Αλλεργίες

Αλλεργίες: Ποια είδη υπάρχουν και πώς αναγνωρίζονται;

Η διάκριση των αλλεργιών από άλλες καταστάσεις υγείας που μπορεί να προκαλούν παρόμοια συμπτώματα με αυτές αποτελεί πρόκληση, ιδιαίτερα όταν τα συμπτώματα είναι ήπια. Ωστόσο, οι πιθανότητες να πρόκειται για αλλεργία είναι αυξημένες όταν τα κύρια συμπτώματα που εμφανίζονται είναι τα υγρά μάτια που προκαλούν φαγούρα και η καταρροή.

Τι είναι οι αλλεργίες;

Οι αλλεργίες εμφανίζονται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα ενός ανθρώπου αντιδρά υπερβολικά σε μια ξένη ουσία (αλλεργιογόνο), η οποία σε φυσιολογικές συνθήκες είναι αβλαβής. Η αντίδραση αυτή του ανοσοποιητικού συστήματος κατά την επαφή με το αλλεργιογόνο περιλαμβάνει την παραγωγή αντισωμάτων IgE, η οποία συνοδεύεται από την εμφάνιση φλεγμονής σε διάφορα σημεία του σώματος, όπως το δέρμα, οι αεραγωγοί και τα ιγμόρεια.

Υπάρχουν διάφορα είδη αλλεργιών και τα συμπτώματα αυτών ποικίλουν ως προς τη σοβαρότητά τους από άτομο σε άτομο. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα συμπτώματα είναι ήπια, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και αναφυλαξία, μια επικίνδυνη και απειλητική για τη ζωή κατάσταση.

Από τι μπορεί να προκληθούν οι αλλεργίες;

Διάφορες ουσίες μπορεί να αναγνωριστούν λανθασμένα ως απειλητικές από το ανοσοποιητικό σύστημα οδηγώντας στην παραγωγή αντισωμάτων και χημικών ουσιών από αυτά, που προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις.

Τα πιο κοινά αλλεργιογόνα είναι τα εξής:

  • Γύρη δέντρων και γρασιδιού
  • Ακάρεα οικιακής σκόνης
  • Μούχλα
  • Τρόφιμα (πχ. ξηροί καρποί, οστρακοειδή, γαλακτοκομικά προϊόντα)
  • Δηλητήριο από τσιμπήματα εντόμων
  • Τρίχωμα κατοικίδιων ζώων
  • Ορισμένα φάρμακα (πχ. ιβουπροφαίνη)
  • Οικιακές χημικές ουσίες (πχ. αυτές που περιέχουν τα απορρυπαντικά)

Ένας άνθρωπος έχει αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσει αλλεργίες εάν πάσχει ο ίδιος από άσθμα ή εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό αλλεργιών και άσθματος.

Ποια είναι τα συμπτώματα των αλλεργιών;

Τα συμπτώματα μιας αλλεργικής αντίδρασης εξαρτώνται από το αλλεργιογόνο που την προκάλεσε και μπορεί να αφορούν διάφορα σημεία του σώματος. Επίσης, αυτά μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως και πολύ σοβαρά.

Τα πιο τυπικά συμπτώματα μιας αλλεργικής αντίδρασης είναι τα εξής:

  • Καταρροή
  • Φτέρνισμα
  • Φαγούρα
  • Υγρά μάτια
  • Βήχας
  • Εξανθήματα
  • Αναπνευστικά προβλήματα
  • Πρησμένα μάτια, χείλη, στόμα ή λαιμός
  • Γαστρεντερικά προβλήματα (πχ. διάρροια)

Συνήθως, τα συμπτώματα μιας αλλεργικής αντίδρασης εμφανίζονται στο σημείο του σώματος που έρχεται πρώτο σε επαφή με το αλλεργιογόνο. Για παράδειγμα, στη περίπτωση που κάποιος εμφανίσει αλλεργία σε ένα τρόφιμο, συνήθως τα πρώτα συμπτώματα αφορούν τον κνησμό και πρήξιμο στην περιοχή του στόματος.

Η διάρκεια των συμπτωμάτων μιας αλλεργίας εξαρτάται από το είδος της αλλεργίας. Για παράδειγμα, οι εποχικές αλλεργίες γίνονται αντιληπτές κυρίως κατά την περίοδο της άνοιξης, όταν υπάρχουν αυξημένα επίπεδα γύρης στην ατμόσφαιρα. Αντιθέτως, τα συμπτώματα μιας αλλεργίας στα ακάρεα της οικιακής σκόνης μπορεί να εμφανίζονται καθ’ όλη τη διάρκεια όλου του χρόνου.

Ορισμένες αλλεργίες, όπως αυτές σε τρόφιμα, ορισμένα φάρμακα ή το δηλητήριο εντόμων, μπορεί να οδηγήσουν σε αναφυλαξία. Στην περίπτωση αναφυλαξίας απαιτείται άμεση ιατρική φροντίδα, καθώς αυτή είναι μια εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει παραπάνω μέρη του σώματος, οδηγώντας ακόμη και στο θάνατο.

Ποια είναι τα διαφορετικά είδη αλλεργιών;

Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη αλλεργιών ανάλογα με την ουσία που προκαλεί αλλεργική αντίδραση. Τα πιο κοινά από αυτά είναι τα εξής:

  1. Αλλεργική ρινίτιδα

Η αλλεργική ρινίτιδα, ή αλλιώς πυρετός εκ χόρτου, είναι ένας τύπος αλλεργίας που προκαλείται κυρίως από τη γύρη των δέντρων και του γρασιδιού. Συχνά άλλες ουσίες, όπως τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, η μούχλα και το τρίχωμα των κατοικίδιων ζώων, προκαλούν επίσης αλλεργική ρινίτιδα.

Η αλλεργική ρινίτιδα επηρεάζει ένα τεράστιο αριθμό ανθρώπων παγκοσμίως και τα πιο κοινά συμπτώματά της περιλαμβάνουν το φτέρνισμα, την καταρροή, το βήχα και τα κόκκινα, υγρά μάτια.

Όταν η αλλεργική ρινίτιδα οφείλεται στη γύρη, τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται συνήθως την περίοδο της άνοιξης, όταν τα επίπεδα της αερομεταφερόμενης γύρης είναι ιδιαίτερα αυξημένα.

  1. Αλλεργίες σε φάρμακα

Ουσίες που περιέχουν ορισμένα φάρμακα μπορεί να αναγνωριστούν από το ανοσοποιητικό σύστημα ως απειλή, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται αλλεργική αντίδραση, η οποία μπορεί να επηρεάσει διάφορα σημεία του σώματος, προκαλώντας συμπτώματα, όπως η φαγούρα, τα εξανθήματα, το πρήξιμο και ο συριγμός ή ακόμη και αναφυλαξία.

Μερικά φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν αλλεργίες είναι τα εξής:

  1. Τροφικές αλλεργίες

Όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά μη φυσιολογικά σε μια τροφή εμφανίζεται αλλεργική αντίδραση μέσα σε λίγα λεπτά μετά την κατανάλωση της συγκεκριμένης τροφής και τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλουν από πιο ήπια (πχ. φαγούρα σε όλο το σώμα, ναυτία, έμετος, πρήξιμο γύρω από το στόμα) έως και σοβαρά (πχ. αναφυλαξία).

Στους ενήλικες οι τροφές που προκαλούν συχνότερα αλλεργίες είναι οι ξηροί καρποί (πχ. φιστίκια και καρύδια), τα οστρακοειδή, τα ψάρια και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, ενώ στα παιδιά οι πιο συχνές τροφικές αλλεργίες αφορούν τρόφιμα όπως τα αυγά, το γάλα, το σιτάρι, η σόγια και οι ξηροί καρποί.

  1. Αλλεργίες από τσιμπήματα εντόμων

Τα τσιμπήματα των εντόμων περιλαμβάνουν την απελευθέρωση δηλητηρίου, το οποίο μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση σε μερικά άτομα. Μερικά από τα έντομα που προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις με τα τσιμπήματά τους είναι οι μέλισσες, οι σφήκες και τα κόκκινα μυρμήγκια (μυρμήγκια της φωτιάς).

Οι αλλεργίες από τσιμπήματα εντόμων μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα όπως η φαγούρα και το πρήξιμο στο σημείο του τσιμπήματος, ο βήχας, η δυσκολία αναπνοής ή ακόμη και η αναφυλαξία.

  1. Αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής

Η άμεση επαφή με κάποιο αλλεργιογόνο, όπως ουσίες απορρυπαντικών, σαμπουάν ή λάτεξ, μπορεί να προκαλέσει αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής, η οποία χαρακτηρίζεται από συμπτώματα όπως ερυθρότητα, πρήξιμο, φαγούρα και εξανθήματα στο δέρμα.

Πώς μπορεί κάποιος να αναγνωρίσει μια αλλεργία;

Μερικές φορές η διάκριση μιας αλλεργίας από άλλες καταστάσεις υγείας, όπως το κοινό κρυολόγημα ή η τροφική δυσανεξία, που έχουν παρόμοια συμπτώματα, μπορεί να είναι δύσκολη.

Η παρακολούθηση της χρονικής στιγμής που εμφανίζονται τα συμπτώματα, καθώς και της διάρκειας τους θα μπορούσε να βοηθήσει στην αναγνώριση μιας αλλεργίας. Για παράδειγμα, ένα κρυολόγημα συνήθως διαρκεί για 5-7 ημέρες, ενώ τα συμπτώματα μιας αλλεργίας μπορεί να διαρκέσουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ειδικά εάν πρόκειται για μια εποχική αλλεργία.

Σε περίπτωση που υπάρχει υποψία για μια αλλεργία, τότε η επίσκεψη σε έναν αλλεργιολόγο είναι απαραίτητη για να διαγνωστεί η ακριβής αιτία αυτής και να προταθεί ο κατάλληλος τρόπος αντιμετώπισης των συμπτωμάτων της.

Το τεστ αλλεργίας δια νυγμού χρησιμοποιείται συνήθως για τον εντοπισμό του αλλεργιογόνου που ευθύνεται για την αλλεργική αντίδραση, ενώ ορισμένες εξετάσεις αίματος μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό αντισωμάτων IgE. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των αντισωμάτων που παράγονται τόσο πιο σοβαρή μπορεί να είναι η αλλεργία ενός ατόμου.