν με μούρα. Ο τύπος αυτός σχηματίζει μια κύστη έξω από την αρτηρία που μοιάζει με μούρο.

Το ατρακτοειδές ανεύρυσμα είναι ένας ασυνήθης τύπος που προκαλεί γενικευμένη διόγκωση της αρτηρίας.

Το ανεύρυσμα διαχωρισμού είναι η ρήξη ενός εκ των πολλών αρτηριακών τοιχωμάτων. Μπορεί να οδηγήσει σε διαρροή αίματος σε άλλα επίπεδα του τοιχώματος και να μπλοκάρει την αρτηρία.