Εμφύσημα: Ποια συμπτώματα προκαλεί; Πώς θεραπεύεται;

Το εμφύσημα είναι μια χρόνια, προοδευτική πνευμονοπάθεια που προκαλείται από βλάβη στις κυψελίδες, τους μικροσκοπικούς αερόσακους των πνευμόνων, όπου λαμβάνει χώρα η ανταλλαγή οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα.

Με το εμφύσημα, ο αέρας παγιδεύεται, τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα μειώνονται (υποξαιμία) και τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα αυξάνονται (υπερκαπνία). Η κατάσταση αυτή ωστόσο, περιπλέκεται όταν εμφανίζεται μαζί με βρογχίτιδα, η οποία προκαλεί φλεγμονή και ερεθισμό στους αεραγωγούς. (Κορεσμός οξυγόνου: Ποια είναι τα φυσιολογικά και ποια τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στο αίμα;)

Το εμφύσημα σχετίζεται με σοβαρή αναπηρία και μειωμένο προσδόκιμο ζωής. Σήμερα, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) – στην οποία εμπίπτει το εμφύσημα – είναι η τρίτη κύρια αιτία θανάτου στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ποια συμπτώματα προκαλεί το εμφύσημα;

Το εμφύσημα επηρεάζει κυρίως τους πνεύμονες, αλλά καθώς η νόσος εξελίσσεται μπορεί να επηρεάσει και άλλα όργανα και συστήματα του σώματος, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς, των μυών και του κυκλοφορικού συστήματος. (Άσθμα & ΧΑΠ: Εγκρίνεται το πρώτο γενόσημο φάρμακο από τον FDA)

Ανάλογα με το στάδιο της νόσου και άλλους παράγοντες, τα συμπτώματα του εμφυσήματος μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Δύσπνοια
• Επίμονο βήχα
• Φλέγματα
• Συριγμό
• Συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού (συμπεριλαμβανομένης της πνευμονίας)
• Πόνο στο στήθος
• Κυάνωση (μπλε δάχτυλα και χείλη λόγω χαμηλού οξυγόνου στο αίμα)

Το εμφύσημα χαρακτηρίζεται επιπρόσθετα από παροξύνσεις ΧΑΠ, δηλαδή από περιόδους όπου τα συμπτώματα επιδεινώνονται και απαιτούν νοσηλεία. Οι παροξύνσεις προκαλούνται από λοιμώξεις ή έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση, στον καπνό από ξύλα και σε αρώματα.

Σε ποιες επιπλοκές μπορεί να οδηγήσει το εμφύσημα;

Το εμφύσημα μπορεί να οδηγήσει σε δυσανεξία στην άσκηση και μυϊκή ατροφία. Ο συνδυασμός μειωμένης σωματικής δραστηριότητας και χρόνιου αναπνευστικού στρες προάγουν την ατροφία των μυών, ειδικά των μυών του πυρήνα, μια κατάσταση που αυξάνει τη σοβαρότητα των αναπνευστικών συμπτωμάτων. (Πνευμονία: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την ύπουλη λοίμωξη του αναπνευστικού)

Επιπρόσθετα, τα άτομα με εμφύσημα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα. Σύμφωνα με έρευνα από την Ιατρική Σχολή Feinberg του Πανεπιστημίου Northwestern, η ΧΑΠ αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα από 200% έως 500% σε σύγκριση με τον κίνδυνο που διατρέχουν οι καπνιστές χωρίς ΧΑΠ.

Εάν έχετε ΧΑΠ και τα συμπτώματά σας επιδεινώνονται, μιλήστε με τον γιατρό σας για τις ενδεχόμενες πιθανότητές σας να εμφανίσετε καρκίνο του πνεύμονα, ο οποίος είναι ο πιο ιάσιμος όταν διαγιγνώσκεται στα αρχικά του στάδια. (Καρκίνος του πνεύμονα: 7+1 ασθένειες με παρόμοια συμπτώματα)

Ποιες είναι οι βασικές αιτίες του εμφυσήματος;

Το κάπνισμα είναι η πιο κοινή αιτία εμφυσήματος, που θεωρείται ότι ευθύνεται για το 85% έως 90% των περιπτώσεων. Υπάρχουν, ωστόσο και πολλές άλλες αιτίες που από μόνες τους ή συνδυαστικά με το κάπνισμα μπορούν να προκαλέσουν εμφύσημα, όπως:

• Έκθεση στο παθητικό κάπνισμα
• Επαγγελματική έκθεση σε αναθυμιάσεις, σκόνη και ατμούς
• Μόλυνση του αέρα
• Βρογχικό άσθμα

Πώς θεραπεύεται το εμφύσημα;

Για την ώρα, το εμφύσημα παραμένει μια μη αναστρέψιμη ασθένεια, η θεραπεία της οποίας στοχεύει στην επιβράδυνση της εξέλιξης και των επιπλοκών της.

Η θεραπεία περιλαμβάνει έναν συνδυασμό προσεγγίσεων και η πορεία της θεραπείας κατευθύνεται σε μεγάλο βαθμό από το στάδιο της νόσου:

• Ήπια: Βρογχοδιασταλτικά βραχείας δράσης και ετήσιο εμβόλιο γρίπης
• Μέτρια: Βρογχοδιασταλτικά μακράς δράσης και πνευμονική αποκατάσταση
• Σοβαρή: Προσθήκη εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών για την αντιμετώπιση των παροξύνσεων
• Πολύ σοβαρή: Οξυγονοθεραπεία και χειρουργική επέμβαση πνευμόνων, εάν κριθεί απαραίτητη.

1. Αλλαγές στον τρόπο ζωής

Η διακοπή του καπνίσματος  είναι πολύ σημαντική για άτομα που ζουν με εμφύσημα, διότι επιβραδύνει τη νόσο. Μιλήστε με τον γιατρό σας για τρόπους υποστήριξης της προσπάθειάς σας.

Η τακτική σωματική δραστηριότητα είναι επίσης σημαντική, διότι βοηθά στην πρόληψη της μυϊκής ατροφίας και της επακόλουθης εξέλιξης της νόσου. Ωστόσο, το ίδιο το εμφύσημα δυσκολεύει την άσκηση. Ζητείστε συμβουλές από τον γιατρό σας.

2. Φάρμακα

Δεν υπάρχουν φαρμακευτικές θεραπείες που αποδεδειγμένα να επιβραδύνουν τον ρυθμό μείωσης της πνευμονικής λειτουργίας λόγω εμφυσήματος. Αντίθετα, χρησιμοποιούνται φάρμακα που αυξάνουν την αντοχή στη σωματική άσκηση, μειώνουν τις παροξύνσεις της ΧΑΠ και βελτιώνουν την συνολική υγεία. Ορισμένα από αυτά τα φάρμακα περιλαμβάνουν:

• Βρογχοδιασταλτικά
• Εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή
• Αντιβιοτικά για λοιμώξεις

3. Οξυγονοθεραπεία

Η οξυγονοθεραπεία χορηγείται για να αυξήσει τη διάρκεια της άσκησης και για την ανακούφιση της ξαφνικής δύσπνοιας. Η μακροχρόνια οξυγονοθεραπεία άνω των 15 ωρών ημερησίως, χορηγείται όταν ένας ασθενής με προχωρημένη (στάδιο IV) ΧΑΠ, έχει χαμηλά επίπεδα κορεσμού οξυγόνου.

3. Πνευμονική Αποκατάσταση

Υπάρχουν πολλά οφέλη από την πνευμονική αποκατάσταση, ένα διεπιστημονικό πρόγραμμα που πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον έξι εβδομάδες. Η πνευμονική θεραπεία μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά στα άτομα που ζουν με εμφύσημα, βελτιώνοντας την αντοχή στην άσκηση, μειώνοντας τα συμπτώματα και τις νοσηλείες. 

4.  Χειρουργική Πνεύμονα

Η χειρουργική πνεύμονα, αφαιρεί τον σοβαρά κατεστραμμένο ιστό του πνεύμονα και χρησιμοποιείται στα άτομα με σοβαρό εμφύσημα, ειδικά σε όσους το εμφύσημά τους επηρεάζει τους άνω λοβούς. (Πώς να ζείτε υγιεινά με την χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ);)