Πολλές φορές ακούμε για φόβους και διάφορες φοβίες και συχνά δεν κατανοούμε τις ουσιαστικές διαφορές που έχουν μεταξύ τους οι δύο αυτές έννοιες. Όλοι οι άνθρωποι όσο ασφαλείς και να νιώθουν συνήθως διαθέτουν υποσυνείδητα φόβους ή φοβίες που τους απασχολούν και που εκδηλώνονται με διαφορετικούς τρόπους απαιτώντας αποτελεσματικούς χειρισμούς για την καταπολέμησή τους.
Έχουμε ακούσει φόβους για τις βελόνες, για τα ύψη, για την πολυκοσμία, για την αγοραφοβία, για τα μικρόβια,τα αεροπλάνα κτλ, που θα αναρωτιέται κανείς τι μπορεί να έχει προκαλέσει αυτή την φοβία και σε ποιες περιπτώσεις γίνεται διαχωρισμός μεταξύ φόβου και φοβίας.
Τι είναι ο φόβος και τι η φοβία;
Ας αναλύσουμε τους όρους, φόβος και φοβία.
Υπάρχουν φόβοι που ο κάθε άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος στην καθημερινότητα του και συνήθως είναι ήσσονος σημασίας. Όταν όμως ο φόβος είναι ένας υπερβολικός φόβος και αποκτά διαστάσεις μεγαλύτερης ανησυχίας τότε μιλάμε για ‘’φοβία’’.
Τις περισσότερες φορές οι φοβίες είναι παράλογες. Δημιουργούν μια πλασματική συναισθηματική φόρτιση, στην οποία είναι δύσκολο να υπάρξει έλεγχος των συναισθήματων.
Το σώμα αντιδρά στην κάθε περίπτωση ξεχωριστά με συμπτώματα εμφανή ή όχι. Συνήθως στις φοβίες ο κίνδυνος είναι μια εσωτερική διεργασία που βιώνει το άτομο ξεχωριστά και σπάνια υπάρχει έκθεση του κινδύνου που φοβάται.
Οι φοβίες που αντιμετωπίζει ο κάθε άνθρωπος μπορεί με σωστούς χειρισμούς και τρόπους να τις αντιμετωπίσει.
Ο φόβος, από την άλλη πλευρά, είναι μια φυσιολογική αντίδραση όπου το σώμα και το μυαλό μας προσπαθεί να ανταποκριθεί πάντα με προστατευτικό τρόπο. Όταν κάποιος απειλείται είναι φυσιολογικό να υπάρχει φόβος, αλλά το να νιώθει τρομοκρατημένος στην θέα ενός ζώου ή μιας κατάστασης σε εκείνο το σημείο ξεκινάει η φοβία.
Αν ανατρέξουμε στην παιδική ηλικία θα δούμε ότι πολλοί φόβοι υπάρχουν και τις περισσότερες φορές έχουν να κάνουν και με την ηλικία του παιδιού. Τα παιδιά φοβούνται το σκοτάδι γι’αυτό και προτείνουμε να υπάρχει ένα φως για να βοηθήσει το παιδί να κοιμηθεί. Ξέρουμε ότι με τα χρόνια μεγαλώνοντας αυτό θα ξεπεραστεί. Αν δεν ξεπεραστεί και συνδυαστεί με συμπτώματα στον ύπνο ή στις δραστηριότητες του παιδιού τότε θα χρειαστεί την βοήθεια ενός παιδοψυχολόγου για να αντιμετωπίσει νωρίς το πρόβλημα.
Οι πιο συνηθισμένες φοβίες που αναφέρονται επιγραμματικά πιο πάνω χωρίζονται σε τέσσερις τύπους.
- Η πιο συνηθισμένη είναι οι φοβίες που μπορεί να έχει κάποιος με τα ζώα. Συνήθως κάποιοι άνθρωποι δεν αντέχουν στην θέα και μόνο των τρωκτικών, των αραχνών,των σκύλων κλτ.
- Μια άλλη κατηγορία είναι οι φοβίες που προκαλούνται από το φυσικό περιβάλλον. Όπως η φοβία για τις καταιγίδες, το νερό, το σκοτάδι.
- Υπάρχουν και οι φοβίες που προκαλούνται από μια συγκεκριμένη κατάσταση. Όπως π.χ η φοβία για τους κλειστούς χώρους, τα τούνελ, οι γέφυρες, τα αεροπλάνα, τα πλοία, τα ύψη κτλ.
- και η τελευταία κατηγορία είναι οι λεγόμενες τραυματικές φοβίες. Η εικόνα του αίματος, οι βελόνες, όπως και άλλες φοβίες με ιατρικό περιεχόμενο.
Θα μπορούσαμε να μιλάμε για ώρες για τις κοινές φοβίες που συνήθως ταλαιπωρούν τους ανθρώπους, πάντα με κάποιο ερέθισμα ή μια συγκεκριμένη κατάσταση.
Μια άλλη φοβία λεγόμενη και ‘’κοινωνική φοβία’’ είναι όταν το άτομο αδυνατεί να επικοινωνήσει σε δημόσιο χώρο, ή δεν μπορεί να διαχειριστεί συναντήσεις με αγνώστους.
Αξίζει να επισημάνουμε ότι ανάμεσα στις κοινωνικές φοβίες ,η αγοραφοβία κατέχει την μεγαλύτερη θέση και η οποία δεν σχετίζεται με τις παραπάνω τέσσερις φοβίες. Εκεί τα συμπτώματα είναι εμφανή για το άτομο που διακατέχεται από αυτή την φοβία και συνήθως, η ταχυκαρδία, η δυσκολία στη αναπνοή καθώς και η έντονη εφίδρωση δηλώνει ότι είναι σε μια πλήρη εκδήλωση κρίσης πανικού.
Σε όποια κατηγορία και αν υπάγεστε σε καμιά περίπτωση μην το’’ βάζετε κάτω’’.
Σήμερα υπάρχουν όλα εκείνα τα εργαλεία που σε συνενόηση με τον ψυχολόγο σας μπορείτε να τα αντιμετωπίσετε. Αξίζει να προσπαθήσετε και να απαλλαγείτε για ότι μπορεί να σας κρατάει πίσω στην ζωή σας.