Χρόνια νεφρική νόσος

Συμπτώματα

Η ΧΝΝ δεν εμφανίζει συμπτώματα παρά μόνο όταν το μεγαλύτερο μέρος του νεφρού έχει καταστραφεί. Σε αυτό το στάδιο τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Ναυτία
• Φαγούρα στο δέρμα
• Οσμή ούρων στην αναπνοή
• Απώλεια βάρους
• Πρήξιμο γύρω από την περιοχή των ματιών
• Κόπωση
• Μούδιασμα σε χέρια και πόδια
• Πρήξιμο των ποδιών
• Πόνος στα οστά
• Απώλεια πνευματικής διαύγειας
• Εμετοί, ιδιαίτερα το πρωί και μετά το φαγητό
• Αδύναμα μαλλιά και νύχια
• Μη φυσιολογικά πολύ ανοικτό ή πολύ σκούρο δέρμα
• Εύκολη εμφάνιση μωλώπων και αιμορραγία
• Μυϊκοί σπασμοί και κράμπες
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Σχηματισμοί σαν «στάχτη» στο δέρμα που ονομάζονται «ουραιμικός επίπαγος»
• Υπνηλία
• Σύνδρομο ανήσυχων ποδιών
• Υπνική άπνοια
• Αίμα στα κόπρανα
• Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία
• Αϋπνία
• Ανικανότητα
• Υπερβολική δίψα
• Λόξιγκας

Πέραν των προαναφερθέντων, μπορεί να εμφανίζετε και τα συμπτώματα της ασθένειας η οποία προκαλεί προβλήματα στους νεφρούς σας.

Αίτια

Οι πιο κοινές αιτίες της ΧΝΝ είναι ο διαβήτης και η υψηλή αρτηριακή πίεση.

Κάθε νεφρός περιέχει περίπου 1 εκατομμύριο μικροσκοπικά νεφρικά φίλτρα που ονομάζονται νεφρώνες. Οποιαδήποτε ασθένεια προκαλεί τραυματισμό ή ουλοποίηση των νεφρώνων δύναται να προκαλέσει νεφρική νόσο. Ο διαβήτης και η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορούν να προκαλέσουν τέτοιου είδους βλάβη.

Η υψηλή πίεση μπορεί ακόμη να δημιουργήσει βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία των νεφρών, της καρδιάς και του εγκεφάλου. Εξαιτίας του γεγονότος ότι οι νεφροί εμφανίζουν υψηλό βαθμό αγγείωσης (έχουν δηλαδή μεγάλο αριθμό αγγείων), είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε οποιαδήποτε νόσο επηρεάζει αρτηρίες ή φλέβες.

Αυτοάνοσες ασθένειες, όπως ο λύκος, μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στα αγγεία και να δημιουργήσουν αντισώματα έναντι του νεφρικού ιστού.

Υπάρχουν πολλές ακόμη αιτίες της ΧΝΝ. Για παράδειγμα, η πολυκυστική νόσος των νεφρών είναι μία κληρονομική μορφή ΧΝΝ. Επίσης, η σπειραματονεφρίτιδα μπορεί να οφείλεται στον λύκο, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και ύστερα από μόλυνση από στρεπτόκοκκο.

Διάγνωση

Η διάγνωση της ΧΝΝ ξεκινά με το ιατρικό ιστορικό. Ένα οικογενειακό ιστορικό καρδιακής ανεπάρκειας, υψηλής αρτηριακής πίεσης ή διαβήτη συνιστά προειδοποιητική ένδειξη για τον γιατρό. Ωστόσο, διαγνωστικές εξετάσεις είναι απαραίτητες για την επιβεβαίωση ύπαρξης ΧΝΝ, όπως:

Έλεγχος των ηλεκτρολυτών

Η ΧΝΝ μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα ηλεκτρολυτών στο αίμα σας. Το κάλιο μπορεί να είναι υψηλό, ενώ το δικαρβονικό οξύ χαμηλό, αν έχετε ΧΝΝ. Επίσης, μπορεί να εμφανιστεί και αύξηση των οξέων στο αίμα σας.

Ολικό αιμοδιάγραμμα

Ένα ολικό αιμοδιάγραμμα μπορεί να καταδείξει αναιμία. Οι νεφροί παράγουν την ορμόνη ερυθροποιητίνη, η οποία ενεργοποιεί την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων στον μυελό των οστών. Όταν οι νεφροί έχουν υποστεί σοβαρή βλάβη, η παραγωγή ερυθροποιητίνης μειώνεται. Αυτό προκαλεί μείωση του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων, ή αλλιώς αναιμία.

Έλεγχος ουρίας αίματος

Η ουρία στο αίμα σας μπορεί να αυξηθεί όταν οι νεφροί υπολειτουργούν. Φυσιολογικά, οι νεφροί απομακρύνουν τα προϊόντα διάσπασης των πρωτεϊνών από το αίμα. Ύστερα, όμως, από μία νεφρική βλάβη, αυτά τα παραπροϊόντα συσσωρεύονται. Σε αυτά ανήκει και η ουρία και είναι αυτή που δίνει την χαρακτηριστική οσμή στα ούρα. Ο γιατρός θα ελέγξει για τυχόν αυξημένη συγκέντρωσή της.

Έλεγχος κρετινίνης

Καθώς η νεφρική λειτουργία ελαττώνεται, η κρεατινίνη αυξάνεται. Η εν λόγω πρωτεΐνη σχετίζεται με την μυϊκή μάζα.

Έλεγχος παραθυρεοειδούς ορμόνης (PTH)

Οι νεφροί και οι παραθυρεοειδείς αδένες αλληλεπιδρούν μέσω της ρύθμισης του ασβεστίου και του φωσφόρου. Μία αλλαγή στην νεφρική λειτουργία επηρεάζει την απελευθέρωση της παραθυρεοειδούς ορμόνης και αυτό, κατά συνέπεια, επηρεάζει τα επίπεδα ασβεστίου στο σώμα.

Όταν επέρχεται το τελικό στάδιο νεφρικής νόσου, οι νεφροί δεν εκκρίνουν αρκετό φωσφόρο, ενώ παράλληλα δημιουργούν προβλήματα στην σύνθεση της βιταμίνης D. Ο οργανισμός προσπαθεί επίσης να αντισταθμίσει το μειωμένο ασβέστιο απελευθερώνοντας ασβέστιο από τα οστά. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, οδηγεί στην σταδιακή εξασθένησή τους.

Υπέρηχος νεφρών

Η συγκεκριμένη μη επεμβατική απεικονιστική τεχνική βοηθά τον γιατρό να διαπιστώσει αν υπάρχει κάποια παρεμπόδιση στους νεφρούς.

Σπινθηρογράφημα νεφρών

Η εξέταση αυτή συνιστά μια απεικονιστική μελέτη της νεφρικής λειτουργίας.

Άλλες εξετάσεις

Περαιτέρω διαγνωστικές εξετάσεις για την ΧΝΝ περιλαμβάνουν:

• Μία αξονική τομογραφία θώρακος
• Μία μαγνητική τομογραφία θώρακος
• Έναν έλεγχο οστικής πυκνότητας
• Μία βιοψία νεφρού

Αντιμετώπιση-Επιπλοκές

Η ΧΝΝ είναι μη αναστρέψιμη. Επομένως, η αντιμετώπιση εστιάζει στην βελτίωση της ασθένειας που προκαλεί το νεφρικό πρόβλημα, καθώς και στην πρόληψη και διαχείριση των επιπλοκών της ΧΝΝ, όπως:

• Αναιμία
• Απώλεια βάρους
• Υπερσυσσώρευση υγρών
• Εύθραυστα οστά
• Αποφρακτική καρδιακή νόσος
• Ηλεκτρολυτικές διαταραχές

Ο έλεγχος των ασθενειών πίσω από την ΧΝΝ, όπως η υπέρταση και ο διαβήτης, μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νεφρικής βλάβης.

Η νεφρική νόσος τελικού σταδίου συμβαίνει όταν οι νεφροί ξεκινούν να διακόπτουν την λειτουργία τους. Όταν αυτή μειωθεί κάτω από 10%, θα χρειαστείτε αιμοκάθαρση ή μεταμόσχευση νεφρού.

Η αντιμετώπιση της ΧΝΝ και της νεφρικής νόσου τελικού σταδίου περιλαμβάνει:

Αλλαγές στην διατροφή

Θα πρέπει να μειώσετε την κατανάλωση λιπών, αλατιού, πρωτεΐνης και καλίου. Η μείωση του αλατιού και της πρόσληψης υγρών μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και να αποτρέψει την υπερσυσσώρευση υγρών στο σώμα. Ωστόσο, θα πρέπει να λαμβάνετε επαρκείς θερμίδες, ώστε να διατηρήσετε το βάρος σας. Αν πάσχετε από διαβήτη, θα πρέπει να περιορίσετε την κατανάλωση υδατανθράκων.

Αλλαγές του τρόπου διαβίωσης

Θα πρέπει να εντάξετε την συστηματική άσκηση στην καθημερινότητά σας και να διακόψετε το κάπνισμα.

Φαρμακευτική αγωγή και συμπληρώματα

Η θεραπεία σας μπορεί να περιλαμβάνει:

• Ενέσεις ερυθροποιητίνης για την ενεργοποίηση της παραγωγής ερυθρών αιμοσφαιρίων
• Αντιισταμινικά για την αντιμετώπιση της φαγούρας
• Σίδηρο και συμπληρώματα βιταμινών για την αντιμετώπιση της αναιμίας
• Φάρμακα για την δυσκοιλιότητα
• Συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D
• Συνδετικά φωσφορικών

Ιατρική αντιμετώπιση

Μπορεί να χρειαστείτε αιμοκάθαρση για τον καθαρισμό του αίματός σας. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να κριθεί απαραίτητη η μεταμόσχευση νεφρού. Επίσης, θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για τον έλεγχο του σακχάρου σας αν πάσχετε από διαβήτη.

Οι ασθενείς με ΧΝΝ ή τελικού σταδίου νεφρική νόσο είναι συνήθως πιο επιρρεπείς στις μολύνσεις. Για αυτό ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει κάποιο από τα παρακάτω εμβόλια:

• Για την ηπατίτιδα Β
• Για τον ιό Η1Ν1
• Για τον πνευμονιόκοκκο
• Για την γρίπη

Πρόληψη

Δεν μπορείτε πάντα να προλάβετε την ΧΝΝ. Ωστόσο, μπορείτε να ελέγξετε καταστάσεις, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση και ο διαβήτης. Αν βρίσκεστε σε μεγάλο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, οφείλετε να πραγματοποιείτε τακτικούς ελέγχους. Η έγκαιρη διάγνωση της ΧΝΝ μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξή της.