COVID-19: Η προσωρινή ανοσοκαταστολή ίσως βοηθά στην αποφυγή σοβαρών συμπτωμάτων

Μια νέα μελέτη του USC ισχυρίζεται ότι η προσωρινή καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος, στα πρώτα στάδια της COVID-19, θα μπορούσε να αποτρέψει τα  σοβαρά συμπτώματα. Όπως υπογραμμίζει η εν λόγω έρευνα, αυτό συμβαίνει επειδή σε μερικούς ασθενείς οι δύο πρώτες γραμμές άμυνας του σώματος προκαλούν υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος, όπως θα δούμε παρακάτω.

Γιατί η καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να βοηθήσει στην αποτροπή των σοβαρών συμπτωμάτων της COVID-19;

Η πρώτη γραμμή άμυνας του σώματος, η «έμφυτη ανοσοαπόκριση», ξεκινά αμέσως μετά την μόλυνση, σκοτώνοντας τον ιό και τυχόν κύτταρα που έχουν υποστεί ζημιά από αυτόν. Η δεύτερη γραμμή άμυνας, η «προσαρμοστική ανοσοαπόκριση», ξεκινά λίγες μέρες αργότερα μόνο στην περίπτωση που ο ιός έχει παραμείνει στο σώμα, χρησιμοποιώντας ότι γνωρίζει ήδη για τον ιό για να κινητοποιήσει μια ποικιλία «ειδικών δυνάμεων», όπως τα Τ κύτταρα και τα Β κύτταρα, για να στραφούν πιο εξειδικευμένα ενάντια στον ιό.

Οι ερευνητές, για να εξετάσουν το πώς λειτουργούν οι δυο προαναφερθείσες ανοσολογικές αντιδράσεις στους ασθενείς με COVID-19, σε σύγκριση με τους ασθενείς με γρίπη, χρησιμοποίησαν το «μοντέλο περιορισμένων κυττάρων στόχων», ένα κοινό μαθηματικό μοντέλο που αναπτύχθηκε για την κατανόηση της δυναμικής των ιογενών λοιμώξεων.

Η γρίπη είναι μια λοίμωξη που κινείται γρήγορα, προσβάλλει ορισμένα κύτταρα – στόχους στην επιφάνεια του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος και τα σκοτώνει όλα μέσα σε 2-3 μέρες. Ο θάνατος αυτών των κυττάρων στερεί από τον ιό την μόλυνση περισσότερων κυττάρων, δίνοντας στο σώμα τον απαραίτητο χρόνο που χρειάζεται για ανοσοαπόκριση, ώστε να καθαρίσει το σώμα από σχεδόν όλο τον ιό, πριν αρχίσει να επηρεάζει το προσαρμοστικό σύστημα.

Από την άλλη η COVID-19, η οποία στοχεύει τα επιφανειακά κύτταρα σε όλο το αναπνευστικό σύστημα και στους πνευμονες, έχει μέση επώαση έξι ημερών και πολύ πιο αργή εξέλιξη της νόσου. Η μαθηματική μοντελοποίηση έδειξε ότι στην COVID-19 η προσαρμοστική ανοσοαπόκριση ενεργοποιείται πριν εξουδετερωθούν τα στοχευμένα κύτταρα, επιβραδύνοντας τη μόλυνση και παρεμβαίνοντας στην ικανότητα της έμφυτης ανοσοαπόκρισης να εξοντώσει γρήγορα το μεγαλύτερο μέρος του ιού.

Σύμφωνα με τον Weiming Yuan, αναπληρωτή καθηγητή στο Τμήμα Μοριακής Μικροβιολογίας και Ανοσολογίας της Ιατρικής Σχολής Keck της USC και ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης, ο κίνδυνος σε μια τέτοια περίπτωση είναι το γεγονός ότι καθώς η μόλυνση συνεχίζεται, κινητοποιείται ολόκληρη την προσαρμοστική ανοσοαπόκριση με τα πολλαπλά στρώματά της, ενώ η μεγαλύτερη διάρκεια της ιικής δραστηριότητας, μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος, μια κατάσταση που ονομάζεται καταιγίδα κυτοκίνης, η οποία σκοτώνει υγιή κύτταρα, προκαλώντας βλάβη στους ιστούς.

Η αλληλεπίδραση της έμφυτης και της προσαρμοστικής ανοσοαπόκρισης, μπορεί επίσης να εξηγήσει το γιατί ορισμένοι ασθενείς με COVID-19 βιώνουν δύο κύματα της νόσου, κατά τα οποία φαίνεται να καλυτερεύουν, πριν τελικά επιδεινωθούν πολύ.

«Μερικοί ασθενείς με COVID-19, ενδέχεται να παρουσιάσουν επανεμφάνιση της νόσου μετά από μια φαινομενική χαλάρωση των συμπτωμάτων», δήλωσε ο Sean Du, επικουρικός ερευνητής και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. «Είναι πιθανό, το συνδυασμένο αποτέλεσμα της προσαρμοστικής και της έμφυτης ανοσοαπόκρισης, να μειώσει προσωρινά τον ιό σε χαμηλό επίπεδο. Ωστόσο, εάν ο ιός δεν καταπολεμηθεί πλήρως και τα κύτταρα-στόχοι αναγεννηθούν, ο ιός θα επικρατήσει ξανά και να φτάσει σε ακόμα μια κορύφωση».

Αποφυγή αλληλεπίδρασης μεταξύ των δύο ανοσολογικών αντιδράσεων

Όπως εξήγησε ο Du, με βάση τα αποτελέσματα της μαθηματικής μοντελοποίησης, εκείνο που προτείνουν σαν ερευνητική ομάδα, είναι ένα ανοσοκατασταλτικό φάρμακο το οποίο θα χορηγείται πολύ νωρίς, πριν η νόσος εξελιχθεί, για τη βελτίωση των συμπτωμάτων του ασθενούς. «Με το σωστό κατασταλτικό φάρμακο, θα είμαστε σε θέση να καθυστερήσουμε την προσαρμοστική ανοσοαπόκριση και να την αποτρέψουμε από το να παρέμβει στην έμφυτη ανοσοαπόκριση, η οποία επιτρέπει την ταχύτερη εξάλειψη του ιού και των μολυσμένων κυττάρων», ανέφερε.

Μάλιστα, μικρές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στην Κίνα, έρχονται να επιβεβαιώσουν αυτό το αποτέλεσμα. Συγκεκριμένα, μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε ασθενείς με COVID-19 και μια άλλη σε ασθενείς με SARS το 2003, δείχνουν ότι οι ασθενείς που έλαβαν ανοσοκατασταλτικά, όπως τα κορτικοστεροειδή, είχαν καλύτερα αποτελέσματα σε σύγκριση με αυτούς που δεν έλαβαν ανοσοκατασταλτικά.

Περαιτέρω έρευνα

Οι ερευνητές δήλωσαν ότι η καθημερινή μέτρηση των ιογενών φορτίων και άλλων βιοδεικτών σε ασθενείς με COVID-19, θα τους βοηθούσε να ελέγξουν αν τα δεδομένα επικυρώνουν τη μαθηματική μοντελοποίηση. Τονίζουν όμως ότι θα απαιτηθούν περισσότερες προκλινικές μελέτες και πειράματα σε ζωικά μοντέλα, για να αποδειχθεί αν η πρώιμη καταστολή του ανοσοποιητικού είναι τελικά αποτελεσματική.