Αναστατωμένο παιδί: Γιατί είναι τόσο δυσάρεστο για τους γονείς να το αντιμετωπίσουν;

Για πολλούς γονείς, το να βλέπουν το παιδί τους αναστατωμένο είναι αφόρητο. Ωστόσο, ακούνε ξανά και ξανά ότι το κλειδί για να είναι κάποιος αποτελεσματικός γονέας είναι να παραμένει ήρεμος όταν το παιδί του “τα χάνει”. Κατ’ αρχάς, είναι σημαντικό να εξομαλύνουμε αυτή την εμπειρία και να τονίσουμε ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο για τους στοργικούς γονείς να βλέπουν τα παιδιά τους στεναχωρημένα. Πολλοί γονείς δυσκολεύονται να είναι παρόντες στο παιδί τους όταν αυτό είναι ταραγμένο και βιώνουν μια ισχυρή βιολογική παρόρμηση να “το κάνουν να νιώσει καλύτερα” με οποιοδήποτε κόστος (ακόμη και αν αυτό σημαίνει να ενδώσουν σε ένα ξέσπασμα θυμού).

Γιατί είναι τόσο δύσκολο για τους γονείς να βλέπουν το παιδί τους αναστατωμένο;

Οι έρευνες διαπιστώνουν ότι οι μητέρες που έχουν μεγάλη ενσυναίσθηση -που σημαίνει ότι έχουν μεγάλη επαφή με τα συναισθήματα των άλλων, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών τους- δυσκολεύονται να είναι αποτελεσματικοί γονείς και έχουν επίσης αυξημένη τάση να αγχώνονται όταν τα παιδιά τους είναι αναστατωμένα. Με άλλα λόγια, η ταύτιση με τα συναισθήματα των παιδιών σας και μιας αντίδραση “φυγής ή μάχης“,η οποία είναι μια αυτόματη φυσιολογική αντίδραση σε ένα γεγονός που εκλαμβάνεται ως αγχωτικό ή τρομακτικό, στη δυσφορία των παιδιών σας ισοδυναμεί με δυσκολία να παραμείνετε ήρεμοι όταν τα παιδιά σας είναι αναστατωμένα. Ωστόσο, για τις μητέρες που ανέφεραν χαμηλά επίπεδα στρες ως απάντηση στη στεναχώρια των παιδιών τους, η ενσυναίσθηση βρέθηκε να συνδέεται με πιο ευαίσθητη γονική συμπεριφορά. Συνοψίζοντας, τα υψηλά επίπεδα ενσυναίσθησης βοηθούν τους γονείς να είναι πιο ευαίσθητοι, εκτός εάν τα υψηλά επίπεδα ενσυναίσθησης εμφανίζονται με υψηλά επίπεδα στρες. Εάν είστε ιδιαίτερα ενσυναισθητικοί και ιδιαίτερα αντιδραστικοί, θα είναι δύσκολο να ανταποκριθείτε στα παιδιά με έναν ευαίσθητο, παιδοκεντρικό τρόπο.

Η νευροεπιστημονική έρευνα το επιβεβαιώνει αυτό, διαπιστώνοντας ότι οι μητέρες που βιώνουν μεγαλύτερη προσωπική δυσφορία ως απάντηση στη δυσφορία των άλλων παρουσιάζουν μεγαλύτερη κορτιζόλη (γνωστή και ως ορμόνη του στρες) και μεγαλύτερη ενεργοποίηση του υποθαλάμου και της αμυγδαλής (περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στο “φυγή ή μάχη”). Ωστόσο, μια άλλη πτυχή της ενσυναίσθησης  συσχετίστηκε με χαμηλότερη κορτιζόλη. Η έρευνα αυτή υποδηλώνει ότι, αν οι γονείς τείνουν να βιώνουν το στρες μεταφορικά, μπορεί να είναι πιο πιθανό να αγχωθούν όταν το παιδί τους είναι αγχωμένο. Ωστόσο, αν απλώς λαμβάνουν υπόψη τους την προοπτική του παιδιού τους, είναι λιγότερο πιθανό να αγχωθούν.

Η έρευνα διαπιστώνει επίσης ότι όταν οι μητέρες μπορούν να παραμείνουν ήρεμες και να ελέγχουν τα επίπεδα στρες στο σώμα τους, είναι πιο πιθανό να είναι σε θέση να επικεντρωθούν στις ανάγκες του παιδιού τους παρά στις δικές τους σε μια αγχωτική στιγμή, και αυτή η αλλαγή στον τρόπο σκέψης προβλέπει πιο ευαίσθητη γονική συμπεριφορά. Η υψηλότερη αντιδραστικότητα συνδέεται επίσης με μεγαλύτερη πιθανότητα χρήσης σκληρών στρατηγικών ανατροφής, ενώ η ικανότητα ελέγχου της αντίδρασης στο στρες συνδέεται με πιο θετική ανατροφή.

Πώς πρέπει να διαχειριστεί ένας γονέας στις δύσκολες καταστάσεις του παιδιού του;

• Να έχετε επίγνωση των επιπέδων του άγχους σας

Πότε παρατηρείτε τον εαυτό σας να αρχίζει να χάνει την ψυχραιμία του; Ποια είναι τα σημάδια στο σώμα σας; Ποιες είναι οι τυπικές καταστάσεις; Τι σας βοηθάει να παραμείνετε ήρεμοι; Χρησιμοποιήστε αυτές τις ενδείξεις για να προσπαθήσετε να αποτρέψετε καταστάσεις στις οποίες μπαίνετε σε κατάσταση “φυγής ή μάχης” ή χάνετε την ικανότητά σας να παραμείνετε ψύχραιμοι.

Όταν διαπιστώνετε ότι δυσκολεύεστε να διατηρήσετε την ψυχραιμία σας, θυμηθείτε να ρυθμίσετε πρώτα τα δικά σας συναισθήματα. Μην αισθάνεστε ένοχοι αν χρειαστεί να κάνετε ένα διάλειμμα από την κατάσταση για να ηρεμήσετε πρώτα εσείς οι ίδιοι.

• Εξασκηθείτε στην ενσυνειδητότητα

Έρευνες διαπιστώνουν ότι όταν αφιερώνετε μια στιγμή για να εστιάσετε στην αναπνοή σας και να παρατηρήσετε και να αποδεχτείτε τυχόν συναισθήματα, μπορεί να μειωθεί η αντιδραστικότητα του στρες στο σώμα.

Προσπαθήστε να επικεντρωθείτε στην κατανόηση της προοπτικής του παιδιού σας, αντί να εστιάζετε μόνο στα συναισθήματά του. Η έρευνα δείχνει ότι αυτή η προσέγγιση μπορεί να σχετίζεται με χαμηλότερη αντιδραστικότητα στο στρες.

Συνοψίζοντας, το να αγχώνεστε όταν το παιδί σας είναι αναστατωμένο είναι μια φυσιολογική αντίδραση των γονέων και μπορεί ακόμη και να είναι ένα σημάδι ότι είστε ένας γονέας με μεγάλη ενσυναίσθηση. Ωστόσο, υπάρχουν επίσης τεκμηριωμένοι τρόποι για να προσπαθήσετε να παραμείνετε ήρεμοι και να γίνετε ο πιο αποτελεσματικός γονέας που μπορείτε να είστε σε αυτές τις δύσκολες στιγμές.