Εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού: Πώς ωφελεί την ανθρώπινη υγεία;

Το εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού (Vitis vinifera) είναι μια φυσική ουσία που διατίθεται σε μορφή κάψουλας ή δισκίου.

Τα σταφύλια και το εκχύλισμα των σπόρων τους (GSE) έχουν μακρά ιστορία στην μαγειρική και την ιατρική. Από την εποχή της αρχαίας Ελλάδας, διάφορα μέρη του σταφυλιού χρησιμοποιούνταν για ιατρικούς σκοπούς. Μάλιστα, υπάρχουν ιστορικές αναφορές ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι και οι Ευρωπαίοι χρησιμοποιούσαν επίσης για θεραπευτικούς σκοπούς τα σταφύλια και τους σπόρους τους. (7 μοναδικά οφέλη του εκχυλίσματος σπόρων σταφυλιού!)

Πώς ωφελεί την υγεία το εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού;

Σήμερα, γνωρίζουμε ότι το εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού περιέχει ολιγομερή προανθοκυανιδίνη (OPC), ένα αντιοξειδωτικό που πιστεύεται ότι είναι ευεργετικό για ορισμένες καταστάσεις υγείας. Περιορισμένα -και μερικές φορές αντικρουόμενα- επιστημονικά στοιχεία, δείχνουν ότι το εν λόγω εκχύλισμα βοηθά στη διαχείριση των ακόλουθων καταστάσεων:

• Χρόνια φλεβική ανεπάρκεια και οίδημα
• Επούλωση πληγών
• Δερματικά οφέλη (αντιγήρανση και προστασία από τις ακτίνες UV)
• Πίεση των ματιών λόγω λάμψης
• Ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας
• Ιογενείς λοιμώξεις
• Υψηλή χοληστερίνη
• Αθηροσκλήρωση
• Καρδιακές παθήσεις
• Παχυσαρκία

Οι επαγγελματίες εναλλακτικής ιατρικής χρησιμοποιούν το εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού για να βοηθήσουν στη διαχείριση άλλων καταστάσεων υγείας, όπως:

• Συμπτώματα εμμηνόπαυσης
• Δυσκοιλιότητα
• Γαστρεντερικές διαταραχές
• Αθλητικές επιδόσεις

Τα επιστημονικά στοιχεία για τα πιο πάνω πιθανά οφέλη των σπόρων σταφυλιού είναι περιορισμένα και ως εκ τούτου δεν μπορεί να λεχθεί με βεβαιότητα ότι πράγματι μπορεί να βελτιώσει οποιαδήποτε από αυτές τις καταστάσεις υγείας.

Ποιες ασθένειες μπορεί να καταπολεμήσει το εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού;

Η έρευνα έχει διερευνήσει την επίδραση του εκχυλίσματος σπόρων σταφυλιού για τις ακόλουθες παθήσεις:

1. Καρκίνο

Μελέτες σε ζώα και σε εργαστηριακό περιβάλλον, έδειξαν ότι ο σπόρος σταφυλιού μπορεί να καταπολεμήσει τις ελεύθερες ρίζες (χημικά υποπροϊόντα) που είναι γνωστό ότι προκαλούν φλεγμονή και οξειδωτικό στρες που σχετίζονται με τον καρκίνο. Ωστόσο, δεν είναι ακόμη σαφές εάν το συγκεκριμένο εκχύλισμα μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου.

Μικρές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι οι άνθρωποι που κατανάλωναν εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού είχαν υψηλά επίπεδα αντιοξειδωτικών στο σώμα τους. Μια ανασκόπηση του 2021, στην οποία μελετήθηκαν 19 έρευνες, βρήκε σημαντικές βελτιώσεις του οξειδωτικού στρες των ανθρώπων που λάμβαναν συμπληρώματα εκχυλίσματος σταφυλιού και ήπια βελτίωση της φλεγμονής τους.

Μέχρι σήμερα, ωστόσο, λίγες μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί σε ανθρώπους και αυτές που έχουν πραγματοποιηθεί είναι συχνά αντικρουόμενες. Ως αποτέλεσμα, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για να αξιολογηθεί το όφελος του εκχυλίσματος σε σχέση με τον καρκίνο στον άνθρωπο. (Καρκίνος: Ποια είναι τα στάδια και οι βαθμίδες του; Ποια η σημασία τους;)

2. Καρδιαγγειακή Υγεία

Το εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού ενδεχομένως να ωφελεί την υγεία της καρδιάς. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να βελτιώσει σε μέτριο βαθμό την αρτηριακή πίεση, την χοληστερίνη και την C-αντιδρώσα πρωτεΐνη. Ωστόσο, τα στοιχεία είναι αντικρουόμενα, οπότε η επίδρασή του στην καρδιακή υγεία και πάλι δεν είναι σαφής.

Μάλιστα, φαίνεται ότι το εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού είναι πιο προστατευτικό για την καρδιαγγειακή υγεία των παχύσαρκων ατόμων. Μια μικρή μελέτη στην οποία συμμετείχαν 40 παχύσαρκα άτομα, έδειξε ότι η λήψη συμπληρωμάτων GSE σε συνδυασμό με διατροφή περιορισμένων θερμίδων για 12 εβδομάδες, βελτίωσε διάφορους παράγοντες κινδύνου καρδιακής νόσου, όπως τα επίπεδα της χοληστερίνης.

Μια άλλη μικρή μελέτη από τους ίδιους συγγραφείς έδειξε ότι η λήψη 300 mg εκχυλίσματος σπόρων σταφυλιού την ημέρα μείωσε τον δείκτη μάζας του σώματος, την περίμετρο της μέσης και αρκετούς φλεγμονώδεις δείκτες σε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα.

3. Διαβήτη

Υπάρχουν κάποια στοιχεία που υποδηλώνουν ότι το εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού μπορεί να είναι ευεργετικό για τα άτομα με διαβήτη. Μια ανασκόπηση του 2020, 15 μικρών μελετών, διαπίστωσε ότι το εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού μείωσε το σάκχαρο, αλλά δεν επηρέασε την HbA1c – μια πιο ακριβή και πιο μακροπρόθεσμη μέτρηση των επιπέδων του σακχάρου του αίματος. Ενώ μια άλλη ανασκόπηση διαπίστωσε ότι μπορεί να βελτιώσει την LDL και την ολική χοληστερίνη και την αρτηριακή πίεση. (Εξέταση γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c))

4. Υψηλή πίεση του αίματος

Όπως και με άλλους καρδιαγγειακούς δείκτες, τα στοιχεία σχετικά με τις επιδράσεις του εκχυλίσματος σπόρων σταφυλιού στην αρτηριακή πίεση είναι αντικρουόμενα. Μια μετα-ανάλυση 16 μικρών κλινικών δοκιμών του 2016, βρήκε ότι το εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού μείωσε σε κάποιο βαθμό την αρτηριακή πίεση, αλλά τα οφέλη ήταν μεγαλύτερα στους νεότερους, τους παχύσαρκους ανθρώπους και τα άτομα με μεταβολικό σύνδρομο. Σε κάθε περίπτωση, οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι χρειάζονται περαιτέρω μελέτες. (Τι είναι το μεταβολικό σύνδρομο; Ποια η σημασία του;)

5. Νόσο του Αλτσχάϊμερ

Το εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού δείχνει να καθυστερεί την ανάπτυξη της νόσου του Αλτσχάιμερ. Σε δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν σε ποντίκια, για παράδειγμα, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι το εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού μείωσε την φλεγμονή και απέτρεψε τη συσσώρευση ουσιών που είναι γνωστό ότι σχηματίζουν εγκεφαλικές πλάκες, που σχετίζονται με τη νόσο του Αλτσχάιμερ. (Ποιος βιοδείκτης μπορεί να προβλέψει τον κίνδυνο Αλτσχάιμερ;)

Ποιες παρενέργειες μπορεί να έχει το εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού;

Το εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού δεν προκαλεί σε γενικές γραμμές παρενέργειες, ωστόσο εάν εμφανιστούν περιλαμβάνουν:

• Πονοκέφαλος
• Ξηρότητα στο τριχωτό της κεφάλης
• Φαγούρα στο τριχωτό της κεφαλής
• Ζάλη
• Ναυτία