Δυσανεξία στη λακτόζη ή αλλεργία στο γάλα αγελάδας: Ποια είναι η διαφορά μεταξύ τους;

Το γάλα είναι ένα εξαιρετικά θρεπτικό ρόφημα, που προσφέρει αρκετά οφέλη στον άνθρωπο. Παρόλα αυτά, δεν μπορούν όλοι οι άνθρωποι να απολαύσουν την τεράστια ποικιλία γαλακτοκομικών προϊόντων που κυκλοφορούν στην αγορά, είτε λόγω της δυσανεξίας στη λακτόζη είτε λόγω της αλλεργίας στο αγελαδινό γάλα.

Μερικές φορές, η δυσανεξία στη λακτόζη και η αλλεργία στο αγελαδινό γάλα συγχέονται σαν έννοιες, παρόλο που είναι δύο διαφορετικές καταστάσεις με ξεχωριστά συμπτώματα και διατροφικούς περιορισμούς. Παρακάτω θα αναλυθούν οι διαφορές αυτές για μια καλύτερη κατανόηση της καθεμιάς από αυτές.

Τι είναι η δυσανεξία στη λακτόζη;

Η δυσανεξία στη λακτόζη είναι ένα σύνδρομο που εμφανίζεται λόγω της αδυναμίας απορρόφησης της λακτόζης από το σώμα, όταν ένα άτομο καταναλώνει τροφές που την περιέχουν, όπως τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Η λακτόζη είναι ένας υδατάνθρακας, που αποτελεί βασικό συστατικό του αγελαδινού γάλακτος και επομένως της διατροφής ενός βρέφους. Για την αφομοίωση και απορρόφηση της λακτόζης από το λεπτό έντερο, απαιτείται η παρουσία ενός ενζύμου, που ονομάζεται λακτάση, το οποίο διασπά τη λακτόζη σε γλυκόζη και γαλακτόζη.

Η ανεπάρκεια της λακτάσης στο λεπτό έντερο είναι αυτή που, κατά κύριο λόγο, οδηγεί στην ανάπτυξη της δυσανεξίας στη λακτόζη. Υπάρχουν 4 τύποι ανεπάρκειας της λακτάσης:

• Πρωτοπαθής ανεπάρκεια λακτάσης

Αυτός είναι ο πιο κοινός τύπος ανεπάρκειας της λακτάσης, καθώς εμφανίζεται στο 70-75% του ενήλικου πληθυσμού παγκοσμίως. Είναι μια κατάσταση γενετικά καθορισμένη, στην οποία η παραγωγή λακτάσης μειώνεται απότομα περίπου στην ηλικία των 2 ετών, αλλά τα συμπτώματα μπορεί να μην εμφανιστούν μέχρι την εφηβεία ή την ενηλικίωση.

• Δευτερογενής ανεπάρκεια λακτάσης

Σε αυτή την περίπτωση η ανεπάρκεια λακτάζης εμφανίζεται παροδικά και οφείλεται σε τραυματισμό στο λεπτό έντερο λόγω λοιμώξεων, τροφικών αλλεργιών ή παθήσεων, όπως η νόσος του Crohn ή η κοιλιοκάκη. Η θεραπεία της αιτίας συνήθως βελτιώνει και τη δυσανεξία στη λακτόζη.

• Αναπτυξιακή ανεπάρκεια λακτάσης

Η αναπτυξιακή ανεπάρκεια λακτάσης εμφανίζεται συνήθως στα πρόωρα γεννημένα βρέφη, καθώς τα κύτταρα που εκφράζουν τη λακτάση στο λεπτό έντερο αναπτύσσονται αργότερα, στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει αρκετή λακτάση. Συνήθως, η κατάσταση αυτή διαρκεί για μικρό μόνο χρονικό διάστημα μετά τη γέννηση του βρέφους.

• Συγγενής ανεπάρκεια λακτάσης

Η συγγενής ανεπάρκεια λακτάσης είναι μια εξαιρετικά σπάνια κληρονομική πάθηση, στην οποία το λεπτό έντερο παράγει λίγη ή καθόλου λακτάση, με αποτέλεσμα τα συμπτώματα να είναι αισθητά από τη γέννηση ενός ανθρώπου.

Σύμφωνα με μελέτες, τα περισσότερα άτομα που έχουν δυσανεξία στη λακτόζη την εμφανίζουν μετά τη βρεφική ηλικία και μπορούν να ανεχθούν κάποια μικρή ποσότητά της χωρίς να παρουσιάσουν συμπτώματα. Επομένως, η θεραπεία της δυσανεξίας στη λακτόζη βασίζεται συνήθως στη μείωση της πρόσληψής της μέσω της διατροφής και όχι στην πλήρη εξάλειψή της.

Τι είναι η αλλεργία στο αγελαδινό γάλα;

Η αλλεργία στο αγελαδινό γάλα, ή αλλεργία στα γαλακτοκομικά προϊόντα, είναι ένας από τους πιο κοινούς τύπους αλλεργίας, καθώς και μια από τις πιο κοινές αιτίες αναφυλαξίας λόγω αλλεργίας.

Η αλλεργία στο γάλα είναι μια ανοσολογική απόκριση του σώματος στις πρωτεΐνες του αγελαδινού γάλακτος. Με άλλα λόγια, το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά σε μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη του αγελαδινού γάλακτος και πυροδοτεί μια αντίδραση που προσπαθεί να εξουδετερώσει την πρωτεΐνη αυτή, καθώς το σώμα την αντιλαμβάνεται ως επικίνδυνη.

Την επόμενη φορά που το σώμα ξαναέρχεται σε επαφή με την ίδια πρωτεΐνη, το ανοσοποιητικό σύστημα την αναγνωρίζει και απελευθερώνει χημικές ουσίες, που ονομάζονται ανοσομεσολαβητές και οδηγούν στην εμφάνιση συμπτωμάτων αλλεργίας.

Η αλλεργία στο γάλα αφορά κυρίως την πρώιμη παιδική ηλικία, καθώς εμφανίζεται κυρίως κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της ζωής ενός βρέφους και συχνά υποχωρεί μετά την ηλικία των 6 ετών.

Τα περισσότερα παιδιά, που έχουν αλλεργία στο αγελαδινό γάλα, αντιδρούν σε δύο από τις κυριότερες πρωτεΐνες του γάλακτος, την καζεΐνη και τον ορό του γάλακτος. Για τη θεραπεία της συνιστάται η αποφυγή κατανάλωσης αγελαδινού γάλακτος από τα παιδιά αυτά, καθώς και αποφυγή της κατανάλωσης γαλακτοκομικών προϊόντων από τις μητέρες που θηλάζουν, σε μερικές περιπτώσεις, καθώς η πρωτεΐνη του αγελαδινού γάλακτος μπορεί να περάσει μέσω του μητρικού γάλακτος.

Τι συμπτώματα προκαλούν η δυσανεξία στη λακτόζη και η αλλεργία στο γάλα;

Τόσο η δυσανεξία στη λακτόζη όσο και η αλλεργία στο αγελαδινό γάλα μπορούν να προκαλέσουν αρκετά κοινά πεπτικά συμπτώματα και γι’ αυτό πολλοί άνθρωποι τα μπερδεύουν. Μερικά από αυτά είναι τα εξής:

• Ναυτία
• Κοιλιακό άλγος
• Διάρροια

Συμπτώματα δυσανεξίας στη λακτόζη

Τα πεπτικά συμπτώματα εμφανίζονται, στην περίπτωση της δυσανεξίας στη λακτόζη, λόγω της βακτηριακής ζύμωσης της άπεπτης λακτόζης στο παχύ έντερο. Η διαδικασία αυτή έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση των παραπάνω πεπτικών συμπτωμάτων 30 λεπτά έως και 2 ώρες μετά την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων.

Εκτός από τα παραπάνω πεπτικά συμπτώματα, η δυσανεξία στη λακτόζη μπορεί να προκαλέσει και τα εξής:

• Μετεωρισμός
• Δυσκοιλιότητα
• Γουργούρισμα στομάχου
• Φούσκωμα

Η δυσανεξία στη λακτόζη μπορεί όμως να έχει και μη πεπτικά συμπτώματα, όπως ο πονοκέφαλος, ο ίλιγγος, η απώλεια μνήμης, η απώλεια συγκέντρωσης, ο μυϊκός πόνος, ο πόνος στις αρθρώσεις, τα στοματικά έλκη, η κόπωση και η νωθρότητα.

Συμπτώματα αλλεργίας στο αγελαδινό γάλα

Αντιθέτως, τα συμπτώματα της αλλεργίας στο αγελαδινό γάλα ποικίλουν ανάλογα με το εάν προκαλούνται από την ανοσοσφαιρίνη IgE ή όχι.

Τα συμπτώματα που προκαλούνται από την ανοσοσφαιρίνη IgE εμφανίζονται λίγα λεπτά μετά την κατάποση ενός γαλακτοκομικού προϊόντος και περιλαμβάνουν συνήθως δερματικές και αναπνευστικές αντιδράσεις, όπως:

• Κνίδωση
• Φαγούρα γύρω από το στόμα
• Πρήξιμο των χειλιών, της γλώσσας ή του λαιμού
• Δύσπνοια
• Έμετος

Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να προκληθεί και αναφυλαξία, μια επείγουσα ιατρική κατάσταση, η οποία μπορεί να γίνει θανατηφόρα άμα δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα.

Τα συμπτώματα που δεν προκαλούνται από την ανοσοσφαιρίνη IgE εμφανίζονται συνήθως πιο μετά και αφορούν το δέρμα και το πεπτικό σύστημα.