Ασθένειες νευρικού συστήματος

Αμνησία

Τι είναι η αμνησία;

Η αμνησία είναι μία μορφή απώλειας μνήμης. Κάποια άτομα με αμνησία δυσκολεύονται να σχηματίσουν νέες μνήμες, ενώ άλλα δεν μπορούν να ανακαλέσουν παρελθοντικά γεγονότα ή εμπειρίες. Τα άτομα με αμνησία συνήθως διατηρούν τη γνώση της ταυτότητάς τους, καθώς και της πραγματοποίησης κινητικών δεξιοτήτων.

Η ήπια απώλεια μνήμης είναι ένα φυσιολογικό μέρος της γήρανσης. Η σημαντική απώλεια μνήμης, όμως, ή η ανικανότητα σχηματισμού νέων μνήμων μπορεί να υποδεικνύει την παρουσία μιας αμνησιακής διαταραχής.

Συμπτώματα και Τύποι Αίτια Διάγνωση Θεραπεία Πρόληψη

Συμπτώματα και Τύποι

Ποια είναι τα συμπτώματα της αμνησίας;

Το κύριο σύμπτωμα της αμνησίας είναι η απώλεια μνήμης ή ανικανότητα σχηματισμού νέων μνήμων. Αν έχετε αμνησία, πιθανώς δυσκολεύεστε να ανακαλέσετε γεγονότα, συμβάντα, μέρη ή συγκεκριμένες λεπτομέρειες. Οι λεπτομέρειες αυτές μπορεί να κυμαίνονται από το τι φάγατε για πρωινό ως το όνομα του πρωθυπουργού της χώρας. Εξακολουθείτε να έχετε τις κινητικές σας δεξιότητες, όπως την ικανότητα να περπατάτε, καθώς και να μιλάτε τη/τις μητρική/κές γλώσσα/ες.

Υπάρχουν αρκετοί τύποι αμνησίας, οι κυριότεροι από τους οποίους αναλύονται παρακάτω.

Οπισθοδρόδρομη αμνησία

Αν πάσχετε από οπισθοδρόδρομη αμνησία, χάνετε υπάρχουσες, παλαιότερα σχηματισμένες μνήμες. Αυτός ο τύπος αμνησίας επηρεάζει αρχικά πρόσφατα σχηματισμένες μνήμες. Παλαιότερες μνήμες, όπως αυτές από την παιδική ηλικία, επηρεάζονται πιο αργά. Ασθένειες όπως η άνοια προκαλούν σταδιακή οπισθοδρόδρομη αμνησία.

Εμπροσθόδρομη αμνησία

Όταν έχετε εμπροσθόδρομη αμνησία, δεν μπορείτε να σχηματίσετε νέες μνήμες. Αυτή η επίπτωση μπορεί να είναι προσωρινή. Μπορεί, για παράδειγμα, να τη βιώνετε κατά τη διάρκεια ενός “blackout” (κενό μνήμης) λόγω υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ. Μπορεί, όμως, να είναι και μόνιμη. Μπορεί να βιώσετε εμπροσθόδρομη αμνησία εάν η περιοχή του εγκεφάλου, γνωστή ως ιππόκαμπος, έχει υποστεί βλάβη. Ο ιππόκαμπος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο σχηματισμό μνημείων.

Παροδική σφαιρική αμνησία (ΤGA)

Η παροδική σφαιρική αμνησία είναι μία πάθηση που δεν έχει κατανοηθεί πλήρως. Αν την αναπτύξετε, θα αρχίσετε να βιώνετε σύγχυση ή εκνευρισμό που εμφανίζεται και υποχωρεί επανειλημμένα μέσα σε μια περίοδο αρκετών ωρών. Μπορεί να αρχίσετε να βιώνετε απώλεια μνήμης τις ώρες πριν το επεισόδιο και κατά πάσα πιθανότητα δεν έχετε μνήμη της εμπειρίας. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η παροδική σφαιρική αμνησία εκδηλώνεται ως αποτέλεσμα τύπου επιληπτικής δραστηριότητας ή σύντομης απόφραξης των αιμοφόρων αγγείων που διοχετεύουν αίμα στον εγκέφαλο. Εκδηλώνεται πιο συχνά σε μεσήλικες και ηλικιωμένους.

Βρεφική αμνησία

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θυμούνται τα πρώτα τρία με πέντε χρόνια της ζωής τους. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται βρεφική αμνησία.

Αίτια

Ποιες είναι οι αιτίες της αμνησίας;

Άνοια

Η θέση της μνήμης στον εγκέφαλο φαίνεται πως εξαρτάται από την ηλικία του εγκεφάλου. Για να χάσετε παλαιότερες μνήμες, θα πρέπει να έχετε υποστεί εκτεταμένο εκφυλισμό του εγκεφάλου. Αυτό μπορεί να προκληθεί από τη νόσο του Αλτσχάιμερ ή άλλες μορφές άνοιας. Τα άτομα με άνοια συνήθως χάνουν πρώτα πιο πρόσφατες μνήμες, ενώ διατηρούν παλαιότερες μνήμες για περισσότερο χρονικό διάστημα.

Ανοξία

Η απουσία οξυγόνου μπορεί να επηρεάσει ολόκληρο τον εγκέφαλο και να οδηγήσει σε απώλεια μνήμης. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται ανοξία. Εάν η ανοξία δεν είναι αρκετά σοβαρή ώστε να προκαλέσει εγκεφαλική βλάβη, η απώλεια μνήμης μπορεί να είναι προσωρινή.

Βλάβες στον ιππόκαμπο

Ο ιππόκαμπος είναι το τμήμα του εγκεφάλου και του μεταιχμιακού συστήματος που είναι υπεύθυνο για τη μνήμη. Οι δραστηριότητές του περιλαμβάνουν το σχηματισμό και την οργάνωση μνήμων, καθώς και την ανάκλησή τους όταν χρειάζονται. Τα κύτταρα του ιππόκαμπου είναι μεταξύ των κυττάρων του εγκεφάλου που καταναλώνουν την περισσότερη ενέργεια, αλλά ταυτόχρονα είναι και τα πιο ευαίσθητα. Είναι πολύ εύκολο να διακοπεί η λειτουργία τους από ανοξία και άλλες απειλές, όπως τοξίνες.

Όταν ο ιππόκαμπος υφίσταται βλάβη, θα έχετε δυσκολία στο σχηματισμό νέων μνήμων. Εάν ο ιππόκαμπος υποστεί βλάβη και στα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου, μπορεί να αναπτύξετε πλήρη εμπροσθόδρομη αμνησία.

Τραυματισμοί στο κεφάλι

Οι τραυματισμοί στο κεφάλι, όπως επίσης το εγκεφαλικό, όγκοι και λοιμώξεις, μπορούν να οδηγήσουν σε εγκεφαλική βλάβη. Αυτή η βλάβη μπορεί να περιλαμβάνει μόνιμα προβλήματα μνήμης. Η διάσειση είναι μία κοινή αιτία διακοπής των μνήμων των ωρών, ημερών ή ακόμη και εβδομάδων πριν και μετά τον τραυματισμό.

Χρήση αλκοόλ

Η βραχυπρόθεσμη χρήση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει “blackout”. Αυτή είναι μία προσωρινή μορφή εμπροσθόδρομης αμνησίας. Ο χρόνιος αλκοολισμός μπορεί να προκαλέσει το σύνδρομο Wernicke-Korsakoff. Εάν εκδηλώσετε αυτή την πάθηση, θα έχετε δυσκολία σχηματισμού νέων μνήμων, αλλά δεν θα το αντιλαμβάνεστε.

Τραύμα ή στρες

Έντονο τραύμα (σωματικό ή συναισθηματικό) ή στρες μπορούν επίσης να προκαλέσουν αμνησία. Σε αυτή την πάθηση, το μυαλό απορρίπτει σκέψεις, συναισθήματα ή πληροφορίες που δεν μπορεί για συναισθηματικούς λόγους να διαχειριστεί. Ένας συγκεκριμένος τύπος αποσυνδετικής αμνησίας, που ονομάζεται “fugue amnesia”, οδηγεί σε απώλεια της προσωπικής ταυτότητας και μπορεί να καταλήξει σε περιπλάνηση του ατόμου μακριά από τον τόπο κατοικίας του, για παράδειγμα. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αμνησία γύρω από τις περιστάσεις κάτω από τις οποίες βρεθήκατε περιπλανώμενοι, καθώς και να ξεχάσετε λεπτομέρειες της ζωής σας.

Ηλεκτροσπασμοθεραπεία

Εάν υποβληθείτε σε ηλεκτροσπασμοθεραπεία για κατάθλιψη ή άλλες παθήσεις, μπορεί να βιώσετε οπισθοδρόδρομη αμνησία των εβδομάδων ή των μηνών πριν τη θεραπεία. Μπορεί επίσης να βιώσετε εμπροσθόδρομη αμνησία που συνήθως υποχωρεί μέσα σε δύο εβδομάδες από τη θεραπεία.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται η αμνησία;

Η αμνησία μπορεί να διαγνωστεί από το γιατρό ή το νευρολόγο σας. Ο ειδικός θα ξεκινήσει κάνοντας ερωτήσεις αναφορικά με την απώλεια μνήμης, καθώς και οποιαδήποτε άλλα συμπτώματα βιώνετε. Μπορεί να ζητήσει από ένα μέλος της οικογένειάς σας ή το άτομο που σας φροντίζει να βοηθήσει στην αξιολόγηση, εφόσον μπορεί να μην είστε σε θέση να θυμηθείτε απαντήσεις στις ερωτήσεις του γιατρού.

Ο γιατρός μπορεί πλέον να χρησιμοποιήσει γνωσιακά τεστ για τον έλεγχο της μνήμης. Μπορεί να ζητήσει και επιπλέον εξετάσεις, όπως για παράδειγμα μαγνητική ή αξονική τομογραφία, για τον έλεγχο εγκεφαλικής βλάβης. Μέσω εξετάσεων αίματος θα ελεγχθούν τυχόν διατροφικές ανεπάρκειες, λοιμώξεις ή άλλα προβλήματα. Τέλος, μπορεί να πραγματοποιήσει εξετάσεις για τον έλεγχο επιληπτικών κρίσεων.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η αμνησία;

Για την αντιμετώπιση της αμνησίας ο γιατρός θα εστιάσει στη θεραπεία της υποκείμενης πάθησης.

Η χημικά επαγόμενη αμνησία, όπως για παράδειγμα από το αλκοόλ, μπορεί να θεραπευτεί μέσω αποτοξίνωσης. Μόλις η ουσία απομακρυνθεί από το σύστημά σας, τα προβλήματα μνήμης θα υποχωρήσουν.

Η αμνησία από ήπιο τραυματισμό στο κεφάλι συνήθως υποχωρεί χωρίς θεραπεία με την πάροδο του χρόνου. Η αμνησία από σοβαρό τραυματισμό στο κεφάλι μπορεί να μην υποχωρήσει. Συνήθως, όμως, παρατηρείται βελτίωση μέσα σε 6 με 9 μήνες.

Η αμνησία από την άνοια συχνά δεν είναι ιάσιμη. Όμως ο γιατρός μπορεί να σας συνταγογραφήσει φάρμακα για την υποστήριξη της εκμάθησης και της μνήμης.

Αν βιώνετε επιμονή απώλεια μνήμης, ο γιατρός θα σας προτείνει εργοθεραπεία. Αυτός ο τύπος θεραπείας θα σας βοηθήσει να μαθαίνετε νέες πληροφορίες για την καθημερινή σας ζωή. Ο θεραπευτής θα σας διδάξει πώς να χρησιμοποιείτε βοηθήματα και τεχνικές μνήμης για την οργάνωση των πληροφοριών, ώστε να γίνεται πιο εύκολη η ανάκλησή τους.

Πρόληψη

Πώς μπορεί να προληφθεί η αμνησία;

Οι ακόλουθες υγιεινές συνήθειες μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο blackout, τραυματισμού της κεφαλής, άνοιας, εγκεφαλικού και άλλων πιθανών αιτιών απώλειας μνήμης:

  • Αποφύγετε τη βαριά κατανάλωση αλκοόλ.
  • Αποφύγετε τη χρήση παράνομων ουσιών.
  • Χρησιμοποιήστε προστατευτικό εξοπλισμό όταν συμμετέχετε σε αθλήματα που αυξάνουν τον κίνδυνο διάσεισης.
  • Παραμείνετε πνευματικά δραστήριοι σε όλη τη διάρκεια της ζωής σας. Για παράδειγμα, συμμετέχετε σε μαθήματα χορού, ανακαλύψτε νέα μέρη, διαβάστε νέα βιβλία και παίξτε παιχνίδια εγρήγορσης του εγκεφάλου.
  • Παραμένετε σωματικά δραστήριοι σε όλη τη διάρκεια της ζωής σας.
  • Καταναλώστε μία υγιεινή για την καρδιά διατροφή, που περιλαμβάνει φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης και πρωτεΐνες με χαμηλά λιπαρά.
  • Παραμείνετε ενυδατωμένοι.

+ 3 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. Mayo Clinic Staff. (2014, March 5). Memory loss: 7 tips to improve your memory. (30 April 2011) mayoclinic.org/healthy-lifestyle/healthy-aging/in-depth/memory-loss/art-20046518

2. Mayo Clinic Staff. (2014, September 4). Amnesia mayoclinic.org/diseases-conditions/amnesia/basics/definition/con-20033182

3. Transient global amnesia. (2015, February 3) rarediseases.info.nih.gov/gard/8172/transient-global-amnesia/resources/1