Ύπνος

Άνοια: Πώς μπορεί ο ύπνος μεγάλης διάρκειας να αυξήσει τον κίνδυνο;

Η άνοια αποτελεί μια από τις συνηθέστερες νευροεκφυλιστικές ασθένειες που επηρεάζουν τα άτομα τρίτης ηλικίας παγκοσμίως, αλλά η Κίνα φαίνεται να έχει το μεγαλύτερο ποσοστό ηλικιωμένων ανθρώπων (~5%) με άνοια στον κόσμο.

Ο ύπνος είναι μια πολύπλοκη φυσιολογική διαδικασία που είναι εξαιρετικά σημαντική για τους ανθρώπους όλων των ηλικιών. Καθώς οι άνθρωποι γερνούν, η διάρκεια, η ποιότητα, αλλά και ο κιρκάδιος ρυθμός του ύπνου αλλάζουν, με αποτέλεσμα οι ηλικιωμένοι να είναι πιο επιρρεπείς σε υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Αρκετές μελέτες έχουν συνδέσει διάφορα χαρακτηριστικά του ύπνου με γνωστικές διαταραχές, όπως η άνοια, σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, χωρίς όμως να έχει κατανοηθεί πλήρως η μεταξύ τους σχέση.

Μια πρόσφατη πληθυσμιακή μελέτη σε ηλικιωμένους στην Κίνα, διαπίστωσε πως ο ύπνος παρατεταμένης διάρκειας και ο ύπνος από νωρίς το βράδυ συνδέονται με τον αυξημένο κίνδυνο άνοιας. Τα αποτελέσματα της μελέτης, που δημοσιεύθηκαν στο Journal of the American Geriatrics Society, έδειξαν πως ακόμη και όσοι ηλικιωμένοι (60-74 ετών και άνδρες) δεν εμφάνισαν άνοια κατά τη διάρκεια της μελέτης, εμφάνισαν σε κάποιο βαθμό γνωστική έκπτωση που σχετίστηκε με τον παρατεταμένο ύπνο και τον ύπνο νωρίς το βράδυ.


Πώς επηρεάζει ο ύπνος τον κίνδυνο άνοιας;

Στην προαναφερθείσα μελέτη συμμετείχαν ηλικιωμένοι (ηλικίας άνω των 60 ετών) από αγροτικές περιοχές της Κίνας, οι οποίοι για αρκετούς μήνες παρακολουθήθηκαν μέσω πραγματοποίησης συνεντεύξεων, κλινικών και εργαστηριακών εξετάσεων. Συνολικά 1.982 επιζώντες από την ομάδα αυτή παρακολουθηθήκαν στη συνέχεια, ως προς τα πρότυπα ύπνου τους. Συγκεκριμένα, αναλύθηκαν τα εξής χαρακτηριστικά:

  • Ο χρόνος που περνούσαν στο κρεββάτι (ΤΙΒ)
  • Η ώρα που πήγαιναν για ύπνο
  • Το μεσοδιάστημα του ύπνου (δηλαδή το χρονικό διάστημα μεταξύ της ώρας που πήγαιναν για ύπνο και της ώρας αφύπνισης)
  • Η λανθάνουσα κατάσταση ύπνου (δηλαδή ο χρόνος σε λεπτά που χρειαζόταν για να αποκοιμηθούν το βραδύ)
  • Η αποτελεσματικότητα του ύπνου (δηλαδή το ποσοστό του χρόνου που αφιέρωναν στον ύπνο για όσο χρόνο βρίσκονταν στο κρεβάτι)

Ύστερα, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το Mini-Mental State Exam (MMSE), για να μετρήσουν τη γνωστική λειτουργία των συμμετεχόντων και με βάση τα κριτήρια από το Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-IV) έγινε διάγνωση της άνοιας.

Τα αποτελέσματα, στη συνέχεια, προσαρμόστηκαν ως προς την ηλικία, το φύλο, το επίπεδο εκπαίδευσης, το δείκτη μάζας σώματος, το κάπνισμα, τη χρήση αλκοόλ, την ύπαρξη σακχαρώδη διαβήτη, καρδιαγγειακών παθήσεων και γονότυπου APOE.

Πώς επηρεάζουν οι παραπάνω από 8 ώρες ύπνου τον κίνδυνο άνοιας;

Κατά τη διάρκεια παρακολούθησης των συμμετεχόντων (περίπου 3,7 χρόνια), 97 από τους 1.982 ηλικιωμένους διαγνώστηκαν με άνοια. Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων στην αρχή της μελέτης ήταν τα 70 έτη, ενώ το 59,6% ήταν γυναίκες.

Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν πως οι ηλικιωμένοι που κοιμόντουσαν περισσότερες από 8 ώρες (αντί για 7-8 ώρες) είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο άνοιας κατά 69%. Επιπλέον, ο κίνδυνος αυτός ήταν διπλάσιος για όσους πήγαιναν για ύπνο πριν τις 9 η ώρα το βράδυ (αντί για 10 μ.μ. ή αργότερα).

Τα άτομα που δεν εμφάνισαν άνοια κατά τη διάρκεια της μελέτης, παρουσίασαν επίσης σημαντική συσχέτιση μεταξύ ορισμένων χαρακτηριστικών του ύπνου τους (παρατεταμένος χρόνος που περνούσαν στο κρεβάτι, ο ύπνος νωρίς το βράδυ, κλπ) και της μεγαλύτερης μείωσης της γνωστικής έκπτωσης.

Τι ρόλο παίζει η ηλικία και το φύλο στον κίνδυνο άνοιας;

Η σημαντική γνωστική έκπτωση που παρατηρήθηκε σε άτομα της μελέτης, που δεν παρουσίασαν άνοια, ήταν εμφανής μόνο στις ηλικίες 60-74 ετών και όχι σε ηλικίες άνω των 75 ετών. Ομοίως, η σχέση που παρατηρήθηκε μεταξύ του μεσοδιαστήματος του ύπνου των ατόμων αυτών και του μεγαλύτερου κινδύνου γνωστικής έκπτωσης αφορούσε κυρίως τους άνδρες και όχι τις γυναίκες.

Ο υψηλότερος κίνδυνος γνωστικής έκπτωσης, που παρατηρήθηκε στους άνδρες της μελέτης, μπορεί να συνδέεται σύμφωνα με τους ερευνητές και με το γεγονός πως οι άνδρες στις αγροτικές περιοχές της Κίνας τείνουν να έχουν πιο απαιτητικές και αγχώδεις δουλειές σε σχέση με τις γυναίκες. Επιπλέον, οι διαταραχές ύπνου είναι συνήθως πιο συχνές στους άνδρες κάτι το οποίο θα μπορούσε να δώσει μια άλλη εξήγηση των αποτελεσμάτων. Ωστόσο, για τη διερεύνηση των αιτιών απαιτείται περαιτέρω έρευνα.

Παρόλο που η συγκεκριμένη μελέτη είχε αρκετούς περιορισμούς και δεν διερεύνησε ορισμένες σημαντικές πτυχές του ύπνου, όπως η ποιότητά του, κατέληξε σε μερικά χρήσιμα αποτελέσματα που ανοίγουν το δρόμο για περαιτέρω έρευνα πάνω στο θέμα.

Η σημασία των αποτελεσμάτων της έρευνας είναι αρκετά μεγάλη, καθώς υποδηλώνουν πως τα ηλικιωμένα άτομα που περνούν παρατεταμένο χρόνο στο κρεβάτι και συνηθίζουν να κοιμούνται πιο νωρίς και περισσότερες ώρες το βράδυ πρέπει να παρακολουθούνται ως προς τη γνωστική τους λειτουργία, ιδιαίτερα στην περίπτωση που ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα των 60-74 ετών και είναι άνδρες.


+ 3 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

Dementia: Early bedtime, sleeping over 8 hours may increase risk https://www.medicalnewstoday.com/articles/dementia-early-bedtime-sleeping-over-8-hours-may-increase-risk

Associations of sleep timing and time in bed withdementia and cognitive decline among Chinese olderadults: A cohort study https://agsjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/jgs.18042

The Surprising Link Between Bedtime and Dementia https://www.healthline.com/health-news/the-surprising-link-between-bedtime-and-dementia