Ακτινοθεραπεία

Κίνδυνοι

Οι κίνδυνοι της ακτινοθεραπείας

Ανεξάρτητα από το είδος της ακτινοβολίας που χρησιμοποιείται, η κόπωση και η τριχόπτωση είναι συχνές παρενέργειες. Η τριχόπτωση συμβαίνει μόνο στο μέρος του σώματος που δέχεται την ακτινοβολία.

Η ακτινοβολία επηρεάζει επίσης τα κύτταρα του δέρματος. Στις πιθανές αλλαγές του δέρματος περιλαμβάνονται:

• φουσκάλες
• ξηρότητα
• κνησμός
• ξεφλούδισμα

Άλλες παρενέργειες της ακτινοβολίας εξαρτώνται από την περιοχή που υποβάλλεται στην εν λόγω θεραπεία και μπορεί να είναι:

• διάρροια
• ωταλγία
• πληγές στο στόμα
• ξηροστομία
• ναυτία
• σεξουαλική δυσλειτουργία
• πονόλαιμος
• πρήξιμο
• δυσκολία στην κατάποση
• δυσκολίες στην ούρηση, όπως οδυνηρή ούρηση ή επείγουσα ούρηση
• εμετός

Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ, η πλειονότητα των ανεπιθύμητων ενεργειών εξαφανίζεται εντός δύο μηνών από την ολοκλήρωση της θεραπείας. Σε σπάνιες περιπτώσεις, οι ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να παραμείνουν ή ακόμα και να εμφανιστούν έξι ή περισσότερους μήνες μετά την ολοκλήρωσή της και μπορεί να περιλαμβάνουν:

• προβλήματα στο στόμα
• προβλήματα στις αρθρώσεις
• λεμφοίδημα ή οίδημα ιστών
• στειρότητα
• πιθανότητα δευτερογενούς καρκίνου

Οι παραπάνω παρενέργειες μπορεί μερικές φορές να εμφανιστούν χρόνια μετά τη θεραπεία. Συζητήστε με το γιατρό σας οποιεσδήποτε ανησυχίες έχετε σχετικά με αυτές.

Πριν

Πώς να προετοιμαστείτε για την ακτινοθεραπεία

Το πρώτο βήμα της θεραπείας με ακτινοβολία είναι να καθοριστεί ποια είναι η σωστή μορφή θεραπείας για σας. Ο γιατρός θα καθορίσει τη δοσολογία και τη συχνότητα ακτινοβολίας που είναι η πλέον κατάλληλη για τον τύπο και το στάδιο του καρκίνου στο οποίο βρίσκεστε. Μερικές φορές ο γιατρός μπορεί να αποφανθεί ότι η θεραπεία με ακτινοβολία είναι καταλληλότερη για χρήση σε ένα μεταγενέστερο στάδιο, επομένως μπορεί να λάβετε πρώτα άλλες θεραπείες για τον καρκίνο.

Η προετοιμασία για ακτινοθεραπεία περιλαμβάνει προσομοίωση της διαδικασίας και συνήθως ακολουθούνται τα παρακάτω βήματα.

Προσομοίωση ακτινοβολίας

1. Θα ξαπλώσετε στον ίδιο τύπο κρεβατιού που θα χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία σας.
2. Η ακίνητη στάση στην κατάλληλη γωνία είναι πολύ σημαντική για την επιτυχία της θεραπείας. Για αυτό, ο ραδιολόγος θα χρησιμοποιήσει μαξιλάρια και συστήματα συγκράτησης για να σας τοποθετήσει στην καλύτερη δυνατή γωνία.
3. Στη συνέχεια θα υποβληθείτε σε αξονική τομογραφία ή ακτινογραφία ακτίνων-Χ για να προσδιοριστεί η πλήρης έκταση του καρκίνου και το σημείο στο οποίο θα πρέπει να εστιαστεί η ακτινοβολία.
4. Μετά τον προσδιορισμό του βέλτιστου σημείου για την ακτινοθεραπεία, ο ραδιολόγος θα επισημάνει την περιοχή με ένα πολύ μικρό τατουάζ. Αυτό το τατουάζ έχει συνήθως το μέγεθος μιας φακής. Σε ορισμένες περιπτώσεις δεν απαιτείται μόνιμο τατουάζ.
5. Είστε πλέον έτοιμοι να ξεκινήσετε την ακτινοθεραπεία.

Κατά τη διάρκεια

Πως πραγματοποιείται η ακτινοθεραπεία;

Η ακτινοθεραπεία συνήθως γίνεται σε συνεδρίες πέντε ημέρων την εβδομάδα για 1 έως 10 εβδομάδες. Ο συνολικός αριθμός θεραπειών εξαρτάται από το μέγεθος και τον τύπο του καρκίνου. Κάθε συνεδρία συνήθως διαρκεί περίπου 10 με 30 λεπτά. Συχνά, το άτομο απέχει κάθε σαββατοκύριακο από τη θεραπεία, ώστε να ενισχυθεί η αποκατάσταση των φυσιολογικών κυττάρων.

Σε κάθε συνεδρία θα ξαπλώνετε στο κρεβάτι θεραπείας και ο ακτινολόγος θα τοποθετεί τους ίδιους τύπους μαξιλαριών και στηριγμάτων που χρησιμοποιήθηκαν κατά την αρχική προσομοίωση ακτινοβολίας. Προστατευτικά καλύμματα μπορούν επίσης να τοποθετηθούν πάνω ή γύρω σας για να προστατεύσουν άλλα μέρη του σώματος από περιττή ακτινοβολία.

Η ακτινοθεραπεία περιλαμβάνει τη χρήση ενός γραμμικού επιταχυντή, ο οποίος κατευθύνει την ακτινοβολία στο κατάλληλο σημείο. Το μηχάνημα αυτό μπορεί να κινηθεί γύρω από το κρεβάτι για να κατευθύνει την ακτινοβολία στις κατάλληλες γωνίες. Είναι πιθανό, επίσης, να δημιουργεί ένα βουητό, το οποίο είναι απόλυτα φυσιολογικό.

Δεν πρέπει να αισθάνεστε πόνο κατά τη διάρκεια αυτής της θεραπείας. Θα μπορείτε να επικοινωνείτε με τον γιατρό σας μέσω της ενδοεπικοινωνίας του δωματίου, εάν είναι απαραίτητο. Ο γιατρός σας θα βρίσκεται σε ένα διπλανό δωμάτιο, παρακολουθώντας τη θεραπεία.

Μετά

Τι ακολουθεί μετά την ακτινοθεραπεία;

Κατά τη διάρκεια των εβδομάδων θεραπείας, ο γιατρός θα παρακολουθεί στενά το πρόγραμμα θεραπείας, τη δοσολογία και τη γενική σας υγεία.

Θα υποβληθείτε σε πολλές εξετάσεις απεικόνισης και άλλους ελέγχους κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας, έτσι ώστε ο γιατρός να μπορεί να ελέγξει πόσο καλά ανταποκρίνεστε σε αυτή. Οι εν λόγω εξετάσεις μπορούν επίσης να καταδείξουν εάν πρέπει να γίνουν αλλαγές στη θεραπεία σας.

Αν αντιμετωπίζετε παρενέργειες από την ακτινοβολία – ακόμα και αυτές είναι αναμενόμενες – ενημερώστε τον ραδιολόγο σας στο επόμενο ραντεβού. Μερικές φορές, ακόμη και μικρές αλλαγές μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά στην μείωση των παρενεργειών – ή τουλάχιστον μπορεί να σας δοθούν συμβουλές ή φάρμακα για να απαλύνουν τη δυσφορία σας.