Αμοιβάδωση

Αίτια

Τι προκαλεί την αμοιβάδωση;

Η E. histolytica είναι ένα μονοκύτταρο πρωτόζωο που εισέρχεται στο σώμα όταν ένα άτομο καταναλώνει τις κύστεις του μέσω φαγητού ή νερού. Ωστόσο, μπορεί να εισέλθει και μέσω άμεσης επαφής με κόπρανα.

Οι κύστεις είναι μια σχετικά αδρανής μορφή του παράσιτου που ζουν για αρκετούς μήνες στο χώμα ή σε περιβάλλον με κόπρανα. Είναι παρούσες στο χώμα, στα λιπάσματα ή στο νερό που έχει μολυνθεί με μολυσμένα κόπρανα. Όσοι ασχολούνται με την προετοιμασία ή την παραγωγή φαγητού μπορούν να μεταφέρουν τις κύστεις στο φαγητό. Η μετάδοση είναι επίσης πιθανή κατά το πρωκτικό σεξ, το στοματικό-πρωκτικό σεξ (όπου το ένα άτομο ερεθίζει τον πρωκτό του/της συντρόφου χρησιμοποιώντας τη γλώσσα) και την υδροθεραπεία παχέος εντέρου.

Όταν οι κύστεις εισέρχονται στο σώμα, εγκαθιδρύονται στο γαστρεντερικό σωλήνα. Εκεί απελευθερώνουν μία ενεργή μορφή του παράσιτου που καλείται τροφοζωίτης. Τα παράσιτα αναπαράγονται μέσα στον πεπτικό σωλήνα και μεταναστεύουν στο παχύ έντερο. Εκεί εισέρχονται στα εντερικά τοιχώματα, προκαλώντας διάρροια με αίμα, κολίτιδα και καταστροφή των ιστών. Το μολυσμένο άτομο μπορεί να μεταδώσει την ασθένεια μέσω των κυστών που απελευθερώνονται από τα μολυσμένα κόπρανα.

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα της αμοιβάδωσης;

Τα συμπτώματα τείνουν να εμφανίζονται 1 με 4 εβδομάδες μετά την κατανάλωση των κύστεων. Σύμφωνα με τα Κέντρα Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων των ΗΠΑ, μόνο 10-20% των ατόμων που έχουν αμοιβάδωση αρρωσταίνουν από αυτή. Τα συμπτώματα σε αυτό το στάδιο είναι ήπια και περιλαμβάνουν υδαρά κόπρανα και στομαχικές κράμπες.

Όταν οι τροφοζωίτες έχουν εισβάλλει στα εντερικά τοιχώματα, μπορούν να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος και να «ταξιδέψουν» προς διάφορα όργανα. Μπορεί να καταλήξουν στο ήπαρ, τους πνεύμονες, τον εγκέφαλο, την καρδιά και αλλού. Αν οι τροφοζωίτες εισβάλλουν σε ένα εσωτερικό όργανο, μπορούν να προκαλέσουν:

• Αποστήματα
• Μολύνσεις
• Σοβαρή ασθένεια
• Θάνατο

Αν το παράσιτο εισβάλει στο βλεννογόνο των εντέρων, προκαλεί αμοιβαδική δυσεντερία. Αυτή είναι μια πιο επικίνδυνη μορφή της αμοιβάδωσης με συχνές υδαρείς και με αίμα κενώσεις και έντονες στομαχικές κράμπες.

Το ήπαρ είναι ένας συχνός προορισμός για το παράσιτο. Τα συμπτώματα της αμοιβαδικής ηπατοπάθειας περιλαμβάνουν πυρετό και ευαισθησία στο άνω δεξιό τμήμα του θώρακα.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται η αμοιβάδωση;

Ο γιατρός μπορεί να υποπτευθεί αμοιβάδωση αφού σας κάνει ερωτήσεις αναφορικά με το ιατρικό και ταξιδιωτικό ιστορικό σας. Πιθανώς θα εξεταστείτε για την παρουσία του E. histolytica. Μπορεί να χρειαστεί να δίνετε δείγμα κοπράνων για αρκετές ημέρες προκειμένου να ελεγχθεί η παρουσία κυστών. Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει και εργαστηριακές εξετάσεις για τον έλεγχο της ηπατικής λειτουργίας, ώστε να καθορίσει αν η αμοιβάδα έχει προσβάλει το ήπαρ.

Όταν τα παράσιτα εξαπλώνονται εκτός του εντέρου, ίσως να μην ανιχνεύονται πλέον στα κόπρανα. Επομένως, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει ένα υπέρηχο ή μια αξονική τομογραφία για να εντοπίσει τυχόν βλάβες στο ήπαρ. Αν αυτές εμφανιστούν, μπορεί να πραγματοποιηθεί βιοψία για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν αποστήματα. Το απόστημα στο ήπαρ είναι μια σοβαρή επιπλοκή της αμοιβάδωσης.

Τελικώς, μπορεί να χρειαστεί κολονοσκόπηση για τον έλεγχο ύπαρξης παρασίτων στο παχύ έντερο.

Θεραπεία

Ποιες θεραπευτικές επιλογές είναι διαθέσιμες για την αμοιβάδωση;

Η θεραπεία των περιπτώσεων αμοιβάδωσης που δεν έχουν επιπλοκές γενικά περιλαμβάνει μια δεκαήμερη λήψη μετρονιδαζόλης (Flagyl) σε μορφή κάψουλας. Ο γιατρός πιθανώς να σας συνταγογραφήσει και φάρμακα για τη ναυτία αν τα χρειάζεστε.

Αν το παράσιτο είναι παρόν στον εντερικό ιστό, η θεραπεία θα πρέπει να προσανατολιστεί όχι μόνο στο μικροοργανισμό, αλλά και στη βλάβη που έχει προκληθεί στα όργανα. Το χειρουργείο μπορεί να κριθεί απαραίτητο αν το παχύ έντερο ή οι περιτοναϊκοί ιστοί έχουν υποστεί διάτρηση.

Πρόληψη

Πώς μπορεί να προληφθεί η αμοιβάδωση;

Η καλή υγιεινή είναι το κλειδί στην πρόληψη της αμοιβάδωσης. Ως γενικός κανόνας, πλένετε σχολαστικά τα χέρια σας με νερό και σαπούνι μετά την τουαλέτα και πριν το φαγητό.

Αν ταξιδεύετε σε μέρη όπου η μόλυνση είναι κοινή, τηρήστε τα παρακάτω όταν προετοιμάζετε και τρώτε φαγητό:

• Πλύνετε καλά τα φρούτα και τα λαχανικά.
• Αποφύγετε την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών εκτός εάν τα έχετε πλύνει και ξεφλουδίσει εσείς οι ίδιοι.
• Πίνετε εμφιαλωμένο νερό και αναψυκτικά.
• Αν πρέπει να πιείτε νερό μη εμφιαλωμένο, βράστε το.
• Αποφύγετε τα παγάκια ή τα νερά από φυσικές πηγές.
• Αποφύγετε το γάλα, το τυρί ή άλλα μη παστεριωμένα προϊόντα.
• Αποφύγετε τρόφιμα που πωλούνται από πωλητές του δρόμου.

Έκβαση

Ποια είναι η μακροπρόθεσμη έκβαση για τα άτομα με αμοιβάδωση;

Η αμοιβάδωση γενικά ανταποκρίνεται καλά στη θεραπεία και θα πρέπει να εξαφανιστεί μέσα σε 2 εβδομάδες. Αν η περίπτωσή σας είναι πιο σοβαρή και το παράσιτο εμφανίζεται σε εσωτερικούς ιστούς και όργανα, η έκβαση μπορεί να είναι ευοίωνη αν λάβετε την κατάλληλη ιατρική φροντίδα. Αν η αμοιβάδωση αφεθεί χωρίς θεραπεία, μπορεί να αποβεί θανατηφόρος.