Άγχος και η διαχείρισή του σε οικογένειες με αυτιστικά παιδιά

Το άγχος είναι ένα φυσιολογικό μέρος της ζωής, κάτι που βιώνουν οι περισσότεροι άνθρωποι και οι περισσότερες οικογένειες. Όμως οι οικογένειες με αυτιστικά παιδιά μπορεί να βιώνουν περισσότερο στρες από άλλες οικογένειες. Για παράδειγμα, μπορεί να νιώθουν άγχος επειδή:

• συμβιβάζονται με τη διάγνωση και το τι σημαίνει αυτή για το παιδί τους
• δυσκολεύονται να διαχειριστούν την καθημερινή ζωή με ένα αυτιστικό παιδί
• δυσκολεύονται να διαχειριστούν την προκλητική συμπεριφορά του αυτιστικού παιδιού τους
• δεν είναι σίγουροι πώς να βοηθήσουν το αυτιστικό παιδί τους να αποκτήσει αυτοπεποίθηση και θετική εικόνα για τον εαυτό του
• χρειάζονται ένα διάλειμμα από τη φροντίδα του αυτιστικού παιδιού τους αλλά δεν γνωρίζουν πώς να αναπαυθούν
• δυσκολεύονται να “πλοηγηθούν” στο σύστημα υπηρεσιών.

Παρόλο που η διάγνωση του αυτισμού επηρεάζει ολόκληρη την οικογένεια, τα μέλη της οικογένειας μπορεί να αγχώνονται από διαφορετικά πράγματα σχετικά με τη διάγνωση ή από διαφορετικές πτυχές της ζωής με ένα αυτιστικό παιδί. Μπορεί επίσης να αντιδρούν και να εκφράζουν το άγχος με διαφορετικούς τρόπους.

Κάποιο άγχος δικαιολογείται και είναι εποικοδομητικό, δίνοντάς σας το κίνητρο και την εστίαση για να αντιμετωπίσετε τις προκλήσεις και να κάνετε πράγματα. Αλλά το υπερβολικό άγχος μπορεί να είναι συντριπτικό, καθιστώντας δύσκολη την αντιμετώπιση των καθημερινών πραγμάτων.

Αν λοιπόν αισθάνεστε ότι η οικογένειά σας δυσκολεύεται να ανταπεξέλθει, είναι σημαντικό να κάνετε κάτι για να διαχειριστείτε το άγχος στην οικογενειακή σας ζωή.

Πώς επιτυγχάνεται η μείωση και διαχείριση του άγχους για οικογένειες με αυτιστικά παιδιά;

Αν και το άγχος είναι φυσιολογικό μέρος της οικογενειακής ζωής, το υπερβολικό άγχος μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις. Υπάρχουν πρακτικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να διαχειριστείτε το άγχος της οικογένειάς σας. Η διαχείριση του άγχους είναι καλή για τη συναισθηματική και ψυχική υγεία και ευεξία όλων στην οικογένειά σας.

1. Θετική σκέψη και αυτο-ομιλία

Η θετική σκέψη και η αυτο-ομιλία αυξάνουν τα θετικά σας συναισθήματα. Και το θετικό συναίσθημα αυξάνει την ικανότητά σας να αντιμετωπίζετε στρεσογόνες καταστάσεις. Για παράδειγμα, μπορεί να έχετε μια αρνητική σκέψη όπως “Οι άνθρωποι πιθανόν να πιστεύουν ότι είμαι κακός γονιός”. Μπορείτε να αμφισβητήσετε αυτή τη σκέψη ρωτώντας τον εαυτό σας: “Πώς ξέρω ότι οι άνθρωποι θα το σκεφτούν αυτό;” Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε πιο θετικές σκέψεις, όπως: “Ποιος νοιάζεται τι σκέφτονται οι άλλοι;”, “Μπορώ να το κάνω αυτό” ή “Θα παραμείνω ήρεμος”. Όσο περισσότερο εξασκείτε τη θετική αυτο-ομιλία, τόσο πιο αυτόματη θα γίνει στη ζωή σας. Ξεκινήστε την εξάσκηση σε μια κατάσταση που σας προκαλεί άγχος και στη συνέχεια προχωρήστε σε μια άλλη.

2. Στρατηγικές χαλάρωσης και αναπνοής

Εξασκηθείτε σε κάποιες ασκήσεις αναπνοής και τεχνικές μυϊκής χαλάρωσης. Αν εξασκηθείτε και χρησιμοποιήσετε ασκήσεις χαλάρωσης αμέσως μόλις νιώσετε σημάδια στρες ή όταν ξέρετε ότι πρόκειται να μπείτε σε μια κατάσταση που σας αγχώνει, μπορεί να ηρεμήσει τα πράγματα. Θα μπορούσατε επίσης να αφιερώνετε λίγο χρόνο κάθε μέρα για χαλάρωση ή διαλογισμό. Ακόμη και 10 λεπτά στην αρχή ή στο τέλος της ημέρας θα μπορούσαν να είναι αρκετά. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να κοιμηθείτε καλύτερα και να νιώθετε πιο θετικά κατά τη διάρκεια της ημέρας.

3. Οργάνωση

Το άγχος συνδέεται συχνά με την αίσθηση ότι τα πράγματα είναι εκτός του ελέγχου σας. Η οργάνωση είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος για να θέσετε τα πράγματα -συμπεριλαμβανομένων των επιπέδων του άγχους σας- υπό έλεγχο. Για παράδειγμα, αν έχετε μια λίστα με τα πράγματα που πρέπει να κάνετε, μπορείτε να δουλέψετε τη λίστα, εστιάζοντας σε ένα μόνο πράγμα κάθε φορά. Και θα αισθάνεστε καλά καθώς θα διαγράφετε πράγματα από τη λίστα. Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε να βάλετε σε εφαρμογή κάποιες οικογενειακές ρουτίνες. Οι ρουτίνες βοηθούν την οικογένειά σας να διεκπεραιώνει τις εργασίες σας πιο αποτελεσματικά και να απελευθερώνει χρόνο για πιο ευχάριστα πράγματα. Μπορείτε να προσαρμόσετε αυτές τις ρουτίνες για παιδιά με ειδικές ανάγκες.

4. Δημιουργία χρόνου για ευχάριστες οικογενειακές δραστηριότητες

Όταν έχετε ένα αυτιστικό παιδί, μπορεί να ξεχάσετε να βρείτε χρόνο για τον εαυτό σας. Μπορείτε να μειώσετε τα επίπεδα άγχους στην οικογένειά σας, φροντίζοντας ώστε όλα τα μέλη της οικογένειας -συμπεριλαμβανομένων και εσάς- να έχουν χρόνο να κάνουν πράγματα που τους κάνουν να αισθάνονται καλά. Ένας τρόπος για να το κάνετε αυτό είναι να βάλετε όλους στην οικογένειά σας να φτιάξουν μια λίστα με τα πράγματα που τους ευχαριστούν. Στη συνέχεια, προσπαθήστε να βεβαιωθείτε ότι όλοι κάνουν κάτι από τη λίστα τους κάθε μέρα ή κάθε δύο μέρες. Οι λίστες θα πρέπει να έχουν ένα μείγμα δραστηριοτήτων που ποικίλλουν σε κόστος και χρόνο.

5. Διατήρηση και τροποποίηση των οικογενειακών παραδόσεων και τελετουργιών

Οι οικογενειακές παραδόσεις και τελετουργίες μπορούν να σας δώσουν μια αίσθηση του ανήκειν και της συντροφικότητας. Αυτό μπορεί να ενισχύσει τις οικογενειακές σας σχέσεις, γεγονός που θα σας βοηθήσει να ξεπεράσετε αγχωτικές στιγμές. Ίσως χρειαστεί να τροποποιήσετε τις παραδόσεις σας ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του αυτιστικού σας παιδιού. Για παράδειγμα, μπορεί να είναι λιγότερο αγχωτικό να προγραμματίσετε μια εκδρομή για κάμπινγκ το Σαββατοκύριακο λίγο πιο κοντά στο σπίτι, ώστε να περνάτε λιγότερο χρόνο στο αυτοκίνητο.

6. Υποστήριξη από την οικογένεια και τους φίλους

Όταν ένα παιδί λαμβάνει διάγνωση αυτισμού, η οικογένεια και οι φίλοι μπορούν να αποτελέσουν μεγάλη πηγή πρακτικής υποστήριξης. Είναι καλό να ζητάτε βοήθεια αν τη χρειάζεστε. Θα μπορούσε να είναι τόσο απλό όσο το να ζητήσετε από ένα μέλος της ευρύτερης οικογένειας να φυλάξει τα παιδιά σας για λίγες ώρες ένα βράδυ ή να ζητήσετε από μια μεγαλύτερη ανιψιά ή έναν ανιψιό να σας πάει τα παιδιά στο πάρκο. Αυτό θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια διασκεδαστική δραστηριότητα για το παιδί σας και το μέλος της ευρύτερης οικογένειας, καθώς και να σας δώσει λίγο χρόνο για τον εαυτό σας ή χρόνο για να κάνετε άλλα πράγματα.

7. Ανάπαυλα

Η ανάπαυλα μπορεί να σας δώσει ένα διάλειμμα από τη φροντίδα του αυτιστικού σας παιδιού και να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε το άγχος. Εάν αισθάνεστε ανήσυχοι για το αν θα αφήσετε το παιδί σας σε κάποιον εκτός οικογένειας, αφιερώστε λίγο χρόνο στους φροντιστές για να γνωρίσουν το παιδί σας πριν το φροντίσουν.

Πού μπορώ να λάβω βοήθεια για το άγχος;

Εάν εσείς ή άλλα μέλη της οικογένειας αισθάνεστε καθημερινά πολύ αγχωμένοι, μπορεί να σας βοηθήσει να μιλήσετε σε έναν επαγγελματία υγείας. Θα μπορούσατε να ξεκινήσετε από τον γενικό σας ιατρό, ο οποίος μπορεί να σας βοηθήσει να καταρτίσετε ένα σχέδιο διαχείρισης του άγχους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την παραπομπή σας ή άλλων μελών της οικογένειας σε άλλον επαγγελματία υγείας για κάποια εξειδικευμένη υποστήριξη. Η οικογένειά σας μπορεί επίσης να λάβει υποστήριξη από τις ακόλουθες υπηρεσίες:

• Ελληνική Εταιρία Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων: +30 2103216549, +30 2103216550
• Ειδικοί παιδαγωγοί
• Ψυχολόγοι
• Ομάδες υποστήριξης – επικοινωνήστε με τοπικές ή διαδικτυακές ομάδες για να συνδεθείτε με άλλα άτομα που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση.
• Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για τα  9 προγραμμάτων Οικονομικής Ενίσχυσης για τα Άτομα με Αναπηρίες.