Γλαύκωμα: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Τι είναι το γλαύκωμα και πώς προκαλείται;

Το γλαύκωμα είναι μια ομάδα οφθαλμικών παθήσεων που σχετίζονται με την απώλεια της περιφερειακής και της κεντρικής όρασης. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων προκαλείται λόγω της μειωμένης παροχής αίματος στο μάτι ή λόγω της αφύσικα μεγάλης πίεσης στο εσωτερικό του. Η υπερβολική πίεση προκαλείται λόγω της αδυναμίας του οργανισμού να αποβάλλει την περίσσεια του υδατοειδούς υγρού (ένα διαφανές υγρό που προστατεύει και θρέφει τους οφθαλμούς), με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται στα μάτια. Ως αποτέλεσμα, η πίεση επιφέρει τραυματισμό του οπτικού νεύρου, το οποίο είναι υπεύθυνο για τη μεταφορά οπτικών ερεθισμάτων στον εγκέφαλο και παίζει πρωταρχικό ρόλο στην όραση. Το γλαύκωμα οδηγεί στη σταδιακή απώλεια της όρασης. Επηρεάζει πρωτίστως την περιφερειακή όραση, αλλά χωρίς ιατρική φροντίδα, μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη τύφλωση.

Οι συχνότεροι τύποι γλαυκώματος, οι οποίοι διαφέρουν μεταξύ τους στη σοβαρότητα και τα συμπτώματα, είναι το οξύ γλαύκωμα και το χρόνιο απλό γλαύκωμα. Έχουν παρατηρηθεί βέβαια και αρκετά άλλα είδη γλαυκώματος, όπως το δευτεροπαθές και το συγγενές γλαύκωμα.

Αν και η γενετική βάση του γλαυκώματος δεν είναι πλήρως κατανοητή από την επιστημονική κοινότητα, πρόσφατα ευρήματα έχουν συνδέσει ένα συγκεκριμένο γονίδιο με την υψηλή ενδοφθάλμια πίεση. Γενικά, όμως, το οικογενειακό ιατρικό ιστορικό μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά στην εμφάνιση γλαυκώματος. Άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνισή του είναι:

• Ηλικία: Το γλαύκωμα τείνει να εμφανίζεται σε ανθρώπους άνω των 40 ετών
• Ήδη υπάρχουσες οφθαλμικές παθήσεις, όπως μυωπία ή υπερμετρωπία
• Φαρμακευτική αγωγή που περιλαμβάνει στεροειδή
• Υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, καρδιοπάθειες
• Καταγωγή: Για γενετικούς λόγους, η καταγωγή ορισμένων ανθρώπων τους καθιστά πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση γλαυκώματος. Το γλαύκωμα εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα με καταγωγή αφροαμερικάνικη, λατινική, ρωσική ή ιρλανδική.
• Υψηλή ενδοφθάλμια πίεση, λεπτός κερατοειδής χιτώνας

Ποια συμπτώματα προκαλεί το γλαύκωμα;

Δεν είναι λίγες οι φορές που το γλαύκωμα μπορεί να μην προκαλέσει εμφανή συμπτώματα στον ασθενή μέχρι ένα προχωρημένο στάδιο της ασθένειας, όπου και τα συμπτώματα είναι πλέον μη αναστρέψιμα. Γι’ αυτό και είναι απαραίτητες ανά τακτά χρονικά διαστήματα οι επισκέψεις σε οφθαλμίατρο. Ωστόσο, τα συμπτώματα ποικίλουν ανάλογα με το είδος και το στάδιο του γλαυκώματος. Τα πιο συνήθη από αυτά περιλαμβάνουν:

• Κόκκινα μάτια
• Θολερότητα (“φωτοστέφανο”) γύρω από τα φώτα
• Απώλεια όρασης, μερική ή ολική, σε τουλάχιστον ένα από τα δύο μάτια
• Ναυτία, πόνος στην κοιλιά, τάση για εμετό
• Χρόνιος και αιφνίδιος οφθαλμικός πόνος
• Θόλωμα των ματιών, ολόκληρων ή κατά μέρος

Πώς θεραπεύεται το γλαύκωμα;

Παρόλο που δεν υπάρχει ακόμα πλήρης θεραπεία για το γλαύκωμα, η απώλεια όρασης μπορεί να αποφευχθεί με έγκαιρη ιατρική παρέμβαση. Πλέον είναι διαθέσιμες πολλές ιατρικές μέθοδοι που αποσκοπούν στη μείωση της ενδοφθάλμιας πίεσης.

Οφθαλμικές σταγόνες

Οι οφθαλμικές σταγόνες εμποδίζουν τη συσσώρευση υγρού στα μάτια ή διευκολύνουν την έξοδό του. Όμως, συχνά αλληλεπιδρούν με άλλες φαρμακευτικές ουσίες που τυχαίνει να λαμβάνει ο ασθενής και να προκαλούν ανεπιθύμητες παρενέργειες.

Φαρμακευτική αγωγή από το στόμα

Έχουν βρεθεί πολλές χημικές ουσίες που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του γλαυκώματος και μπορούν να χορηγηθούν από το στόμα με συνταγογραφούμενη ιατρική συνταγή. Οι ευρύτερα χρησιμοποιούμενες ουσίες είναι προσταγλανδίνες και β-αδρενεργικοί αναστολείς, των οποίων ρόλος είναι η ρύθμιση της πίεσης που ασκείται στα αγγεία των ματιών και η παρεμπόδιση της δημιουργίας υγρού.

Οφθαλμολογική επέμβαση

Ανάλογα με το είδος του γλαυκώματος, υπάρχουν πολλές διαθέσιμες χειρουργικές επεμβάσεις που πραγματοποιούνται με λέιζερ.

• Τραβεκοπλαστική: Η περιοχή απαγωγής ανοίγει ώστε να αποχετεύεται η περίσσεια υδατοειδούς υγρού.
• Ιριδοτομή: Δημιουργείται μια οπή στην περιοχή της ίριδας ώστε να ρέει πιο ελεύθερα το υδατοειδές υγρό.
• Κυκλοφωτοπηξία:  Το λέιζερ εφαρμόζεται στον μέσο χιτώνα του οφθαλμού ώστε να ελαττώσει την παραγωγή υδατοειδούς υγρού.

Μπορεί η θεραπευτική κάνναβη να συμβάλλει στην αντιμετώπιση του γλαυκώματος;

Είναι γνωστό ότι τα κανναβινοειδή ελαττώνουν την ενδοφθάλμια πίεση, συνεπώς θα μπορούσαν δυνητικά να χρησιμοποιηθούν για την θεραπεία του γλαυκώματος. Βέβαια, έρευνες δείχνουν ότι η χρήση φαρμακευτικής κάνναβης δεν έχει σημαντικά διαφορετικά αποτελέσματα από μια κοινή φαρμακευτική αγωγή. Ωστόσο, οι ευεργετικές ιδιότητες της φαρμακευτικής κάνναβης (CBD) την καθιστούν αντικείμενο πολλών κλινικών μελετών με σκοπό να χρησιμοποιηθεί μελλοντικά στη θεραπεία διαφόρων ασθενειών.