Διατροφή υψηλής πρωτεΐνης: Πώς αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής;

Οι δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες μπορεί να βοηθήσουν τους ανθρώπους να χάσουν βάρος και να χτίσουν μυς, αλλά μια νέα μελέτη σε ποντίκια δείχνει και κάτι άλλο, ότι προκαλεί περισσότερη πλάκα στις αρτηρίες.

Η νέα έρευνα δείχνει ότι οι δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες προκαλούν ασταθή πλάκα, που μπορεί να οδηγήσει στην απόφραξη των αρτηριών. Η περίσσεια συσσωρευση πλακών στις αρτηρίες, ιδιαίτερα εάν είναι ασταθής, αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής.

«Υπάρχουν σαφή οφέλη απώλειας βάρους σε δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες, γεγονός που έχει ενισχύσει τη δημοτικότητα τους τα τελευταία χρόνια», λέει ο βασικός συγγραφέας της μελέτης Babak Razani και αναπληρωτής καθηγητής της Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον στο St. Louis. Αλλά, υπογραμμίζει «οι μελέτες σε ζώα και μερικές μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες σε ανθρώπους, έχουν συνδέσει την υψηλή διαιτητική πρωτεΐνη με καρδιαγγειακά προβλήματα. Αποφασίσαμε να ρίξουμε μια ματιά στο αν υπάρχει πραγματικά αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της διατροφής που έχει υψηλά ποσοστά πρωτεΐνης και της φτωχότερης καρδιαγγειακής υγείας».

Η μελέτη αυτή δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Metabolism.

Τι προκαλεί η δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεϊνη;

Οι ερευνητές μελέτησαν ποντίκια που ακολουθούσαν μια διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά για να προκαλέσουν σκόπιμα αθηροσκλήρωση ή συσσώρευση πλακών στις αρτηρίες. Σύμφωνα με τον Razani, «τα ποντίκια έπρεπε να ακολουθούν μια διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά για να αναπτύξουν αρτηριακή πλάκα. Ως εκ τούτου, ορισμένα από τα ποντίκια έλαβαν δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά που ήταν επίσης υψηλή σε πρωτεΐνες. Και άλλα, έλαβαν μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, χαμηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες, ώστε να μπορούν να συγκριθούν τα αποτελέσματα».

«Δύο κουταλιές σκόνης πρωτεΐνης σε ένα milkshake ή ένα smoothie προσθέτει 40 γραμμάρια πρωτεΐνης, που είναι ένα ποσοστό σχεδόν ισοδύναμο με την καθημερινή συνιστώμενη πρόσληψη πρωτεΐνης», λέει ο Razani. «Για να δούμε αν η πρωτεΐνη έχει επίδραση στην καρδιαγγειακή υγεία, τριπλασιάσαμε την ποσότητα πρωτεΐνης που λαμβάναν τα ποντίκια στη δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες, διατηρώντας σταθερή την περιεκτικότητα σε λιπαρά. Η πρωτεΐνη πήγε από 15% έως 46% των θερμίδων για αυτά τα ποντίκια».

Τα ποντίκια που ακολουθούσαν τη διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες ανέπτυξαν χειρότερη αρτηριοσκλήρυνση – περίπου 30% περισσότερη πλάκα στις αρτηρίες – από τα ποντίκια που ακολουθούσαν διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και φυσιολογικά επίπεδα πρωτεΐνης, παρά το γεγονός ότι τα ποντίκια που έτρωγαν περισσότερη πρωτεΐνη δεν κέρδισαν βάρος, σε αντίθεση με τα ποντίκια που ακολουθούσαν διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και φυσιολογική πρωτεΐνη.

«Αυτή η μελέτη δεν είναι η πρώτη που δείχνει ότι αυξάνεται η πλάκα με δίαιτες υψηλής πρωτεΐνης, αλλά προσφέρει μια βαθύτερη κατανόηση του αντίκτυπου της υψηλής πρωτεΐνης με τη λεπτομερή ανάλυση των πλακών», λέει ο Razani. «Με άλλα λόγια, η μελέτη μας δείχνει πώς και γιατί η διαιτητική πρωτεΐνη οδηγεί στην ανάπτυξη ασταθών πλακών».

Η πλάκα περιέχει ένα μείγμα λίπους, χοληστερίνης, καταλοίπων ασβεστίου και νεκρών κυττάρων. Οι προηγούμενες μελέτες που έγιναν από την ομάδα του Razani και άλλες ομάδες έδειξαν ότι τα ανοσοκύτταρα που ονομάζονται μακροφάγα επιδρούν για να καθαρίσουν την πλάκα στις αρτηρίες. Αλλά το περιβάλλον μέσα στην πλάκα μπορεί να συντρίψει αυτά τα κύτταρα και όταν αυτά τα κύτταρα πεθαίνουν, το πρόβλημα επιδεινώνεται, συμβάλλοντας στην συσσώρευση πλάκας και αυξάνοντας την πολυπλοκότητα των πλακών.

«Στα ποντίκια που ακολουθούσαν τη δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες, οι πλάκες τους έμοιαζαν με ένα νεκροταφείο μακροφάγων», λέει ο Razani. «Πολλά νεκρά κύτταρα στον πυρήνα της πλάκας, την καθιστούν εξαιρετικά ασταθή και επιρρεπή. Καθώς το αίμα ρέει πέρα ​​από την πλάκα, αυτή η δύναμη του αίματος -ειδικά εάν υπάρχει υψηλή αρτηριακή πίεση – ασκεί μεγαλύτερη πίεση στις αρτηρίες. Αυτή η κατάσταση είναι μια τέλεια συνταγή για καρδιακή προσβολή».

Πώς η υψηλή διατροφική πρωτεϊνη αυξάνει την περιπλοκότητα της πλάκας;

Για να καταλάβουμε το πόσο η υψηλή διατροφική πρωτεΐνη μπορεί να αυξήσει την πολυπλοκότητα της πλάκας, ο Razani και οι συνεργάτες του μελέτησαν τη διαδρομή που ακολουθεί η πρωτεΐνη που υποβάλλεται σε πέψη, διαπιστώνοντας ότι οι πρωτεΐνες διασπώνται στα αρχικά δομικά στοιχεία τους, που ονομάζονται αμινοξέα.

Ο Razani και η ομάδα του διαπίστωσαν ότι η περίσσεια αμινοξέων από μια δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες ενεργοποιεί μια πρωτεΐνη στα μακροφάγα που ονομάζεται mTOR, η οποία λέει στο κύτταρο να αναπτυχθεί αντί να προχωρήσει στη δουλεια του, που είναι να καθαρίσει την πλάκα. Τα σήματα από το mTOR κλειδώνουν την ικανότητα των κυττάρων να καθαρίζουν τα τοξικά απόβλητα της πλάκας και αυτό καταλήγει σε μια αλυσίδα συμβάντων, που οδηγεί στο θάνατο των μακροφάγων. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι ορισμένα αμινοξέα, όπως η λευκίνη και η αργινίνη, ήταν πιο ισχυρά στην ενεργοποίηση των μακροφάγων mTOR και εκτροχιασμού τους από από τη φυσιολογική λειτουργία τους εκκαθάρισης της πλάκας, οδηγώντας στον κυτταρικό θάνατο – σε σύγκριση με άλλα αμινοξέα.

«Η λευκίνη είναι ιδιαίτερα υψηλή στο κόκκινο κρέας, σε σύγκριση, λόγου χάρη, με τις πρωτεΐνες των ψαριών ή των φυτών», λέει ο Razani

Γιατί είναι σημαντική αυτή η μελέτη;

«Μια μελλοντική μελέτη θα μπορούσε να εξετάσει δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες με διαφορετικά περιεχόμενα αμινοξέων για να διαπιστωθεί εάν αυτό θα μπορούσε να έχει επίδραση στην πολυπλοκότητα της πλάκας. Ο κυτταρικός θάνατος είναι το βασικό χαρακτηριστικό της αστάθειας της πλάκας. Εάν σταματήσουμε τον θάνατο αυτών των κυττάρων, ίσως να μην μικρύνουμε την πλάκα, αλλά θα μειώσουμε την αστάθεια της», υπογραμμίζει.

Η μελέτη αυτή δεν ορίζει τις κρίσιμες διεργασίες που υποκρύπτουν τους καρδιαγγειακούς κινδύνους της διατροφικής πρωτεΐνης, αλλά θέτει τις βάσεις για τη στόχευση αυτών των οδών στη θεραπεία των καρδιακών παθήσεων.

Η υποστήριξη της μελέτης προέρχεται από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας, την Αμερικανική Ένωση Διαβήτη, το Κέντρο Διαβητικής Καρδιαγγειακής Νόσου του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον και το Κέντρο Ερευνών για το Διαβήτη, το Mass Spectrometry Core και το Ίδρυμα για το Barnes-Jewish Hospital.