Διατροφή

Δίαιτα: Να αποφύγω τους υδατάνθρακες ή τα λιπαρά;

Πού οφείλεται η παχυσαρκία στις μεγαλύτερες ηλικίες;

Με την πάροδο του χρόνου, το φαγητό που είναι διαθέσιμο στον μέσο άνθρωπο μεταβάλλεται τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Πιστεύεται ότι οι μεταβολές αυτές συμβάλλουν στην αύξηση των ποσοστών της παχυσαρκίας, εξαιτίας του ότι οι σύγχρονες τάσεις προωθούν μια διατροφή με υψηλό θερμιδικό πλεόνασμα. Το περιττό βάρος μπορεί να προκαλέσει ποικίλα προβλήματα υγείας, όπως διαβήτη, καρδιοπάθειες και εγκεφαλικά.

Ποιες τροφές συνδέονται με την αύξηση του βάρους;

Έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές συζητήσεις γύρω από το ποιες πτυχές της σύγχρονης διατροφής οδηγούν στην παχυσαρκία. Από τη μία, οι τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες προκαλούν σημαντικές μεταβολές στα επίπεδα της ινσουλίνης στο αίμα, γεγονός που με τη σειρά του προκαλεί αυξημένη κατανάλωση θερμίδων. Το φαινόμενο αυτό μπορεί να εξηγηθεί με το ότι η ινσουλίνη αποθηκεύει την περίσσεια γλυκόζης που προέρχεται από τους υδατάνθρακες με τη μορφή γλυκογόνου. Από την άλλη, οι τροφές με υψηλά λιπαρά προωθούν την υψηλή κατανάλωση θερμίδων διότι περιέχουν περισσότερες θερμίδες ανά γραμμάριο, χωρίς όμως να προκαλούν κορεσμό. Πράγματι, η διάσπαση ενός γραμμαρίου λιπιδίων αποδίδει 9 kcal, ενώ η διάσπαση ενός γραμμαρίου υδατανθράκων αποδίδει μόλις 4 kcal. Επομένως, σαν σύνολο, ποιο είδος διατροφής οδηγεί στην κατανάλωση περισσότερων θερμίδων;

Για να απαντήσουν στο ερώτημα αυτό, μια ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον δρ. Kevin Hall διεξήγαγε μια μελέτη σε 20 ενήλικες, 11 γυναίκες και 9 άνδρες. Στόχος της μελέτης ήταν να συγκρίνουν την επίδραση της διατροφής στην πρόληψη θερμίδων, τα επίπεδα των ορμονών και το σωματικό βάρος. Οι συμμετέχοντες έμειναν για 4 εβδομάδες σε ένα κέντρο κλινικής μεταβολικής έρευνας και ακολούθησαν συγκεκριμένο διαιτολόγιο. Τις δύο πρώτες εβδομάδες, οι συμμετέχοντες ακολούθησαν είτε διατροφή με βάση φυτικά προϊόντα που ήταν  χαμηλή σε λιπαρά με τροφές υψηλές σε υδατάνθρακες, είτε διατροφή με βάση ζωικά προϊόντα,με χαμηλούς υδατάνθρακες και υψηλά λιπαρά. Τις επόμενες δύο εβδομάδες, ακολούθησαν σε κάθε περίπτωση την άλλη δίαιτα. Οι συμμετέχοντες έτρωγαν τρία κυρίως γεύματα την ημέρα και μερικά σνακ, και είχαν τη δυνατότητα να καταναλώσουν όσο φαγητό επιθυμούσαν.

Η δίαιτα με βάση τα φυτά είχε περίπου 75% περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και 10% περιεκτικότητα σε λιπαρά, ενώ η δίαιτα με βάση τα ζωικά προϊόντα είχε 10% περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και 75% περιεκτικότητα σε λίπη. Και τα δύο διαιτολόγια είχαν κοινή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες (σε ποσοστό περίπου 14%) καθώς και κοινό άθροισμα θερμίδων. Ωστόσο, η δίαιτα με τους λιγότερους υδατάνθρακες είχε σχεδόν διπλάσιες θερμίδες ανά γραμμάριο από τη δίαιτα που ήταν πλούσια σε υδατάνθρακες, ενώ η δίαιτα με τα χαμηλά λιπαρά είχε ως αποτέλεσμα υψηλότερα επίπεδα ινσουλίνης στο σώμα μετά τα γεύματα. Επίσης, και οι δύο δίαιτες είχαν όσο λιγότερο δυνατό επεξεργασμένες τροφές και περιλάμβαναν μη αμυλούχα λαχανικά.

Όταν ακολούθησαν τη δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά, οι συμμετέχοντες κατανάλωναν περίπου 550-700 λιγότερες θερμίδες σε ημερήσια βάση. Παρά την εμφανή διαφορά στις θερμίδες μεταξύ των δύο διαιτολογίων, οι συμμετέχοντες δεν ανέφεραν διαφοροποίηση στον κορεσμό ή στην απόλαυση των γευμάτων.

Ποια δίαιτα είναι προτιμότερη για την απώλεια βάρους;

Αν και οι συμμετέχοντες έχασαν βάρος ακολουθώντας και τις δύο δίαιτες, μόνο η δίαιτα των χαμηλών λιπαρών είχε ως αποτέλεσμα την μείωση του σωματικού τους λίπους. Η δίαιτα αυτή οδήγησε επίσης σε υψηλότερα επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης στο αίμα, σε σχέση με την δίαιτα περιεκτικότερη σε λιπαρά. Το συγκεκριμένο γεγονός, όμως, ανησύχησε τους επιστήμονες, καθώς τα ποικίλα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα αποτελούν παράγοντα πολλών παθήσεων της στεφανιαίας αρτηρίας.

Συμπερασματικά, οι επιστήμονες κατέληξαν ότι και οι δύο δίαιτες έχουν ευεργετικά αποτελέσματα, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Αν και η δίαιτα με βάση τα φυτά οδηγεί πιο εύκολα σε κορεσμό, η δίαιτα με βάση τα ζωικά προϊόντα οδηγεί σε χαμηλότερα και σταθερότερα επίπεδα ινσουλίνης και γλυκόζης στο αίμα. Τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα όμως δεν είναι ακόμη γνωστά, ούτε το αν θα διατηρηθούν αυτές οι διαφοροποιήσεις μεταξύ των δύο διαιτολογίων.

Οι ερευνητές δηλώνουν ότι σκοπός της μελέτης δεν ήταν να σχεδιάσει δίαιτες για την απώλεια βάρους και ότι τα αποτελέσματα ίσως είχαν διαφοροποιηθεί αν οι συμμετέχοντες προσπαθούσαν ενεργητικά να χάσουν βάρος. Επιπλέον, είναι πιθανό τα αποτελέσματα να διαφέρουν σε συνθήκες διαφορετικές από αυτής της κλινικής μελέτης, στην οποία τα γεύματα προετοιμάζονταν σε ένα αυστηρώς ελεγχόμενο περιβάλλον. Άλλωστε, παίζουν σημαντικό ρόλο και παράγοντες όπως το κόστος των τροφίμων, η διαθεσιμότητα του κάθε τροφίμου και τυχόν περιορισμοί στην προετοιμασία των γευμάτων, οι οποίοι μπορεί να δυσκολεύουν την τήρηση μιας συγκεκριμένης δίαιτας.


+ 3 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

Low-fat diet compared to low-carb diet https://www.nih.gov/news-events/nih-research-matters/low-fat-diet-compared-low-carb-diet

Effect of a plant-based, low-fat diet versus an animal-based, ketogenic diet on ad libitum energy intake https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33479499/

The Best Macronutrient Ratio for Weight Loss https://www.healthline.com/nutrition/best-macronutrient-ratio