Αυτός είναι ο μηχανισμός του εγκεφάλου πίσω από την απώλεια μνήμης κατά τη γήρανση

Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins εντόπισαν έναν μηχανισμό στον εγκέφαλο, ο οποίος πιστεύεται ότι κρύβεται πίσω από την απώλεια μνήμης που σχετίζεται με την ηλικία, επεκτείνοντας έτσι τις γνώσεις για τις εσωτερικές λειτουργίες του γερασμένου εγκεφάλου και πιθανώς ανοίγοντας την πόρτα σε νέες θεραπείες κατά του Αλτσχάιμερ. (Απώλεια μνήμης: 12 αιτίες που σε κάνουν να ξεχνάς)

Ποιος μηχανισμός κρύβεται πίσω από την απώλεια μνήμης κατά τη γήρανση;

Οι ερευνητές εξέτασαν τον ιππόκαμπο, ένα μέρος του εγκεφάλου που πιστεύεται ότι αποθηκεύει μακροπρόθεσμες αναμνήσεις. (Τραυματικές αναμνήσεις: Νέα δεδομένα για την αποδυνάμωσή τους)

Οι νευρώνες του ιππόκαμπου είναι υπεύθυνοι για ένα ζεύγος λειτουργιών μνήμης (διαχωρισμός μοτίβων και ολοκλήρωση μοτίβων) που σε νέους υγιείς εγκεφάλους συνεργάζονται αρμονικά μεταξύ τους. Με την ηλικία, οι εν λόγω λειτουργίες χάνουν την ισορροπία στη συνεργασία τους, επηρεάζοντας έτσι τη μνήμη. (Η έγκαιρη ανίχνευση του Alzheimer είναι δυνατή με ένα απλό τεστ μνήμης)

Η ομάδα του Johns Hopkins, προσπάθησε να ανακαλύψει το τι είναι αυτό που προκαλεί αυτή την ανισορροπία, δημοσιεύοντας τα ευρήματά της στο περιοδικό Current Biology, τα οποία θα μπορούσαν να βελτιώσουν τις θεραπείες για την άνοια και να αποτρέψουν ή να καθυστερήσουν την απώλεια των δεξιοτήτων σκέψης που συμβαίνει με την ηλικία. (Ποιοι είναι οι τύποι άνοιας;)

Πώς αλλάζει ο ιππόκαμπος με την ηλικία;

Για να κατανοήσουν το πώς αλλάζει ο ιππόκαμπος με την ηλικία, οι ερευνητές εξέτασαν τον εγκέφαλο αρουραίων. Στους αρουραίους και στον άνθρωπο, υπάρχουν δύο λειτουργίες, ο διαχωρισμός μοτίβων και η ολοκλήρωση μοτίβων, οι οποίες όπως είπαμε πιο πάνω ελέγχονται από νευρώνες στον ιππόκαμπο. (Γιατί δεν θυμόμαστε τα όνειρά μας όταν ξυπνάμε;)

Όπως υποδηλώνει το όνομά τους, ολοκλήρωση μοτίβων είναι η διαδικασία κατά την οποία λαμβάνονται μερικές λεπτομέρειες ή αποσπάσματα πληροφοριών, όπως μερικές νότες από ένα τραγούδι ή η αρχή μιας διάσημης ταινίας και ο εγκέφαλος ανακτά την ολοκληρωμένη μνήμη. Διαχωρισμός μοτίβων, είναι η ικανότητα ενός ατόμου να ξεχωρίζει παρόμοιες εμπειρίες (για παράδειγμα δύο επισκέψεις στο ίδιο εστιατόριο), οι οποίες αποθηκεύονται στον εγκέφαλο ως ξεχωριστές αναμνήσεις. (Τραυματικές αναμνήσεις: Νέα δεδομένα για την αποδυνάμωσή τους)

Αυτές οι συναρτήσεις εμφανίζονται κατά μήκος μιας κλίσης σε μια μικροσκοπική περιοχή που ονομάζεται CA3. Αυτή η κλίση, σύμφωνα με τη μελέτη, εξαφανίζεται με τη γήρανση, λέει ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Hey-Kyoung Lee, PhD , βοηθός ερευνητής στο Ινστιτούτο Mind/Brain Zanvyl Krieger του Πανεπιστημίου Johns Hopkins. Η κύρια συνέπεια αυτής της απώλειας, είναι η μετατροπή της ολοκλήρωσης μοτίβου στην πιο κυρίαρχη λειτουργία του εγκεφάλου.

Συγκεκριμένα, οι νευρώνες που είναι υπεύθυνοι για την ολοκλήρωση του μοτίβου, καταλαμβάνουν το «απώτερο» άκρο του CA3, ενώ εκείνοι που είναι υπεύθυνοι για τον διαχωρισμό του μοτίβου περιορίζονται στο «εγγύς» άκρο. Σύμφωνα με την Lee, η υπερκινητικότητα παρατηρήθηκε στην εγγύς περιοχή του CA3 κατά τη γήρανση και όχι στην αναμενόμενη περιφερική περιοχή. Σε αντίθεση με τις προσδοκίες των επιστημόνων, αυτή η υπερκινητικότητα, δεν ενίσχυε τη λειτουργία της περιοχής, αλλά την άμβλυνε. Ως εκ τούτου, παρατηρήθηκε μειωμένος διαχωρισμός μοτίβων και επαυξημένη ολοκλήρωση μοτίβων. (Τα φάρμακά σας μπορεί να ευθύνονται για τα κενά μνήμης!)

Αφού λοιπόν κυριαρχεί η ολοκλήρωση μοτίβων κατά τη γήρανση, ο διαχωρισμός των μοτίβων εξασθενεί, με αποτέλεσμα, οι ηλικιωμένοι να δυσκολεύονται να διαχωρίσουν τις αναμνήσεις τους. Για παράδειγμα μπορεί να θυμούνται ένα συγκεκριμένο εστιατόριο που είχαν επισκεφτεί αρκετές φορές, αλλά δεν μπορούν να διαχωρίσουν το τι συνέβη κατά τη διάρκεια της μιας επίσκεψής τους και τι κατά τη διάρκεια μιας άλλης. (Νόσος Αλτσχάιμερ: Στο φως νέοι παράγοντες κινδύνου και πρώιμα σημάδια)