Διατροφή

Ενεργειακά ποτά: Είναι επικίνδυνα για την υγεία;

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση και ανησυχία σχετικά με τις αρνητικές συνέπειες που μπορούν να έχουν τα ενεργειακά ποτά. Είναι σχετικά καινούργιο είδος ροφημάτων και  στην Ευρώπη έφτασε μόλις το 1987.

Οι κυρίες ανησυχίες αφορούν την πολύ υψηλή περιεκτικότητα του σε καφεΐνη και το γεγονός ότι είναι ιδιαίτερα δημοφιλή μεταξύ μικρότερων ηλικιών, παιδιών εφήβων και νεαρών ενηλίκων.

Τι είναι όμως τα ενεργειακά ποτά;

Δεν υπάρχει συγκεκριμένος ορισμός για τα ενεργειακά ποτά ωστόσο μπορούμε να πούμε πως είναι ροφήματα με υψηλή περιεκτικότητα σε καφεΐνη, μη αλκοολούχα και με αυξημένη γλυκύτητα.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως τα ενεργειακά ποτά παράγονται με σκοπό να έχουν καλή γεύση και παράλληλα έχουν διεγερτικό ρόλο, αυξάνουν τα επίπεδα ενέργειας, σωματικής εγρήγορσης και απόδοσης. Περιέχουν ισχυρά ενεργά συστατικά όπως ταυρίνη, guarana, ginseng, L-καρνιτίνη, γλυκουρονολακτόνη και γλυκαντικά, πέρα από την ήδη υψηλή συγκέντρωση σε καφεΐνη. Όλες αυτές οι ουσίες βοηθούν με διαφορετικό τρόπο η κάθε μία στην αύξηση της ενέργειας και της συνολικής απόδοσης, άλλες ενεργοποιούν το κεντρικό νευρικό σύστημα, άλλες αυξάνουν την παραγωγή ντοπαμίνης και το μεταβολικό ρυθμό κι άλλες βοηθούν στην ενίσχυση της μνήμης.

Τα τελευταία χρόνια η προώθηση των ενεργειακών ποτών αυξήθηκε ραγδαία και πλέον υπάρχει τεράστια ζήτηση και κατανάλωση των ροφημάτων αυτών κυρίως από μικρότερες ηλικίες.

Ποιοι είναι οι κύριοι καταναλωτές των ενεργειακών ποτών;

Ενεργειακά ποτά, όπως είπαμε, καταναλώνουν κυρίως οι μικρότερες ηλικίες, ωστόσο η προώθηση απευθύνεται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες.

Παρόλο που συχνά συγχέονται με αθλητικά ποτά, αποτελούν ξεχωριστή κατηγορία. Τα ενεργειακά ποτά απευθύνονται κυρίως σε αθλητές και σε φοιτητές, που είναι και οι συχνότερες ομάδες που προσπαθούν να ενισχύσουν την απόδοση, την αντοχή, τη συγκέντρωση και την ικανότητά τους. Η συχνή τους δράση να προκαλούν εγρήγορση και να υπερνικούν την υπνηλία, έχουν οδηγήσει σε συχνή χρήση από φοιτητές ιδιαίτερα σε περιόδους έντονης μελέτης πριν από εξετάσεις.

Υπάρχουν τελικά κίνδυνοι για την υγεία από τα ενεργειακά ποτά;

Ναι, και είναι αρκετοί. Η πολύχρονη κατανάλωση ενεργειακών ποτών μπορεί να έχει αρνητικά αποτελέσματα, όπως αλλαγές στη συμπεριφορά και για αυτό ορισμένα συστατικά πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο και σύνεση.

Έχουν βρεθεί πολλές και σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, ιδιαίτερα, αλλά όχι μόνο, σε άτομα που έχουν κάποιο υποκείμενο νόσημα όπως επιληπτικά επεισόδια, διαβήτη, ανωμαλίες στην καρδιά και συμπεριφορικές διαταραχές ή σε άτομα που λαμβάνουν κάποιες συγκεκριμένες φαρμακευτικές αγωγές.

Έχουν υψηλό κίνδυνο δηλητηρίασης από καφεΐνη και παράλληλα, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να βελτιώσουν τη διάθεση όταν αναμειχθούν με αλκοόλ, γεγονός που τα καθιστά επικίνδυνα για την πρόκληση δηλητηρίασης και από αλκοόλ, καθώς και λόγω της πολλής ζάχαρης δεν γίνεται κατανοητό από το άτομο πως έχει πιθανά ξεπεράσει το όριο και μπορεί να βάλει σε κίνδυνο την υγεία και τη ζωή του, αλλά και τις ζωές των γύρω του, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ.

Υψηλή περιεκτικότητα σε καφεΐνη έχει διουρητική δράση στο σώμα και οδηγεί στην απώλεια υγρών με τη μορφή ούρων. Η δηλητηρίαση από καφεΐνη προκαλεί ναυτία, έμετο, έντονους καρδιακούς παλμούς, αύξηση της αρτηριακής πίεσης, σπασμούς και ψυχωτικά επεισόδια, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να αποβεί και θανατηφόρα. Να σημειωθεί ότι τα περισσότερα ενεργειακά ποτά περιέχουν πάνω από τριπλάσια ποσότητα καφεΐνης από μία κούπα καφέ. 

Παράλληλα, τα περισσότερα ενεργειακά ποτά περιέχουν και τεράστιες ποσότητες ζάχαρης συγκριτικά με αυτήν που προστίθεται σε μία κούπα καφέ. Η τεράστια αυτή πρόσληψη ζάχαρης τακτικά, αυξάνει τις πιθανότητες για διαβήτη, παχυσαρκία και καρδιολογικές παθήσεις.

Παρόλο που αυξάνουν την ενέργεια στις περιπτώσεις των αθλητών που χάνουν μεγάλες ποσότητες υγρών, τα ενεργειακά ποτά δεν προσφέρουν επαρκείς ποσότητες επανυδάτωσης ή επαναφοράς των χαμένων ηλεκτρολυτών.

Το τζίνσενγκ, αν καταναλωθεί σε υπερβολικό βαθμό μπορεί να οδηγήσει σε κολπική αιμορραγία, διάρροιες, πονοκεφάλους και το σύνδρομο Stevens-Johnson, μία σπάνια αλλά σημαντική διαταραχή του δέρματος και των βλεννογόνων μεμβρανών.

Παγκοσμίως υπάρχει κινητοποίηση από τους εθνικούς και παγκόσμιους οργανισμούς υγείας, αλλά και από τους ρυθμιστικούς φορείς που ελέγχουν την ποιότητα των προϊόντων αυτών, ώστε να ακολουθούνται αυστηρές προδιαγραφές για την παραγωγή τους και τη διάθεσή τους στο καταναλωτικό κοινό. Σε ορισμένες χώρες έχουν επιβληθεί ηλικιακά όρια για την πώληση των προϊόντων και φυσικά, όρια και στις περιεκτικότητες των δραστικών συστατικών που περιέχουν.

Έχουν πραγματοποιηθεί ήδη πολλές έρευνες για τις επιπτώσεις των ενεργειακών ποτών στην υγεία, ωστόσο σίγουρα το θέμα χρειάζεται και περαιτέρω διερεύνηση, ενώ πραγματοποιούνται και έρευνες για τη συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης ενεργειακών ποτών και άλλων ουσιών, όπως του αλκοόλ και του καπνού. Τα ενεργειακά ποτά δεν έχουν κάποιο θεραπευτικό όφελος.

Είναι απαραίτητη, λοιπόν, η συνεχής πραγματοποίηση ελέγχων και ερευνών και η θεμελίωση στέρεης νομοθεσίας, ώστε να προστατευτεί η δημόσια υγεία και ιδιαίτερα η υγεία των παιδιών και των νεαρών ενηλίκων που φαίνεται να είναι και οι συχνότεροι καταναλωτές των ενεργειακών ποτών.


+ 4 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

What are the Health Effects of Energy Drinks? https://www.news-medical.net/health/What-are-the-Health-Effects-of-Energy-Drinks.aspx

Health Effects of Energy Drinks on Children, Adolescents, and Young Adults https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3065144/

Energy drinks and their adverse health effects: A systematic review of the current evidence https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00325481.2015.1001712

Energy Drinks: Quick Pick-Me-Up or Health Hazard? https://www.webmd.com/food-recipes/news/20190626/energy-drinks-quick-pick-me-up-or-health-hazard