Επεξεργασμένα vs εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα: Ποια η διαφορά; Τι επιπτώσεις έχουν στην υγεία μας;

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στα επεξεργασμένα και τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα;

Οι ορισμοί για το τι σημαίνει επεξεργασμένο και εξαιρετικά επεξεργασμένο τρόφιμο ποικίλουν. Σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ, οτιδήποτε αλλάζει την θεμελιώδη φύση ενός γεωργικού προϊόντος, όπως η θερμότητα, η κατάψυξη, το κόψιμο και οι χυμοί, θεωρείται επεξεργασία, άρα ως αποτέλεσμα έχουμε ένα επεξεργασμένο τρόφιμο. Αυτό σημαίνει ότι πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα κάνουν καλό στην υγεία μας.

Ο όρος εξαιρετικά επεξεργασμένο τρόφιμο άρχισε να χρησιμοποιείται εδώ και περίπου 10 χρόνια από τους διατροφολόγους, αλλά και σε αυτή την περίπτωση οι ορισμοί διαφέρουν. Ωστόσο, οι περισσότεροι διατροφολόγοι, συμφωνούν ότι εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα είναι τα σνακ, τα ποτά με γλυκαντικά, τα δημητριακά πρωινού και τα έτοιμα γεύματα, όπως τα μακαρόνια που το μόνο που χρειάζεται είναι να τους βάλετε νερό ή να τα βάλετε στον φούρνο. Παρόλο που αυτά τα τρόφιμα είναι συνήθως βολικά, φτηνά και γευστικά, περιέχουν πολλούς εκλεπτυσμένους υδατάνθρακες, κορεσμένα λίπη, αρκετό αλάτι, βιομηχανικά πρόσθετα και πολλές θερμίδες.

Σύμφωνα με την έρευνα, τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα μπορούν να προκαλέσουν πολλά σοβαρά προβλήματα υγείας. Μια μικρή μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2019, διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που κατανάλωναν πολλά εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα έβαζαν περισσότερο βάρος, σε σύγκριση με τους ανθρώπους που κατανάλωναν ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα. Επίσης, διάφορες άλλες μελέτες συνέδεσαν τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα με την παχυσαρκία, την υψηλή αρτηριακή πίεση, τον καρκίνο ακόμη και με τον θάνατο.

Γιατί τα επεξεργασμένα τρόφιμα δεν κάνουν καλό στην υγεία;

Ο Δρ Dariush Mozaffarian, καρδιολόγος και κοσμήτορας της Σχολής Φυσικών Επιστημών και Πολιτικής του Πανεπιστημίου Tufts στη Βοστώνη, δήλωσε ότι το βασικό πρόβλημα με τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα είναι ότι δεν έχουν σχεδιαστεί με γνώμονα την υγεία. Αντιθέτως, οι κατασκευαστές προτιμούν να ρίχνουν το βάρος τους στην προτίμηση του καταναλωτικού κοινού, στο κόστος, την ασφάλεια, τη διάρκεια ζωής και την ωραία αίσθηση που αφήνουν στο στόμα. Ωστόσο, όπως εξήγησε, αυτοί οι παράγοντες εξαφανίζουν χιλιάδες θρεπτικά ιχνοστοιχεία. Η πολλή μάλιστα επεξεργασία, εξαλείφει τις ίνες από τα τρόφιμα, αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο το σώμα αφομοιώνει γενικά τα τρόφιμα, επηρεάζοντας παράλληλα τα φιλικά βακτήρια του εντέρου. Τέλος, στα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, προστίθενται διάφορα πρόσθετα, όπως γαλακτωματοποιητές και σταθεροποιητές, τα οποία αν και θεωρούνται ασφαλή, η μακροχρόνια επίδραση τους στην υγεία είναι μέχρι στιγμής άγνωστη.

Θα μπορούσαν τα επεξεργασμένα τρόφιμα να είναι ταυτόχρονα και ωφέλημα;

Ο Δρ. Mozaffarian σταμάτησε να ταυτίζει τα «εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα» με τα «ανθυγιεινά τρόφιμα». Όπως εξήγησε, πλέον θα μπορούσαμε να έχουμε επεξεργασμένα, ακόμη και εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα που να είναι υγιεινά. Αλλά, για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει οι κατασκευαστές να επανεξετάσουν τους στόχους τους και να ερευνήσουν το πώς επηρεάζουν τους ανθρώπους τα τρόφιμα που παράγουν. «Από επιστημονικής πλευράς, δεν είναι τα πάντα κατανοητά για το πώς ένα εξαιρετικά επεξεργασμένο τρόφιμο μπορεί να γίνει υγιεινό, αλλά σίγουρα γνωρίζουμε πολλά, τα οποία μπορούν να μας βοηθήσουν, για να αρχίσουμε να παράγουμε υγιεινά εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα», διευκρίνισε ο Δρ. Mozaffarian.

Τι πρέπει να προσέξετε στα επεξεργασμένα τρόφιμα, ώστε να αποφύγετε τις δυσάρεστες επιπτώσεις τους;

Η υγιεινή και σωστή διατροφή είναι κάτι περισσότερο από την απλή μέτρηση θερμίδων. Όλα τα τρόφιμα επηρεάζουν τα γονίδια μας, τροποποιούν το μεταβολισμό μας και αλλάζουν την ανταπόκριση του εγκεφάλου μας. Όλα αυτά με τη σειρά τους, επηρεάζουν τη διατροφή μας, καθώς ορίζουν το πόσο τρώμε, πόσο ζυγίζουμε και τροχοδρομούν την υγεία μας.

Για να αποφύγετε, λοιπόν, τις δυσάρεστες επιπτώσεις των εξαιρετικά επεξεργασμένων τρόφιμων, ακολουθείστε τις εξής συμβουλές:

• Κάντε υγιεινές επιλογές εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων όταν ψωνίζετε, αγοράζοντας τρόφιμα που κατασκευάζονται από περισσότερο υγιεινά συστατικά. Για παράδειγμα αντί για λευκό ψωμί, προτιμήστε κάποιο με πολλά δημητριακά ολικής αλέσεως.
• Διαβάστε τις ετικέτες για να ξέρετε τι περιέχει το τρόφιμο που θα αγοράσετε, ώστε να επιλέξετε το πιο υγιεινό.
• Προσέξτε τα υλικά που βάζετε στο σάντουιτς σας. Χρησιμοποιείστε πηγές άπαχης πρωτεΐνης, βούτυρο από καρύδα ή αβοκάντο.
• Μην τρώτε τα γεύματα σας με πολύ αλάτι και ανθυγιεινά λίπη.