Αγοραφοβία

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα της αγοραφοβίας;

Τα άτομα με αγοραφοβία συνήθως:

• Φοβούνται να παραμένουν έξω από το σπίτι τους για μεγάλες χρονικές περιόδους
• Φοβούνται να είναι μόνα σε μια κοινωνική περίσταση
• Φοβούνται ότι θα χάσουν τον έλεγχο σε ένα δημόσιο μέρος
• Φοβούνται να βρίσκονται σε μέρη από όπου είναι δύσκολο να δραπετεύσουν, όπως το αυτοκίνητο ή ο ανελκυστήρας
• Είναι απομακρυσμένα από τους γύρω
• Έχουν άγχος και ταραχή

Η αγοραφοβία συχνά συμπίπτει με κρίσεις πανικού. Οι κρίσεις πανικού είναι μια σειρά συμπτωμάτων που συμβαίνουν μερικές φορές σε άτομα με άγχος ή ψυχολογικές διαταραχές. Εκδηλώνονται με μια πληθώρα σωματικών συμπτωμάτων, όπως:

• Ζάλη
• Πόνο στο στήθος
• Τρέμουλο
• Μούδιασμα
• Ναυτία
• Ρίγη
• Ταχυπαλμία
• Λαχάνιασμα
• Έντονη και ξαφνική εφίδρωση
• Αίσθηση «μυρμηγκιάσματος»
• Σοκ
• Διάρροια

Τα άτομα με αγοραφοβία μπορεί να βιώσουν κρίσεις πανικού οποτεδήποτε περιέρχονται σε μια αγχωτική ή άβολη κατάσταση, η οποία ενισχύει περαιτέρω τον ήδη υπάρχοντα φόβο.

Αίτια

Από τι προκαλείται η αγοραφοβία;

Η ακριβής αιτία της αγοραφοβίας δεν είναι γνωστή. Παρόλα αυτά, υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο και περιλαμβάνουν:

• Ιστορικό σωματικής ή σεξουαλικής παρενόχλησης
• Κατάθλιψη
• Οικογενειακό ιστορικό αγοραφοβίας
• Άλλες φοβίες, όπως κλειστοφοβία ή κοινωνική φοβία
• Άλλους τύπους διαταραχών άγχους, όπως γενικευμένη διαταραχή άγχους ή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή

Η αγοραφοβία είναι επίσης πιο κοινή στις γυναίκες παρά στους άνδρες. Συνήθως ξεκινά στις αρχές της ενήλικης ζωής, με τα περισσότερα περιστατικά να εμφανίζονται γύρω στα 20 έτη. Αυτό δεν αποκλείει την εμφάνιση των συμπτωμάτων σε οποιαδήποτε ηλικία.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται η αγοραφοβία;

Η αγοραφοβία διαγιγνώσκεται με βάση τα συμπτώματά σας. Ο γιατρός θα σας ρωτήσει αναφορικά με τα συμπτώματα, όπως το πότε ξεκίνησαν και πόσο συχνά τα βιώνετε. Επίσης, θα λάβει το προσωπικό και οικογενειακό ιατρικό ιστορικό σας και θα ζητήσει εξετάσεις αίματος, ώστε να αποκλείσει σωματικές αιτίες των συμπτωμάτων.

Προκειμένου να διαγνωστεί η αγοραφοβία, τα συμπτώματα θα πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια που αναγράφονται στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας. Αυτό το εγχειρίδιο βοηθά τους επαγγελματίες υγείας να διαγιγνώσκουν ψυχικές παθήσεις.

Θα πρέπει να βιώνετε έντονο φόβο ή άγχος σε δύο ή περισσότερες από τις παρακάτω καταστάσεις για να διαγνωστείτε με αγοραφοβία:

• Όταν είστε μέσα σε πλήθος ατόμων
• Όταν χρησιμοποιείτε τα μέσα μαζικής μεταφοράς, όπως τρένο ή λεωφορείο
• Όταν είστε μόνοι μακριά από το σπίτι
• Όταν βρίσκεστε σε ανοιχτούς χώρους, όπως σε ένα πάρκα ή parking
• Όταν βρίσκεστε σε κλειστούς χώρους, όπως αυτοκίνητα ή ανελκυστήρες

Υπάρχουν επιπρόσθετα κριτήρια για τη διάγνωση κρίσεων πανικού με αγοραφοβία. Θα πρέπει να εμφανίζετε επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού και τουλάχιστον μία κρίση θα πρέπει να συνοδεύεται από:

• Αλλαγή στη συμπεριφορά ως αποτέλεσμα της κρίσης πανικού
• Φόβο εμφάνισης περισσότερων κρίσεων
• Φόβο για τις επιπτώσεις των κρίσεων πανικού, όπως έμφραγμα

Δεν θα διαγνωστείτε με αγοραφοβία αν τα συμπτώματά σας προκαλούνται από άλλη αιτία. Επίσης, τα συμπτώματα δεν γίνεται να προκαλούνται από κατάχρηση ουσιών.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η αγοραφοβία;

Υπάρχει μια πληθώρα τρόπων αντιμετώπισης της αγοραφοβίας και είναι πολύ πιθανό να χρειαστείτε ένα συνδυασμό αυτών.

Τύποι πνευματικής θεραπείας

• Ψυχοθεραπεία

Η ψυχοθεραπεία περιλαμβάνει συνεδρίες με ένα ψυχολόγο ή άλλο επαγγελματία ψυχικής υγείας σε τακτική βάση. Θα σας δοθεί η ευκαιρία να μιλήσετε για τους φόβους σας και ό,τι προβλήματα σχετίζονται με αυτούς. Η ψυχοθεραπεία συχνά συνδυάζεται με φαρμακευτική αγωγή για βέλτιστη απόδοση. Γενικά, είναι μια βραχυπρόθεσμη θεραπεία και μπορεί να τερματιστεί όταν είστε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε τους φόβους και το άγχος σας.

• Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία

Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία είναι ο πιο κοινός τύπος ψυχοθεραπείας στα άτομα με αγοραφοβία. Θα σας βοηθήσει να αντιληφθείτε τα συναισθήματα και τους φόβους σας και θα σας διδάξει πώς να αντιμετωπίζετε αγχωτικές καταστάσεις, αντικαθιστώντας τις αρνητικές σκέψεις με θετικές και υγιείς. Έτσι, θα μπορείτε να επανακτήσετε μία αίσθηση ελέγχου στη ζωή σας.

• Θεραπεία έκθεσης

Η θεραπεία έκθεσης μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε τους φόβους σας. Σε αυτόν τον τύπο θεραπείας, θα εκτίθεστε σταδιακά και αργά σε καταστάσεις ή μέρη που φοβάστε κι έτσι ο φόβος θα μειώνεται με την πάροδο του χρόνου.

Φαρμακευτική αγωγή

Ορισμένα φάρμακα μπορούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα της αγοραφοβίας ή των κρίσεων πανικού. Αυτά περιλαμβάνουν:

• Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, όπως αμιτριπτυλίνη (Elavil) ή νορτριπτυλίνη (Pamelor)
• Εκλεκτικούς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης, όπως παροξετίνη (Paxil) ή φλουοξετίνη (Prozac)
• Αγχολυτικά φάρμακα, όπως αλπραζολάμη (Xanax) ή κλοναζεπάμη (Klonopin)
• Εκλεκτικούς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης, όπως βενλαφαξίνη (Effexor) και ντουλοξετίνη (Cymbalta)

Αλλαγές του τρόπου ζωής

Οι αλλαγές του τρόπου ζωής δεν είναι απαραίτητο ότι θα θεραπεύσουν την αγοραφοβία, αλλά μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση του καθημερινού άγχους. Δοκιμάστε να:

• Ακολουθείτε μια υγιεινή διατροφή που περιέχει προϊόντα ολικής άλεση, λαχανικά και άπαχη πρωτεΐνη, ώστε να βελτιώσετε την υγεία σας και να αισθάνεστε καλύτερα.
• Γυμνάζεστε τακτικά, ώστε να αυξάνετε την παραγωγή εκείνων των χημικών μορίων από τον εγκέφαλο που σαν κάνουν να αισθάνεστε χαρούμενοι και χαλαροί.
• Εξασκηθείτε στον καθημερινό διαλογισμό ή σε ασκήσεις βαθιάς αναπνοής προκειμένου να μειώσετε το άγχος και να καταπολεμήσετε τις κρίσεις πανικού.

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, καλό είναι να αποφεύγετε τη λήψη συμπληρωμάτων διατροφής και βοτάνων. Οι φυσικές θεραπείες δεν έχει αποδειχθεί ότι καταπολεμούν το άγχος και μπορεί να αλληλεπιδράσουν με τα συνταγογραφούμενα φάρμακα που λαμβάνετε.

Έκβαση

Ποια είναι η έκβαση για τα άτομα με αγοραφοβία;

Δεν είναι πάντα δυνατό να αποτρέψετε την αγοραφοβία. Ωστόσο, η έγκαιρη θεραπεία για το άγχος και τις κρίσεις πανικού μπορεί να φανεί χρήσιμη. Με το κατάλληλο πλάνο αντιμετώπισης, οι πιθανότητες να απαλλαγείτε από τη νόσο αυξάνονται. Η θεραπεία τείνει να είναι ευκολότερη και ταχύτερη όταν ξεκινά έγκαιρα, επομένως αν υποψιάζεστε αγοραφοβία, μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια. Η συγκεκριμένη διαταραχή μπορεί να σας καταβάλει, από τη στιγμή που σας αποτρέπει να κάνετε απλές, καθημερινές δραστηριότητες. Δεν υπάρχει οριστική θεραπεία, αλλά οι μέθοδοι αντιμετώπισης μπορούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματά σας και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής.