Εφηβεία: Ποιες είναι οι επιπτώσεις της παρακολούθησης πορνό;

Πριν από δέκα χρόνια πολλοί αμφισβήτησαν τις διαδεδομένες πεποιθήσεις σχετικά με τη βλάβη που προκαλεί στα έφηβα αγόρια η πορνογραφία. Υποστήριξαν ότι σε πολλές διαφορετικές περιοχές έχουν διερευνηθεί οι σχέσεις μεταξύ πορνογραφίας και σεξουαλικών εγκλημάτων και αρνητικών στάσεων απέναντι στις γυναίκες, και σε καμία περίπτωση, σε καμία περιοχή, δεν έχουν βρεθεί σχέσεις μεταξύ πορνογραφίας, σεξουαλικών εγκλημάτων και αρνητικών στάσεων απέναντι στις γυναίκες. Αυτό βασίστηκε στα στοιχεία που ήταν διαθέσιμα εκείνη τη χρονική στιγμή.

Οποιοιδήποτε τέτοιοι ισχυρισμοί πρέπει να υπόκεινται σε αναθεώρηση, ανταποκρινόμενοι στις νέες έρευνες. Εξακολουθεί να ισχύει ότι δεν έχουν διαπιστωθεί δεσμοί μεταξύ πορνογραφίας και βίαιων σεξουαλικών εγκλημάτων, αλλά το δεύτερο μέρος του ισχυρισμού τους το 2011 απαιτεί επανεκτίμηση υπό το πρίσμα τόσο των φιλοσοφικών επιχειρημάτων όσο και ορισμένων νέων ισχυρισμών – στοιχείων σχετικά με το τι κάνει.

Ποια είναι τα επιχειρήματα σχετικά με τις βλάβες που προκαλεί το πορνό;

Πρώτον, ας εξετάσουμε τα πιο φιλοσοφικά επιχειρήματα σχετικά με το τι είναι η πορνογραφία. Αυτή η προσέγγιση θεωρεί ότι το πορνό διαπράττει βλάβες μέσω αυτού που είναι. Το πορνό, υποστηρίζει η Catherine MacKinnon, επιφέρει το δικό του μήνυμα: αναπαριστώντας τη σεξουαλική επιθυμία των γυναικών ως υποκείμενη στη δύναμη και τις επιθυμίες των ανδρών, θέτει ένα πρότυπο που υποβαθμίζει τις γυναίκες και ενισχύει τα στερεότυπα των ανδρών ως σεξουαλικά κυρίαρχων, των γυναικών ως παθητικών και εξυμνεί την επιθυμητότητα αυτών. Η συναίνεση και των δύο μερών δεν μπορεί να μετριάσει τις βλάβες που προκαλούνται καθώς αυτά τα τοξικά στερεότυπα μολύνουν το εννοιολογικό περιβάλλον.

Το επιχείρημα ότι, από μόνη της, η πορνογραφία είναι επιβλαβής, συχνά περνάει σε ισχυρισμούς σχετικά με τις πραγματικές επιπτώσεις στους ανθρώπους. Ακόμη και οι πιο προσεκτικοί, αναλυτικοί, ακαδημαϊκοί φιλόσοφοι, που συνήθως είναι γρήγοροι στο να διακρίνουν διαφορετικά είδη δηλώσεων και να προσδιορίζουν τι προκύπτει και τι όχι από το ένα στο άλλο, περνούν το φράγμα από το “μήνυμα της πορνογραφίας” στο “αποτελέσματα της πορνογραφίας“. Στις λίγες περιπτώσεις που αναγνωρίζεται η ανάγκη για αποδεικτικά στοιχεία, η απέχθεια για τα μηνύματα της πορνογραφίας δημιουργεί ένα πλαίσιο στο οποίο τα λεπτά και πρόχειρα δεδομένα φαίνονται απολύτως αποδεκτά.

Πώς περιγράφονται οι εμπειρικοί ισχυρισμοί σχετικά με τις βλάβες του πορνό;

Ένα παράδειγμα ανεπαρκώς υποστηριζόμενων ισχυρισμών για τις βλάβες του πορνό μπορεί να δει κανείς στην αναφερόμενη δήλωση της Amia Srinivasan ότι η πορνογραφία “χαράζει βαθιές αυλακώσεις στον ψυχισμό, διαμορφώνοντας ισχυρούς συσχετισμούς μεταξύ διέγερσης και επιλεγμένων ερεθισμάτων.”. Τα στοιχεία της γι’ αυτό, όπως αναφέρει σε ένα ζωντανό και αποχρωματισμένο άρθρο της Helen Lewis προέρχονται από μια ερώτηση που έθεσε η Srinivasan στους φοιτητές της: Μήπως η απεικόνιση της πορνογραφικής υποταγής των γυναικών, την καθιστά πραγματικά πραγματική; Οι μαθητές της απάντησαν: “Ναι”. Επιπλέον, είπαν ότι “το πορνό φέρει ευθύνη για την αντικειμενοποίηση των γυναικών, για την περιθωριοποίηση των γυναικών, για τη σεξουαλική βία κατά των γυναικών“.

Αναρωτιέμαι αν οποιαδήποτε άλλη ερώτηση στον τομέα της φιλοσοφίας ή της ψυχολογίας θα μπορούσε να απαντηθεί με το “Οι φοιτητές μου είπαν “Ναι””. Η πιο στιβαρή κυβερνητική έκθεση σχετικά με τις επιπτώσεις της πορνογραφίας στα παιδιά και τους νέους φαίνεται επίσης να αρκείται σε υποθέσεις, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η πορνογραφία “μπορεί να έχει μια σειρά από συναφείς επιπτώσεις” σε μη ασφαλείς σεξουαλικές συμπεριφορές. Δεν είναι σαφές αν το “μπορεί” εδώ σημαίνει “ενδεχομένως” ή “αποδεικνύεται ότι είναι πιθανό σε ορισμένες περιπτώσεις” ή “αποδεικνύεται ότι συμβαίνει μερικές φορές”. Επίσης, δεν είναι σαφές αν οι πιθανές “συναφείς συμπεριφορές” συσχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με την πορνογραφία, πόσο μάλλον αν προκαλούνται από αυτήν.

Υπάρχει λόγος ανησυχίας για τις βλάβες που προκαλεί το πορνό;

Τίποτα από αυτά δεν έχει σκοπό να συγχωρήσει τα τοξικά μηνύματα της πορνογραφίας. Τίποτα από αυτά δεν σημαίνει ότι οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν πρέπει να ανησυχούν για τη σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες το 6% των έφηβων κοριτσιών δηλώνουν ότι η πρώτη τους επαφή ήταν ανεπιθύμητη και εξαναγκασμένη. Περιγράφουν τον εξαναγκασμό που είναι άλλοτε συναισθηματικός, άλλοτε λεκτικός και άλλοτε ακόμη και σωματικός.

Προκαλεί η πορνογραφία έναν κανόνα ανδρικής κυριαρχίας και γυναικείας υποταγής;

Δεν γνωρίζω καμία έρευνα που να δείχνει την πραγματική βλάβη της πορνογραφίας, η οποία να μην μπορεί να συνδυαστεί με μια συγκρίσιμη μελέτη που να αμφισβητεί τα στοιχεία. Υπάρχουν, ωστόσο, καλές αποδείξεις για άλλες (συχνά επικαλυπτόμενες και πιθανώς συναφείς) επιρροές που βλάπτουν. Για παράδειγμα, η ικανότητα των εφήβων να σχεδιάζουν εκ των προτέρων και να ελέγχουν τις παρορμήσεις τους είναι μειωμένη, λόγω της φυσιολογικής νευρολογικής τους ανάπτυξης. Επιπλέον, τα κορίτσια εξακολουθούν να μαθαίνουν, μέσω ποικίλων διαύλων, ότι οφείλουν στους άνδρες συμμόρφωση ή θαυμασμό ή αγάπη, και τα αγόρια εξακολουθούν να μαθαίνουν, μέσω ποικίλων διαύλων, ότι δικαιούνται να έχουν “περισσότερο λόγο” από τα κορίτσια. Και υπάρχουν ενδείξεις ότι όσο περισσότερο ένας έφηβος, είτε κορίτσι είτε αγόρι, υιοθετεί ύπουλα ανδρικά ή γυναικεία πρότυπα, όπου η επιθυμία του αγοριού έχει μεγαλύτερη σημασία από την επιθυμία του κοριτσιού και όπου το καθήκον του κοριτσιού είναι να κατανοεί και να συμμορφώνεται με τις ανάγκες του αγοριού, τόσο πιο πιθανό είναι ο έφηβος αυτός, είτε αγόρι είτε κορίτσι, να θεωρεί αποδεκτό τον ανδρικό εξαναγκασμό. Αλλά το να το αποδίδουμε αυτό στο πορνό είναι προβληματικό, πρώτον, επειδή υπερβαίνει τα στοιχεία και, δεύτερον, επειδή αφήνει να ξεφύγουν τόσες πολλές άλλες πολιτισμικές επιρροές – από την τάξη, από τα σχόλια από έφηβο σε έφηβο τόσο προσωπικά όσο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ακόμη και από τους γονείς.

Ένα άλλο εύρημα από τις πρόσφατες μελέτες σε εφήβους, που συνάδει με τις πρόσφατες κυβερνητικές εκθέσεις, είναι ότι τόσο τα έφηβα αγόρια όσο και τα έφηβα κορίτσια θέλουν βοήθεια στην αντιμετώπιση της νοοτροπίας για να αντιμετωπίσουν τις πιέσεις και να λάβουν καλύτερες αποφάσεις. Μια προσέγγιση που θα πρέπει να διερευνηθεί είναι η προώθηση του πορνογραφικού αλφαβητισμού κατά την οποία εντοπίζονται και αμφισβητούνται τα στερεότυπα και προτείνονται εναλλακτικές αφηγήσεις. Με αυτόν τον τρόπο, αυτό που είναι τοξικό αλλά και αμετάκλητο από την κουλτούρα μας θα μπορούσε στη συνέχεια να γίνει ένας δρόμος προς την καλύτερη σεξουαλική υγεία.