Γιατί κάποιοι άνθρωποι επιλέγουν να φοράνε τις μάσκες κι άλλοι όχι;

Η COVID-19 συγκλονίζει όλο τον κόσμο από τον Μάρτιο. Τώρα, πολλοί άνθρωποι αναρωτιούνται πόσο ακόμα θα διαρκέσει αυτή η “νέα κανονικότητα”. Οι άνθρωποι εξακολουθούν να έχουν πολύ διαφορετικές απόψεις μεταξύ τους σχετικά με το αν θα πρέπει να κάνουν πράγματα όπως να εμβολιαστούν, να φορούν μάσκα, να διατηρούν κοινωνικές αποστάσεις και να πλένουν συχνά τα χέρια τους. Εκτός από αυτές τις διαφορές, φαίνεται ότι πολλοί αμφισβητούν επίσης ο ένας την αντίληψη του άλλου για την COVID – κάποιοι άνθρωποι φαίνεται να την θεωρούν μεγάλο κίνδυνο, ενώ άλλοι δεν φαίνεται να πιστεύουν ότι αποτελεί κίνδυνο.

Αν και πολλά πράγματα μπορούν να διαμορφώσουν τη συμπεριφορά των ανθρώπων, οι ψυχολόγοι έχουν μάθει ότι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο μιας απειλής (η πιθανότητα να προκαλέσει βλάβη μια απειλή) έχει μεγάλη σημασία για το πώς συμπεριφέρονται ως απάντηση στην απειλή (Slovic, 2000). Για τον κορονοϊό, μπορεί να είναι ότι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι βλέπουν τον κίνδυνο του ιού προβλέπει τον τρόπο με τον οποίο θα ενεργήσουν σχετικά με την COVID – για παράδειγμα, αν θα φορέσουν ή όχι μάσκα ή αν θα εμβολιαστούν. Αν αυτό ισχύει, τότε αν μπορούμε να αλλάξουμε τις αντιλήψεις, μπορούμε πιθανότατα να αλλάξουμε και τις συμπεριφορές.

Όπως αποδεικνύεται, υπάρχουν πολλές διαφορές στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι βλέπουν τον κίνδυνο της COVID και, επιπλέον, αυτές οι διαφορές προέβλεπαν σε μεγάλο βαθμό τις στάσεις σχετικά με τον κορονοϊό  και τις συμπεριφορές που σχετίζονται με αυτόν. Οι άνθρωποι που έβλεπαν τον ιό του κορονοϊού ως μεγαλύτερο κίνδυνο είχαν περισσότερες πιθανότητες να πιστεύουν ότι οι περιορισμοί που συνιστούσε η κυβέρνηση για την COVID ήταν σημαντικοί και άξιζαν να ακολουθηθούν σε σύγκριση με τους ανθρώπους που έβλεπαν τον κορονοϊό ως μικρότερο κίνδυνο. Το πιο σημαντικό είναι ότι τα άτομα που έβλεπαν την COVID ως μεγαλύτερο κίνδυνο είχαν περισσότερες πιθανότητες να ακολουθήσουν τους περιορισμούς που έθεσαν λόγω του ιού, όπως το να φορούν μάσκες, να απομακρύνονται κοινωνικά και να πλένουν συχνά τα χέρια τους. Διαπιστώσαμε επίσης ότι οι πολιτικές προτιμήσεις των ανθρώπων και η κατανάλωση ειδησεογραφικών μέσων ενημέρωσης επηρέασαν την αντίληψη των ανθρώπων για τον κίνδυνο COVID-19, έτσι ώστε όσοι ήταν πιο φιλελεύθεροι και παρακολουθούσαν και/ ή διάβαζαν περισσότερες ειδήσεις έβλεπαν την COVID ως μεγαλύτερο κίνδυνο.

Επειδή υπάρχουν ακλόνητες αποδείξεις ότι οι περιορισμοί της COVID μπορούν να είναι αποτελεσματικοί με την πάροδο του χρόνου (Grossman, Kim, Rexman, & Thirumurthy, 2020), τα ευρήματα αυτά έχουν σημαντικές επιπτώσεις για τις μελλοντικές πολιτικές δημόσιας υγείας, ιδίως για τις στρατηγικές επικοινωνίας κινδύνου. Συγκεκριμένα, υποδηλώνουν ότι οι αντιλήψεις κινδύνου διαμορφώνουν τις στάσεις μας σχετικά με το COVID και, στη συνέχεια, τις αποφάσεις (εάν υπάρχουν) που λαμβάνουμε για να προστατευτούμε από αυτό. Μπορεί να είναι δύσκολο να επηρεάσουμε άλλους παράγοντες που διαμορφώνουν τις συμπεριφορές μας σχετικά με τη δημόσια υγεία, όπως οι πολιτικές προτιμήσεις ή η κατανάλωση ειδησεογραφικών μέσων ενημέρωσης. Ωστόσο, οι πολιτικές δημόσιας υγείας μπορούν να αυξήσουν με επιτυχία την ευαισθητοποίηση και τις αντιλήψεις των ανθρώπων σχετικά με τον κίνδυνο που συνδέεται με την COVID, γεγονός που αναμένεται να αποδειχθεί αποτελεσματικό στην καταπολέμηση του ιού και των μελλοντικών πανδημιών.