Εμμονή: Ένας φαύλος κύκλος που όμως υπάρχουν τρόποι να τον διαχειριστείτε

Έχετε πιάσει ποτέ τον εαυτό σας να σκέφτεται συνέχεια ένα άδικο γεγονός που συνέβη στο πρόσφατο παρελθόν; Μια κατάσταση που ακόμη και η σκέψη της σας δημιουργεί άσχημα και αγχωτικά συναισθήματα, αλλά δεν μπορείτε να την βγάλετε από το μυαλό σας; Αυτή η ανθρώπινη τάση, που συμβαίνει όταν το μυαλό προσπαθεί να επεξεργαστεί όλα τα δεδομένα που έχει μπροστά του και να βρει λύσεις, είναι κοινή σε πολλούς ανθρώπους και ονομάζεται εμμονή. Η εμμονή είναι μεν συνηθισμένη, αλλά ταυτόχρονα είναι και πολύ αγχωτική, καθώς παίρνει μια ήδη αγχωτική κατάσταση και την μεγεθύνει, δίνοντας της μεγαλύτερη βαρύτητα από αυτήν που πραγματικά χρειάζεται, οδηγώντας τελικά σε ιδιαίτερα άσχημα συναισθήματα.

Ποια είναι τα βασικά στοιχεία της εμμονής;

Η εμμονή αποτελείται από δύο μεταβλητές: την αντανάκλαση και την περισυλλογή. Και οι δύο αυτές μεταβλητές μπορούν να φανούν πραγματικά χρήσιμες όταν οδηγούν σε εποικοδομητικές προληπτικές σκέψεις. Με απλά λόγια, η ανάκλαση μπορεί να οδηγήσει στη λύση ενός προβλήματος και η περισυλλογή στην επεξεργασία και στην εύρεση τρόπων διαχείρισης των εντόνων συναισθημάτων που προκαλεί μια αγχωτική κατάσταση. Ωστόσο, τόσο η ανάκλαση, όσο και η περισυλλογή, σπάνια συνδέονται με την πρόληψη. Αντιθέτως, σχεδόν κατά κανόνα συνδέονται με αρνητικά συναισθήματα και άγχος.

Η εμμονή ξεκινά αθώα, σαν μια προσπάθεια του μυαλού να δόσεις νόημα σε ότι συνέβη και να ξεφύγει από την κατάσταση που του προκάλεσε άγχος και απογοήτευση. Ωστόσο, η υπερβολική εμμονή μπορεί να οδηγήσει σε ένα φαύλο κύκλο απογοήτευσης και άγχους και τελικά σε χρόνιο άγχος εάν παραμείνει αδιαχείριστη. Εκείνο, λοιπόν, που πρέπει να κάνετε είναι να βρείτε υγιείς τρόπους για να ξεφύγετε από την εμμονή πριν σας παγιδεύσει.

Ποιες επιπτώσεις μπορεί να έχει η εμμονή στην υγεία;

1. Άγχος

Η εμμονή οδηγεί σε επιπρόσθετο άγχος. Υπάρχουν ωστόσο, βιβλία τα οποία έχουν ως επίκεντρο τους την εμμονή, που είναι πολύ βοηθητικά, καθώς παρουσιάζουν τρόπους που ανακουφίζουν το άγχος και δίνουν παραδείγματα για το πώς θα αποφύγετε και πώς θα διαχειριστείτε αγχωτικά γεγονότα και καταστάσεις.

2. Αρνητική σκέψη

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η εμμονή οδηγεί σε καταθλιπτική διάθεση. Τα δυσάρεστα αποτελέσματα της εμμονής, επιδεινώνονται όταν συνδυάζεται υποσυνείδητα με την απαισιοδοξία, διότι δημιουργούνται αρνητικά και συνεχώς επαναλαμβανόμενα μοτίβα σκέψης, με επιπλέον επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των ανθρώπων.

3. Απομάκρυνση από την πρόληψη

Οι εμμονικοί άνθρωποι, συνήθως εγκλωβίζονται σε ένα κατασκεύασμα του μυαλού τους, στην προσπάθεια τους να βρουν λύση στο πρόβλημα που τους ταλαιπωρεί. Σύμφωνα με την έρευνα, η υπερβολική εμμονή, μειώνει την προληπτική συμπεριφορά των ανθρώπων, καθώς, στην προσπάθεια τους να απεμπλακούν από το πρόβλημα, δημιουργούν στο μυαλό τους την δική τους αιτιολογία, θεωρώντας τελικά πως δεν υπήρξε πρόβλημα. Με αυτό τον τρόπο, ο έμφυτος προστατευτικός μηχανισμός των ανθρώπων υπολειτουργεί, με αποτέλεσμα να εμπλέκονται ασυναίσθητα και επανειλημμένα σε πανομοιότυπες καταστάσεις.

4. Αυτο-σαμποτάζ

Η έρευνα έχει συνδέσει την εμμονή με τις αρνητικές συμπεριφορές αντιμετώπισης του άγχους. Για παράδειγμα, πολλοί άνθρωποι, για να ξεπεράσουν το άγχος που νιώθουν, είτε δεν τρώνε καθόλου, είτε καταναλώνουν υπερβολικές ποσότητες φαγητού. Αυτοί οι αυτοκαταστροφικοί τύποι συμπεριφοράς, δημιουργούν περισσότερο άγχος, διαιωνίζοντας ένα φαύλο κύκλο που καταστρέφει την υγεία.

5. Υπέρταση

Έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι η εμμονή σχετίζεται με την υπέρταση. Ουσιαστικά, η εμμονή παρατείνει την ανταπόκριση του σώματος στο στρες, γεγονός που πιέζει την καρδιά να αντλεί περισσότερο αίμα στους μυς και σε άλλα όργανα του σώματος, οδηγώντας τελικά σε υπέρταση. Αναζητήστε, λοιπόν, υγιείς στρατηγικές μείωσης του άγχους, που θα μειώσουν κατά συνέπεια και τις εμμονικές σας τάσεις και θα σας προστατεύσουν από την υπέρταση.

Για ποιους λόγους εμφανίζεται συνήθως η εμμονή;

Οι άνθρωποι, οδηγούνται σε εμμονικές σκέψεις για πολλούς διαφορετικούς λόγους. Για παράδειγμα:

• Μερικοί θέλουν να δώσουν νόημα σε μια κατάσταση, αλλά τελικά δεν καταφέρνουν ούτε να την καταλάβουν, ούτε να την αποδεχτούν και ως εκ τούτου συνεχίζουν να την αναπαράγουν στο μυαλό τους.
• Άλλοι, θέλουν να αποδείξουν ότι είχαν δίκιο, ειδικά αν υποσυνείδητα νιώθουν ότι είχαν λάθος.
• Μερικοί προσπαθούν να λύσουν το πρόβλημα ή να αποτρέψουν το να συμβεί κάτι ανάλογο στο μέλλον, αλλά δεν ξέρουν πώς να το πετύχουν.
• Και άλλοι, μπορεί απλώς να θέλουν να νιώθουν ότι ακούγονται, ότι επικυρώνονται ή να θέλουν να αισθάνονται ότι δεν έχουν οι ίδιοι την ευθύνη «παίζοντας το θύμα».

Τελικά, έχει λιγότερη σημασία ο λόγος που οι άνθρωποι επιμένουν να σκέφτονται κάποια πράγματα εμμονικά, αλλά μεγαλύτερη σημασία έχει ο τρόπος που θα βάλει φρένο στις εμμονικές σκέψεις.

Πώς θα προλάβετε την εμμονή;

1. Βάλτε χρονικά όρια: Είναι σχεδόν πάντα ωφέλιμο το να σκεφτείτε ένα πρόβλημα ή να το συζητήσετε με τους φίλους σας, στην προσπάθεια σας να βρείτε λύση. Εκείνο που δεν είναι ωφέλιμο είναι να το σκέφτεστε και να το συζητάτε μανιωδώς. Επιτρέψτε λοιπόν στον εαυτό σας να συζητήσει, να σκεφτεί και να ψάξει λύσεις για καθορισμένα χρονικά διαστήματα. Όταν περάσει ο προκαθορισμένος χρόνος, αλλάξτε συζήτηση ή κάντε κάτι που σας δημιουργεί όμορφα συναισθήματα.
2. Να είστε διαλλακτικοί: Όταν σκέφτεστε ότι αδικηθήκατε από κάποιον, μπείτε για λίγο στη θέση του και σκεφτείτε μια παρόμοια εμπειρία του εαυτού σας. Αυτό θα σας κάνει να κατανοήσετε καλύτερα τους λόγους πίσω από την συμπεριφορά του. Ακόμη και αν δεν συμφωνείτε με τους λόγους του, θα τον κατανοήσετε μέχρι κάποιο βαθμό. Έτσι θα αποτρέψετε τον εαυτό σας από το να σκέφτεται εμμονικά μια κατάσταση, γιατί ήδη θα την έχετε κατανοήσει.
3. Βάλτε όρια: Τα όρια, σας επιτρέπουν να προστατεύσετε τον εαυτό σας και να δείτε πιο ξεκάθαρα το τι συμβαίνει γύρω σας. Μην κατηγορείτε συνεχώς τους άλλους για ότι συμβαίνει, αλλά βρείτε το τι κάνετε εσείς λάθος και ψάξτε λύσεις που θα αποτρέπουν το ενδεχόμενο να ζήσετε ξανά στο μέλλον την ίδια κατάσταση.