Γαλακτοκομικά και κίνδυνος καρκίνου: Τι ρόλο παίζει η γενετική;

Από την παιδική μας ηλικία, ακούμε συνέχεια ότι πρέπει να τρώμε γαλακτοκομικά προϊόντα καθημερινά, διότι υποστηρίζουν την υγεία των οστών μας, χάρη στο ασβέστιο, το μαγνήσιο και άλλα θρεπτικά συστατικά που περιέχουν. Μάλιστα, οι πιο πρόσφατες Διατροφικές Οδηγίες για τους Αμερικανούς, συνιστούν στους ενήλικες να καταναλώνουν τρεις μερίδες γαλακτοκομικών την ημέρα. (Γαλακτοκομικά προϊόντα: 3 φλιτζάνια την ημέρα… Μήπως είναι πολλά;)

Γενικά, το γάλα, το γιαούρτι, το κεφίρ και άλλα γαλακτοκομικά, παρέχουν σημαντικά θρεπτικά συστατικά, όπως πρωτεΐνες, ασβέστιο, βιταμίνη Β12 και ριβοφλαβίνη, τα οποία συνδέονται με μια σειρά από οφέλη, όπως ο μειωμένος κίνδυνος καταγμάτων, η μειωμένη αρτηριακή πίεση και ο καλύτερης ποιότητας ύπνος. (Διαβάστε πώς η πρωτεΐνη ωφελεί την υγεία σας)

Παρόλα αυτά, πρόσφατα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στο BMC Medicine, δείχνουν ότι μαζί με όλα τα θετικά πρόσημα που έχει η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων, υπάρχει και ένα πιθανό μειονέκτημα. Συγκεκριμένα, τα αποτελέσματα μιας μεγάλης μελέτης δείχνουν ότι οι Κινέζοι που κατανάλωναν περισσότερα γαλακτοκομικά, είχαν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού και καρκίνου του ήπατος.

Τα γαλακτοκομικά αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου; Τι ρόλο παίζει η γενετική;

Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, πάνω από 18 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν καρκίνο και είναι καλά τεκμηριωμένο ότι ορισμένες διατροφικές πρακτικές παίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτό τον κίνδυνο.

Παρόλο που ορισμένα στοιχεία δείχνουν μια πιθανή σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων και τον καρκίνο, είτε αυτή η σχέση είναι αυξημένου κινδύνου, είτε προστατευτική, οι περισσότερες μελέτες βασίζονται σε δεδομένα από τη Δύση. Δεδομένου όμως ότι η γενετική ικανότητα μεταβολισμού των γαλακτοκομικών προϊόντων διαφέρει όταν συγκρίνουμε άτομα Δυτικής και Ανατολικής καταγωγής, είναι πολύ σημαντικό να αξιολογηθεί το πώς επιδρούν τα γαλακτοκομικά στα άτομα που ζουν και στα Ανατολικά μέρη του πλανήτη. (Γαλακτοκομικά προϊόντα: Πλήρη ή με χαμηλά λιπαρά; Ποια συμβάλλουν στην υγεία της καρδιάς;)

Για να καλύψουν αυτό το κενό που υπάρχει στη βιβλιογραφία, οι ερευνητές αξιολόγησαν τις συσχετίσεις ανάμεσα στην κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων με τη συνολική και ειδική επίπτωση του καρκίνου στους Κινέζους. Χρησιμοποιώντας ένα μεγάλο μέγεθος δείγματος από τη μελέτη The China Kadoorie Biobank (CKB), οι ερευνητές αξιολόγησαν την πρόσληψη γαλακτοκομικών και τη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου σε μισό εκατομμύρια άτομα, για να αξιολογήσουν το κατά πόσο αυτά τα δύο συσχετίζονται μεταξύ τους. Κατά τη διάρκεια μιας μέσης παρακολούθησης 10,8 ετών, συνολικά το 20,4% των συμμετεχόντων ανέφεραν ότι κατανάλωναν γαλακτοκομικά προϊόντα (κυρίως γάλα), τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα.

Μετά την ανάλυση των δεδομένων τους, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η κατανάλωση περισσότερων γαλακτοκομικών σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ορισμένων τύπων καρκίνου. Συγκεκριμένα, για κάθε επιπλέον 50 γραμμάρια γαλακτοκομικών προϊόντων, παρατηρήθηκε 12% μεγαλύτερος κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του ήπατος και 17% μεγαλύτερος κίνδυνος καρκίνου του μαστού. Και παρόλο που τα δεδομένα δεν ήταν στατιστικά σημαντικά, η τακτική κατανάλωση γαλακτοκομικών συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο λεμφώματος. Την ίδια ώρα, οι ερευνητές δεν παρατήρησαν υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου, του προστάτη ή άλλου τύπου καρκίνου που να σχετίζεται με την αυξημένη πρόσληψη γαλακτοκομικών.

Τονίζεται ότι οι πιο πάνω παρατηρήσεις ήταν ανεξάρτητες από άλλους παράγοντες κινδύνου που αφορούν τον τρόπο ζωής.

Πώς θα μειώσετε τον κίνδυνο καρκίνου;

Παρόλο που κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι κάποιος δεν θα εμφανίσει καρκίνο σε κάποιο στάδιο της ζωής του, υπάρχουν ορισμένες επιλογές που αφορούν τον τρόπο ζωής που μειώνουν αυτό τον κίνδυνο, όπως:

• Αποφυγή καπνίσματος
• Διατήρηση υγιούς βάρους
• Άσκηση
• Αποφυγή επεξεργασμένου κρέατος
• Κατανάλωση τροφών με φολικό οξύ, όπως αβοκάντο, πορτοκάλια και πράσινα φυλλώδη λαχανικά
• Περιορισμός ή αποφυγή της πρόσληψης αλκοόλ

Όσον αφορά τον ρόλο των γαλακτοκομικών στον κίνδυνο καρκίνου, το Αμερικανικό Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο (AIRC) και το Παγκόσμιο Ταμείο Έρευνας για τον Καρκίνο (WCRF), δημοσίευσαν μια έκθεση το 2018 που αξιολόγησε τα επιστημονικά στοιχεία που συνδέουν τη διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα και τον καρκίνο.

Σύμφωνα με την έκθεση, είναι πολύ σημαντικό να ακολουθείται μια ολιστική εστίαση σε διάφορες υγιεινές τροφές και να αποφεύγεται η εστίαση σε συγκεκριμένες τροφές που επηρεάζουν τον κίνδυνο καρκίνου. Σε γενικές γραμμές, οι άνθρωποι θα πρέπει να ακολουθούν υγιεινά πρότυπα διατροφής και υγιεινές συνήθειες, όπως η σωματική δραστηριότητα, που συνδυαστικά διαμορφώνουν ένα υγιεινό τρόπο ζωής που μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου.

Μερικά από τα κυριότερα σημεία της έκθεσης περιλαμβάνουν:

• Η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων πιθανώς προστατεύει από τον καρκίνο του παχέος εντέρου.
• Η κατανάλωση γαλακτοκομικών δεν συνδέεται με τον συνολικό κίνδυνο καρκίνου.
• Η κατανάλωση γαλακτοκομικών συσχετίστηκε με χαμηλότερο κίνδυνο προεμμηνοπαυσιακού καρκίνου του μαστού.
• Οι δίαιτες που είναι πλούσιες σε ασβέστιο μειώνουν τον κίνδυνο προ- και μετεμμηνοπαυσιακού καρκίνου του μαστού.
• Υπάρχουν περιορισμένες ενδείξεις ότι η υψηλότερη κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων συνδέεται με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη, επομένως απαιτείται πρόσθετη έρευνα.
• Δεν υπάρχει συμπέρασμα όσον αφορά την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων και τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών και του ήπατος.

Με βάση τα πιο πάνω, τα συνολικά επιστημονικά στοιχεία για το κατά πόσο τα γαλακτοκομικά επηρεάζουν τον κίνδυνο καρκίνου δεν είναι σαφή και ως εκ τούτου απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να διαπιστωθούν με ακρίβεια τόσο ο ρόλος της γενετικής, όσο και οι υποκείμενοι μηχανισμοί που συνδέουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τη συχνότητα καρκίνου.