Είναι τα φυτοφάρμακα επιβλαβή για τον άνθρωπο;

Τι είναι τα φυτοφάρμακα;

Τα φυτοφάρμακα είναι δηλητήρια που έχουν σχεδιαστεί για να σκοτώνουν τα παράσιτα. Ένα παράσιτο μπορεί να είναι ένα έντομο, άλλο είδος ζώου ή φυτό που απειλεί να καταστρέψει μια γεωργική καλλιέργεια, τρόφιμα ή ζώα, αλλά παράσιτο μπορεί επίσης να είναι μια ανεπιθύμητη παρουσία στο σπίτι σας, όπως μια οικογένεια αρουραίων στο υπόγειο σας ή ζιζάνια στον κήπο σας.

Ο τύπος του φυτοφαρμάκου εξαρτάται από τον τύπο του παρασίτου:

• Ζιζανιοκτόνα – σκοτώνουν ζιζάνια των φυτών
• Εντομοκτόνα – σκοτώνουν τα έντομα
• Τρωκτικοκτόνα (“ποντικοφάρμακα”) – σκοτώνουν τα τρωκτικά

Είναι τα φυτοφάρμακα επιβλαβή για τον άνθρωπο;

Δυστυχώς, δεν είναι μόνο τα παράσιτα που μπορούν να βλάψουν τα φυτοφάρμακα. Επειδή είναι τοξικές ουσίες, τα φυτοφάρμακα μπορούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία μας – τόσο μέσω της άμεσης επαφής μας με αυτά όσο και μέσω των έμμεσων επιπτώσεων της περιβαλλοντικής ζημίας.

Λόγω της χρήσης τους στη γεωργική καλλιέργεια σε όλο τον κόσμο, οι ουσίες αυτές ψεκάζονται μαζικά στο περιβάλλον μας. Δυστυχώς, αυτό σημαίνει επίσης έναν μεγάλο παγκόσμιο αριθμό θανάτων που προκαλούνται από ανθρώπους που έρχονται σε άμεση επαφή με τα φυτοφάρμακα κάθε χρόνο. Στην πραγματικότητα, πιστεύεται ότι πάνω από 385 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από ακούσια δηλητηρίαση από φυτοφάρμακα ετησίως, εκ των οποίων οι 11.000 πεθαίνουν.

Ίσως ακόμη πιο τραγικός είναι ο αριθμός των ανθρώπων που σκοπίμως αφαιρούν τη ζωή τους καταπίνοντας τα φυτοφάρμακα. Σύμφωνα με το Κέντρο για την Πρόληψη των Αυτοκτονιών με φυτοφάρμακα, ένας άνθρωπος πεθαίνει κάθε τρία λεπτά από κατάποση φυτοφαρμάκων, γεγονός που την καθιστά μία από τις πιο συνηθισμένες μεθόδους αυτοκτονίας παγκοσμίως.

Ποια είναι τα συμπτώματα της δηλητηρίασης από φυτοφάρμακα;

Η οξεία δηλητηρίαση από φυτοφάρμακα συμβαίνει όταν μία και μόνο περίπτωση άμεσης έκθεσης σε φυτοφάρμακα οδηγεί σε ανεπιθύμητη αντίδραση εντός 48 ωρών. Τα συμπτώματα κυμαίνονται από δυσάρεστα έως θανατηφόρα, ανάλογα με τον τύπο του φυτοφαρμάκου και τη δοσολογία.

Περιλαμβάνουν:

• Πονοκέφαλο
• Αλλεργική ευαισθητοποίηση
• Ερεθισμός των ματιών και του δέρματος
• Πονόλαιμο ή/και βήχα
• Διάρροια
• Ναυτία και έμετο
• Απώλεια συνείδησης
• Ακραία αδυναμία
• Επιληπτικές κρίσεις
• Θάνατο

Πώς μπορούν τα φυτοφάρμακα να εισέλθουν στο σώμα σας;

Υπάρχουν τρεις τύποι άμεσης έκθεσης σε φυτοφάρμακα:

1. Κατάποση – ίχνη φυτοφαρμάκων μπορεί να βρίσκονται σε ορισμένα από τα τρόφιμα που τρώμε και στο πόσιμο νερό
2. Εισπνοή – μπορούμε επίσης να εισπνεύσουμε φυτοφάρμακα εάν βρισκόμαστε κοντά σε περιοχές όπου έχουν ψεκαστεί
3. Δερματική – τα φυτοφάρμακα μπορεί να απορροφηθούν μέσω του δέρματος ή των ματιών. Για τους ανθρώπους που εργάζονται με φυτοφάρμακα, αυτή είναι η πιο συνηθισμένη οδός έκθεσης σε φυτοφάρμακα

Πιο αναλυτικά:

1. Κίνδυνος έκθεσης: φυτοφάρμακα στα τρόφιμά σας

Είναι εύκολο να ξεχάσουμε τα αόρατα υπολείμματα φυτοφαρμάκων στα φρούτα και τα λαχανικά που τρώμε. Επιπλέον, πολλοί από εμάς δεν γνωρίζουν ότι αυτά τα υπολείμματα μπορούν επίσης να βρεθούν σε πολλά άλλα τρόφιμα, όπως αυτά που παρασκευάζονται με βρώμη, σιτάρι και κριθάρι – όλα αυτά είναι δημητριακά που καλλιεργούνται σε χωράφι.

2. Κίνδυνος έκθεσης: φυτοφάρμακα στο περιβάλλον σας

Καθώς τα φυτοφάρμακα εφαρμόζονται ως ψεκασμοί, αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια μπορούν να παρασυρθούν στον αέρα που αναπνέουμε. Είναι πιθανό να εισπνεύσετε χαμηλά επίπεδα ενώ απολαμβάνετε έναν περίπατο κοντά σε γεωργικές εκτάσεις. Πράγματι, η εισπνοή θα μπορούσε επίσης να συμβεί στον κήπο σας ή στο σπίτι σας, ενώ χρησιμοποιείτε ζιζανιοκτόνο (ένα ζιζανιοκτόνο που ονομάζεται γλυφοσάτη) ή ποντικοφάρμακο (ένα τρωκτικοκτόνο που ονομάζεται βρωμοδιολόνη).

Όσοι πάσχουν από άσθμα μπορεί να διαπιστώσουν ότι η εισπνοή φυτοφαρμάκων προκαλεί έξαρση των συμπτωμάτων τους. Υπάρχουν επίσης ορισμένα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι ορισμένοι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερη δυσανεξία σε χημικές ουσίες όπως τα φυτοφάρμακα και ότι η έκθεση σε χαμηλά επίπεδα μπορεί να προκαλέσει συριγμό, δύσπνοια και σφίξιμο στο στήθος.

Πώς να χρησιμοποιείτε υπεύθυνα τα φυτοφάρμακα στο σπίτι σας;

• Ακολουθήστε στενά τις οδηγίες που αναγράφονται στην ετικέτα
• Καλύψτε όλες τις περιοχές που μπορεί να είναι εκτεθειμένες κατά τη χρήση του προϊόντος – συγκεκριμένα τα χέρια και τους πήχεις
• Να είστε προσεκτικοί με τα προϊόντα αυτά
• Λάβετε υπόψη σας τυχόν παιδιά και ζώα που θα μπορούσαν να αποκτήσουν πρόσβαση στα φυτοφάρμακα

3. Κίνδυνος έκθεσης: Γεωργία με φυτοφάρμακα

Οι αγρότες που ψεκάζουν τακτικά φυτοφάρμακα αποτελούν μακράν τη μεγαλύτερη ομάδα κινδύνου έκθεσης μέσω κατάποσης, εισπνοής και δερματικής επαφής. Επειδή εργάζονται με υψηλές δόσεις φυτοφαρμάκων, η δηλητηρίαση από φυτοφάρμακα αποτελεί πραγματικό κίνδυνο. Παγκοσμίως, εκτιμάται ότι 385 εκατομμύρια αγρότες υφίστανται δηλητηρίαση από φυτοφάρμακα κάθε χρόνο.

Πώς να χρησιμοποιείτε τα φυτοφάρμακα με υπευθυνότητα στην εργασία σας;

Εάν είστε αγρότης που εργάζεται με φυτοφάρμακα, θα πρέπει να ακολουθήσετε τις οδηγίες του Υπουργείου Γεωργίας, Περιβάλλοντος και Αγροτικών Υποθέσεων σχετικά με τη χρήση φυτοφαρμάκων.

Οι κίνδυνοι για την υγεία μπορούν να ελαχιστοποιηθούν με τους εξής τρόπους:

• Χρήση μέσων ατομικής προστασίας
• Απαιτούμενη επαγγελματική κατάρτιση
• Πιο ακριβείς και στοχευμένες μεθόδους εφαρμογής
• Βελτιώσεις στον εξοπλισμό ψεκασμού

Πώς τα φυτοφάρμακα επηρεάζουν την γονιμότητα και τα παιδιά;

1. Κίνδυνοι γονιμότητας και εγκυμοσύνης:

• Οι υψηλές ποσότητες τοξινών φυτοφαρμάκων μπορεί επίσης να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία στη σεξουαλική λειτουργία και τη γονιμότητα των ενηλίκων, συμπεριλαμβανομένης της υπογονιμότητας υψηλότερου κινδύνου
• Η συνεχής και επαναλαμβανόμενη προγεννητική έκθεση σε φυτοφάρμακα μπορεί να επηρεάσει το αγέννητο παιδί. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε γενετικές ανωμαλίες ή ακόμη και σε θάνατο

2. Τα παιδιά μπορεί να είναι πιο ευάλωτα στα φυτοφάρμακα επειδή:

• Απορροφούν ευκολότερα τα φυτοφάρμακα μέσω του δέρματός τους
• Τα συστήματα που χρησιμοποιεί ο οργανισμός μας για την αντιμετώπιση των επιβλαβών ουσιών είναι λιγότερο ανεπτυγμένα στα παιδιά. Αυτό τα καθιστά λιγότερο ικανά να αντιμετωπίσουν τη δηλητηρίαση από φυτοφάρμακα

Τα καλά νέα είναι ότι στην Ελλάδα, σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ο κίνδυνος κινδύνου για την υγεία του πληθυσμού από την έκθεση σε φυτοφάρμακα είναι χαμηλός, σύμφωνα με πανευρωπαϊκή μελέτη του Εργαστηρίου Φυσικών Πόρων και Εναλλακτικών Ενεργειών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ).