Φοινικέλαιο: Είναι ευεργετική η κατανάλωσή του ή όχι;

Τι είναι το φοινικέλαιο;

Το φοινικέλαιο προέρχεται από το φρούτο των φοινίκων (Elaeis guineensis) που βρίσκονται στη δυτική και νοτιοδυτική Αφρική. Αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή έλαια φυτικής προέλευσης, αφού το ⅓ της παγκόσμιας παραγωγής λαδιού είναι φοινικέλαιο. Η κύρια χρήση του αφορά την διατροφή, αφού χρησιμοποιείται είτε στη διαδικασία του μαγειρέματος καθαυτή (τηγάνισμα, σοτάρισμα) είτε ως προσθετικό σε πολλές τροφές. Μερικά από τα πιο γνωστά τρόφιμα που περιέχουν φοινικέλαιο είναι το φυστικοβούτυρο, τα δημητριακά, γλυκίσματα όπως ψωμί, μπισκότα και muffins, οι μπάρες πρωτεΐνης, η σοκολάτα, η κρέμα και η μαργαρίνη. Βέβαια, χρησιμοποιείται ευρέως και σε προϊόντα περιποίησης, όπως κραγιόν, σαμπουάν, αποσμητικά, σαπούνι και οδοντόκρεμες.

Η ολοένα αυξανόμενη χρήση του φοινικέλαιου εγείρει ερωτήματα σχετικά με τις επιπτώσεις του στην υγεία και το περιβάλλον. Οι ανεπιθύμητες συνέπειές του, λοιπόν, υπερνικούν τα οφέλη του;

Ποια τα οφέλη του φοινικέλαιου στην υγεία;

Μελέτες έχουν αποδείξει πως το φοινικέλαιο έχει ευεργετικές ιδιότητες για τον εγκέφαλο και την καρδιά, ιδίως λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε βιταμίνη Α.

Υγεία του εγκεφάλου

Το φοινικέλαιο είναι μια εξαιρετική πηγή βιταμίνης Ε και ουσιών με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση που προωθεί την καλή υγεία του εγκεφάλου. Οι ουσίες αυτές προστατεύουν τα πολυακόρεστα λίπη του εγκεφάλου, συμβάλλουν στην πρόληψη της άνοιας, μειώνουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου και αποτρέπουν τις εγκεφαλικές βλάβες.

Υγεία της καρδιάς

Το φοινικέλαιο συνδέεται με την προστασία έναντι στις καρδιοπάθειες. Πιο συγκεκριμένα, καταπολεμά παράγοντες που σχετίζονται με την ανάπτυξη καρδιοπαθειών, μειώνει τα επίπεδα της “κακής” χοληστερόλης και ταυτόχρονα αυξάνει τα επίπεδα της “καλής” χοληστερόλης. Μάλιστα, έρευνες έδειξαν ότι δίαιτα υψηλή σε φοινικέλαιο είναι πιο ωφέλιμη για τον οργανισμό σε σχέση με δίαιτες που περιλαμβάνουν trans-λιπαρά οξέα και κορεσμένα λιπαρά. Επίσης, το φοινικέλαιο ελαττώνει την πρόοδο μιας ήδη υπάρχουσας καρδιοπάθειας ή την διατηρεί σε σταθερό επίπεδο χωρίς να την επιδεινώνει.

Αύξηση των επιπέδων βιταμίνης Α

Το φοινικέλαιο μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμο στην αύξηση των επιπέδων βιταμίνης Α σε ανθρώπους που έχουν έλλειψη της βιταμίνης αυτής. Η βιταμίνη Α είναι σημαντική για την καλή λειτουργία των οφθαλμών, των οστών και των δοντιών, αλλά έχει και χρήσεις που αφορούν την υγεία του δέρματος και την αναπαραγωγική ικανότητα. Η κατανάλωση φοινικελαίου φαίνεται να ευνοεί ιδιαίτερα εγκύους και θηλάζουσες μητέρες ως προς τα επίπεδα βιταμίνης Α στο αίμα της μητέρας αλλά και του εμβρύου ή βρέφους αντίστοιχα. Επιπλέον, είναι ευεργετικό για τους ανθρώπους που πάσχουν από κυστική ίνωση, καθώς δυσκολεύονται στην απορρόφηση λιποδιαλυτών βιταμινών, όπως η βιταμίνη Α.

Τι πιθανούς κινδύνους ενέχει το φοινικέλαιο;

Τα ευρήματα των ερευνών σχετικά με την επίδραση του φοινικέλαιου στην ομαλή λειτουργία της καρδιάς διίστανται, καθώς έχει βρεθεί ότι έχει τόσο θετικές όσο και αρνητικές συνέπειες. Μια έρευνα έδειξε ότι το φοινικέλαιο αυξάνει τα επίπεδα της sdLDL χοληστερόλης, αλλά μειώνει τα επίπεδα της ίδιας ουσίας αν συνδυαστεί με λάδι από φλοιό ρυζιού. Η sdLDL χοληστερόλη είναι σημαντική στον μεταβολισμό και συχνά χρησιμοποιείται ως διαγνωστικός δείκτης πολλών καρδιοπαθειών. Επιπλέον, μια παρόμοια έρευνα έδειξε ότι η κατανάλωση ελαίων που βρίσκονται σε υψηλή θερμοκρασία εναποθέτει λίπος στα τοιχώματα των αρτηριών, δυσχεραίνοντας την κυκλοφορία του αίματος. Φυσικά, δεν πρέπει να αγνοηθεί το γεγονός ότι το φοινικέλαιο είναι πλούσιο σε κορεσμένα λιπαρά, αφού περιέχει περίπου 34% λιπαρά, σχεδόν το διπλάσιο σε σχέση με το ελαιόλαδο. Το φοινικέλαιο κατηγορείται συχνά για την πρόκληση καρκίνου. Όμως, η επεξεργασία του στη βιομηχανία τροφίμων και η κατεργασία με υψηλές θερμοκρασίες είναι αυτή που ευνοεί το σχηματισμό εστέρων λιπαρού οξέος γλυκιδυλίου, ουσίες που είναι γνωστές για την καρκινογόνο τους επίδραση σε ζώα και ανθρώπους.

Τελικά, είναι καλό να χρησιμοποιούμε φοινικέλαιο;

Τα αντικρουόμενα ευρήματα των επιστημονικών μελετών σχετικά με την επίδραση που έχει το φοινικέλαιο στην υγεία αφήνουν στη βούληση των καταναλωτών το αν θα το αποφύγουν ή αν θα το καταναλώσουν. Ωστόσο, είναι αδιαμφισβήτητη η αρνητική του επίδραση στο περιβάλλον, καθώς οι αυξανόμενες ανάγκες για την παραγωγή του οδηγούν σε μαζική αποψίλωση και καταστροφή φυσικών περιοχών, εντείνοντας έτσι το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Παρόλο που οι επιπτώσεις του φοινικέλαιου στην υγεία των ανθρώπων, των ζώων και του περιβάλλοντος είναι ανησυχητικές, αν θέλετε να διατηρήσετε το φοινικέλαιο στη διατροφή σας, προτιμήστε πιστοποιημένες μάρκες. Τέλος, ίσως είναι προτιμότερο να στραφείτε σε άλλα τρόφιμα με παρόμοια επίδραση στην υγεία, αν καταναλώνετε φοινικέλαιο εξαιτίας των ευεργετικών του ιδιοτήτων.