Ασβέστιο: Γιατί είναι απαραίτητο για τον οργανισμό μας;

Το ασβέστιο είναι το πιο άφθονο μέταλλο στο ανθρώπινο σώμα, καθώς αποτελεί βασικό συστατικό όλων των οστών και του σμάλτου των δοντιών. Εκτός από την υγεία των οστών και των δοντιών, το ασβέστιο παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην πήξη του αίματος, την αποστολή νευρικών ερεθισμάτων και τη μυϊκή λειτουργία.

Το σώμα λαμβάνει ασβέστιο με δύο τρόπους: είτε από την κατανάλωση τροφών και λήψη συμπληρωμάτων που περιέχουν ασβέστιο, είτε αντλώντας ασβέστιο από τα οστά. Όταν ένα άτομο δεν προσλαμβάνει το απαραίτητο ασβέστιο από τη διατροφή του, τότε το σώμα αφαιρεί ασβέστιο από τα οστά, το οποίο συνήθως αντικαθιστάται αργότερα. Σε μερικές περιπτώσεις όμως μπορεί αυτό να μην συμβεί.

Γιατί είναι απαραίτητο το ασβέστιο;

Το ασβέστιο είναι εξαιρετικά σημαντικό κατά τη διάρκεια της περιόδου ανάπτυξης των οστών, δηλαδή στην παιδική ηλικία και την εφηβεία. Το ασβέστιο χρειάζεται επίσης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του θηλασμού και της εμμηνόπαυσης. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη του εμβρύου, ενώ μετέπειτα είναι σημαντικό για την παραγωγή μητρικού γάλακτος.

Η λήψη μη επαρκούς ποσότητας ασβεστίου κατά την εφηβεία, αλλά και κατά την ενήλικη ζωή, μπορεί να αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης οστεοπενίας και οστεοπόρωσης, που οδηγούν σε αδύναμα οστά τα οποία σπάνε πιο εύκολα.

Το ασβέστιο μπορεί να έχει και άλλα οφέλη, τα οποία όμως δεν έχουν αποδειχθεί μέσω έρευνας. Αυτά είναι τα εξής:

• Μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου και του προστάτη
• Μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων
• Μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση
• Μπορεί να μειώσει τις κράμπες της περιόδου
• Μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση του σωματικού βάρους
• Μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του πρόωρου τοκετού

Ποια είναι η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου;

Το ασβέστιο μετριέται σε χιλιοστόγραμμα (mg) και μπορεί να ληφθεί από διάφορες τροφές ή συμπληρώματα. Ωστόσο, το λεπτό έντερο απορροφά ένα μέρος μόνο του συνολικού ασβεστίου που περιέχεται σε αυτά.

Παρακάτω φαίνεται η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου ανάλογα με την ηλικία ενός ατόμου.

Ποιες τροφές είναι πλούσιες σε ασβέστιο;

• Γάλα (αγελαδινό, κατσικίσιο, πρόβειο) και φυτικό γάλα (αμύγδαλο, σόγια, καρύδα, κλπ) εμπλουτισμένο με ασβέστιο
• Τυρί
• Γιαούρτι
• Χυμός πορτοκαλιού εμπλουτισμένος με ασβέστιο
• Σαρδέλες σε κονσέρβα με λάδι
• Σολομός
• Αμύγδαλα
• Πράσινα φυλλώδη λαχανικά (λαχανίδα, μποκ τσόι, σπανάκι, κλπ)
• Ωμό μπρόκολο

Ποια άτομα μπορεί να χρειάζονται περισσότερο ασβέστιο;

Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να έχουν ανάγκη για πρόσληψη μεγαλύτερης ποσότητας ασβεστίου. Σε αυτούς ανήκουν οι εξής:

• Άτομα που έχουν κοιλιοκάκη
• Άτομα με παγκρεατίτιδα
• Άτομα με κίρρωση του ήπατος
• Άτομα που έχουν δυσανεξία στη λακτόζη
• Άτομα με αλλεργία στο γάλα
• Άτομα με ανορεξία
• Άτομα που ακολουθούν χορτοφαγικές δίαιτες που δεν περιλαμβάνουν αυγά ή γαλακτοκομικά προϊόντα
• Άτομα που καταναλώνουν σε μέτριες ή μεγάλες ποσότητες αλκοόλ και καφεΐνη
• Άτομα που χρησιμοποιούν μακροχρόνια κορτικοστεροειδή

Πότε μπορεί να χρειάζεται λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου;

Το ασβέστιο που περιέχεται στα συμπληρώματα διατροφής, βρίσκεται συνήθως σε δύο μορφές: το ανθρακικό ασβέστιο ή το κιτρικό ασβέστιο. Το ανθρακικό ασβέστιο χρειάζεται το στομαχικό οξύ για να μπορέσει να απορροφηθεί, με αποτέλεσμα να πρέπει να λαμβάνεται μαζί με τη τροφή, ενώ το κιτρικό ασβέστιο απορροφάται πιο εύκολα και δεν χρειάζεται να ληφθεί παράλληλα με τροφή.

Η συγκέντρωση του ασβεστίου στα συμπληρώματα κυμαίνεται σε δόσεις από 250 έως 1.200 mg. Για την καλύτερη απορρόφηση του ασβεστίου από το σώμα συνιστάται η λήψη δόσης 500 mg ή μικρότερη κάθε φορά. Για παράδειγμα, άτομα που θέλουν να λάβουν 1.000 mg ασβεστίου την ημέρα είναι προτιμότερο να λάβουν δύο δόσεις των 500 mg σε ξεχωριστές ώρες της ημέρας.

Η λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου συνήθως γίνεται από άτομα που παρουσιάζουν προβλήματα ανεπάρκειας ασβεστίου, όπως για παράδειγμα:

• Τετανία
• Νεφρικά προβλήματα
• Πρόβλημα με το θυρεοειδή
• Οστεοπόρωση και οστεομαλακία
• Ραχιτισμός

Τι επιπτώσεις μπορεί να έχει η πρόσληψη υπερβολικής ποσότητας ασβεστίου;

Η κατάσταση κατά την οποία τα επίπεδα του ασβεστίου στο αίμα είναι πολύ υψηλά ονομάζεται υπερασβεστιαιμία. Η υπερασβεστιαιμία προκαλείται σπάνια από την υπερβολική πρόσληψη ασβεστίου μέσω της διατροφής και πιο συχνά από την υπερβολική λήψη συμπληρωμάτων που περιέχουν ασβέστιο.

Η υπερβολική πρόσληψη ασβεστίου (2 gr ή περισσότερα την ημέρα) μπορεί να προκαλέσει εναποθέσεις ασβεστίου στους μύες, το οποίο προκαλεί πόνο και δυσκαμψία. Στην περίπτωση που οι εναποθέσεις αυτές σχηματιστούν στις βαλβίδες της καρδιάς, τότε μπορεί να προκαλέσουν θανατηφόρα καρδιακή βλάβη. Οι εναποθέσεις ασβεστίου είναι πιο πιθανό να συμβούν όταν γίνεται επίσης υψηλή πρόσληψη βιταμίνης D.

Επιπλέον, η πρόσληψη υπερβολικής ποσότητας ασβεστίου από συμπληρώματα μπορεί να προκαλέσει πέτρες στα νεφρά.

Για τους παραπάνω λόγους, δεν πρέπει να λαμβάνονται συμπληρώματα ασβεστίου στις εξής περιπτώσεις:

• Πολύ υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα
• Πολύ χαμηλά επίπεδα φωσφορικών
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Αιμοκάθαρση
• Λήψη θειαζιδικών διουρητικών
• Πέτρες στους νεφρούς

Με ποια φάρμακα μπορεί να αλληλοεπιδράσει το ασβέστιο;

Το ασβέστιο μπορεί να αλληλεπιδράσει με ορισμένα φάρμακα, όπως:

• Αντιβιοτικά τετρακυκλίνης
• Νορφλοξασίνη
• Βεραπαμίλη
• Λεβοθυροξίνη

Το ασβέστιο μειώνει επίσης την απορρόφηση του σιδήρου στο σώμα, με αποτέλεσμα να συνιστάται η αποφυγή της ταυτόχρονης λήψης ασβεστίου και σιδήρου.