Ωτορινολαρυγγολογικά νοσήματα

Χολοστεάτωμα

Τι είναι το χολοστεάτωμα;

Χολοστεάτωμα είναι η μη φυσιολογική ανάπτυξη ενός καλοήθους όγκου, που αποτελείται από επιδερμικό επιθήλιο, στο μαστοειδές οστό στο εσωτερικό του αφτιού πίσω από το ακουστικό τύμπανο. Το χολοστεάτωμα μπορεί να υπάρχει εκ γενετής, το οποίο ονομάζεται συγγενές, αλλά τις περισσότερες φορές είναι επίκτητο και οφείλεται σε άλλους παράγοντες. Συνήθως, αναπτύσσεται ως κύστη και περιέχει νεκρά κύτταρα επιδερμίδας, τα οποία συσσωρεύονται σταδιακά, αυξάνοντας το μέγεθος της κύστης και πιέζοντας τους γύρω ιστούς. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα, τη διάβρωση των ευαίσθητων οστών που βρίσκονται στο μέσο αφτί, τη μείωση της ακοής, τη διαταραχή της ισορροπίας του ατόμου ή και  την περιορισμένη λειτουργία των μυών του προσώπου.

Συμπτώματα Αίτια Διάγνωση Θεραπεία Επιπλοκές Πρόληψη

Συμπτώματα

Τι συμπτώματα εμφανίζει ένα άτομο με χολοστεάτωμα;

Τα συμπτώματα του χολοστεατώματος, στα αρχικά στάδια, είναι αρκετά ήπια και συχνά μη παρατηρήσιμα από το άτομο, αλλά όσο μεγαλώνει η κύστη θα αρχίζει να πιέζει τους γύρω ιστούς, προκαλώντας προβλήματα στις λειτουργίες τους. Συγκεκριμένα, το άτομο μπορεί να εμφανίζει:

  • έντονη και δυσάρεστη οσμή η οποία θα προέρχεται από το εσωτερικό του αφτιού
  • αποβολή εκκρίσεων από το αφτί, οι οποίες συχνά είναι παχύρρευστες και αποτελούνται από πύον
  • αίσθηση πληρότητας στο εσωτερικό του αφτιού
  • σταδιακή απώλεια ακοής
  • ωταλγία, δηλαδή πόνο στο αφτί
  • πονοκέφαλο
  • αίσθηση κνησμού εσωτερικά ή και πίσω από το αφτί.

Ενώ, εάν η κύστη μεγαλώσει υπερβολικά, το άτομο μπορεί να βιώσει επίσης:

  • ίλιγγο
  • παράλυση των μυών του προσώπου
  • μόνιμη απώλεια ακοής.

Σε αυτήν την περίπτωση, το άτομο είναι επιτακτική ανάγκη να επισκεφτεί άμεσα έναν ιατρό. 

Αίτια

Από τι προκαλείται το χολοστεάτωμα;

Το χολοστεάτωμα, μπορεί να οφείλεται σε γενετικούς παράγοντες και να εμφανιστεί ως αναπτυξιακή δυσπλασία σε ένα βρέφος, αλλά αυτό συμβαίνει αρκετά σπάνια, και συνήθως διαγιγνώσκεται και αντιμετωπίζεται άμεσα χωρίς να προκαλέσει περαιτέρω επιπλοκές στο παιδί. Ενώ, τις περισσότερες φορές το χολοστεάτωμα, οφείλεται σε άλλους παράγοντες και αναπτύσσεται αργότερα κατά την ζωή του ατόμου. Συγκεκριμένα, μπορεί να προκύψει από επαναλαμβανόμενες ή χρόνιες λοιμώξεις του αφτιού, από δυσλειτουργία ή απόφραξη της ευσταχιανής σάλπιγγας ή σπανιότερα, ως επιπλοκή κάποιας χειρουργικής επέμβασης στο αφτί.

Η ευσταχιανή σάλπιγγα συνδέει το πίσω μέρος της μύτης με το μέσο του αφτιού και επιτρέπει τη ροή αέρα μεταξύ τους εξισορροπώντας την πίεση των αφτιών.  Παρ' όλα αυτά, αυτή μπορεί να μη λειτουργεί σωστά, εάν ένα άτομο βιώνει:

Στην περίπτωση αυτή, μπορεί να δημιουργηθεί ένα μικρό βαθούλωμα στο ακουστικό τύμπανο, λόγω της αυξημένης πίεσης που αυτό δέχεται, ευνοώντας τη δημιουργία μιας κύστης σε αυτό, η κύστη αυτή στη συνέχεια ενδέχεται σταδιακά να μετατραπεί σε χολοστεάτωμα. Αυτό συμβαίνει, καθώς η κύστη γεμίζει με νεκρά κύτταρα της επιδερμίδας, υγρά και άλλα μεταβολικά παραπροϊόντα που βρίσκονται στην περιοχή, και μεγαλώνει σε μέγεθος. 

Διάγνωση

Πώς μπορεί να γίνει η διάγνωση του χολοστεατώματος;

Για τη διάγνωση του χολοστεατώματος, ο ιατρός θα καταγράψει τα συμπτώματα του ατόμου και θα παρατηρήσει το εσωτερικό του αφτιού με τη βοήθεια ενός ωτοσκόπιου, ελέγχοντας για την ύπαρξη τυχόν μάζας ή νεκρών κυττάρων σε αυτό. Κατόπιν, στην περίπτωση που αυτό κριθεί απαραίτητο, ο ιατρός μπορεί να ζητήσει τη διεξαγωγή αξονικής ή και μαγνητικής τομογραφίας, οι οποίες θα απεικονίσουν το εσωτερικό του αφτιού και θα διευκολύνουν το σχεδιασμό της χειρουργικής επέμβασης για την αφαίρεση του χολοστεατώματος. Τέλος, συνήθως, διεξάγεται ένα ακοόγραμμα, το οποίο ελέγχει την ακουστική ικανότητα του ατόμου. 

Θεραπεία

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί θεραπευτικά το χολοστεάτωμα;

Ο μόνος τρόπος να αντιμετωπιστεί το χολοστεάτωμα είναι με χειρουργική αφαίρεση, καθώς από μόνο του έχει την τάση να μεγαλώνει συνεχώς και δεν υποχωρεί φυσικά. Πριν από αυτό, όμως, ο ιατρός θα χορηγήσει αντιβιοτικά και αντιφλεγμονώδη, όπως τα κορτικοστεροειδή, σε μορφή σταγόνων για τα αφτιά, προκειμένου να περιοριστεί το οίδημα και η φλεγμονή στην περιοχή και να μπορεί να προσδιορίσει το ακριβές μέγεθος της κύστης.

Κατόπιν, προγραμματίζεται η επέμβαση για την αφαίρεση του χολοστεατώματος, η οποία είναι μια αρκετά απλή διαδικασία και συχνά δεν απαιτεί νοσηλεία του ασθενούς στο νοσοκομείο, παρά μόνο στην περίπτωση που το χολοστεάτωμα είναι υπερβολικά μεγάλο ή ο ασθενής έχει κάποια σοβαρή λοίμωξη. Η επέμβαση γίνεται κάτω από γενική αναισθησία και συχνά ακολουθείται από δεύτερη επέμβαση, η οποία λαμβάνει χώρα 6 με 12 μήνες μετά την πρώτη και έχει ως σκοπό την αποκατάσταση τυχόν βλαβών στο εσωτερικό του αυτιού εξαιτίας της νόσου, όπως για παράδειγμα ανακατασκευή οστών που έχουν υποστεί φθορά. 

Μετά την επέμβαση, το άτομο μπορεί να βιώσει συμπτώματα ζάλης ή και μη φυσιολογική αίσθηση της γεύσης, αλλά αυτά συνήθως υποχωρούν μετά από μερικές ημέρες, ενώ το άτομο συνήθως ανακάμπτει μετά από 1 με 2 εβδομάδες. Παρ' όλα αυτά, για τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων που προκαλούν πίεση στα αφτιά, όπως η κολύμβηση και η πτήση με αεροσκάφος, ενδέχεται να χρειαστεί περισσότερος χρόνος και θα πρέπει να συζητηθεί με τον ιατρό, το πότε το άτομο μπορεί να επανέλθει σε αυτά. Τέλος, είναι σημαντικό ο ασθενής να επανεξεταστεί από τον ιατρό, αρκετές φορές, μετά την επέμβαση για να βεβαιωθεί ότι η κύστη δεν έχει επανεμφανιστεί, δεν υπάρχει κάποια λοίμωξη στην περιοχή και οι ακουστικές λειτουργίες έχουν επανέλθει πλήρως.

Επιπλοκές

Τι επιπλοκές μπορεί να εμφανίσει ένα άτομο με χολοστεάτωμα;

Γενικά, το χολοστεάτωμα, εφόσον διαγνωστεί, στις περισσότερες περιπτώσεις, μπορεί να απομακρυνθεί αποτελεσματικά από το άτομο, χωρίς περαιτέρω επιπλοκές ή μόνιμες βλάβες σε αυτό. Παρ' όλα αυτά, εφόσον, ένα άτομο με χολοστεάτωμα δεν λάβει κατάλληλη θεραπεία, αυτό θα τείνει να αυξάνει συνεχώς σε μέγεθος και όσο αυτό συμβαίνει θα δημιουργεί προβλήματα στην υγεία του ατόμου, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε αρκετά σοβαρές επιπλοκές. Συγκεκριμένα, το άτομο μπορεί να εμφανίσει:

  • χρόνια λοίμωξη των αφτιών
  • παράλυση των μυών του προσώπου
  • βλάβη στο ακουστικό τύμπανο
  • μόνιμη απώλεια ακοής
  • διάβρωση στα οστά που βρίσκονται στο εσωτερικό του αυτιού ή κοντά στον εγκέφαλο
  • βλάβες στα νεύρα του προσώπου
  • οίδημα εσωτερικά του αφτιού
  • μηνιγγίτιδα, η οποία είναι μια επικίνδυνη λοίμωξη του εγκεφάλου
  • εγκεφαλικό απόστημα
  • μαστοειδίτιδα, η οποία αποτελεί λοίμωξη του μαστοειδούς οστού
  • απώλεια ισορροπίας και ίλιγγο εξαιτίας βλάβης σε συγκεκριμένες περιοχές στο εσωτερικό του αφτιού. 

Πρόληψη

Τι πρέπει να έχει κάποιος υπόψιν του προκειμένου να αποφύγει την εμφάνιση χολοστεατώματος;

Εφόσον, ένα παιδί έχει εκ γενετής χολοστεάτωμα, δεν μπορεί απολύτως τίποτα που μπορεί να γίνει για να αποφευχθεί η νόσος, παρ' όλα αυτά, είναι σημαντικό οι γονείς να προσέχουν τα παιδιά τους για τυχόν ανωμαλίες στη συμπεριφορά που θα υποδείκνυαν την πιθανότητα ύπαρξης της νόσου, ώστε να γίνει έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία αυτής. 

Όσον αφορά, το επίκτητο χολοστεάτωμα, το βασικό που πρέπει να προσέχει κάποιος είναι να θεραπεύει κάθε λοίμωξη που εμφανίζεται στα αφτιά του, έγκαιρα και αποτελεσματικά, προκειμένου αυτή να μην επεκταθεί ή να μην δημιουργήσει δυσάρεστες επιπλοκές, όπως είναι το χολοστεάτωμα. 

+ 7 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. Cholesteatoma. (2017). nhs.uk/conditions/cholesteatoma/

2. Cholesteatoma. (n.d.). entnet.org/content/cholesteatoma

3. CT scans. (2016). nlm.nih.gov/medlineplus/ctscans.html

4. Rosito L, et al. (2016). Classification of cholesteatoma according to growth patterns. DOI: 10.1001/jamaoto.2015.3148

5. Sarcu D, et al. (2015). Long-term results of endoscopically assisted pediatric cholesteatoma surgery. DOI: 10.1177/0194599815622441

6. Χολοστεάτωμα, Πλιούτας Γ. Ιωάννης https://orlclinic.gr/medical_condition/cholosteatoma/

7. Χολοστεάτωμα, Δρ. Γεράσιμος Κυριακίδης https://www.ent-cyprus.com/cholosteatoma/