Διάτρηση ή ρήξη ακουστικού τυμπάνου

Αίτια

Από τι προκαλείται η διάτρηση τυμπάνου;

Η διάτρηση τυμπάνου μπορεί να προκληθεί από λοίμωξη στο αφτί, έντονες αλλαγές της πίεσης ή τραυματισμό της περιοχής. Πιο αναλυτικά, η λοίμωξη του αφτιού είναι αρκετά κοινή αιτία διάτρησης του ακουστικού τυμπάνου, ειδικότερα στα μικρά παιδιά. Εάν μια λοίμωξη δεν θεραπευτεί εγκαίρως, συσσωρεύεται πύον και υγρό πίσω από το ακουστικό τύμπανο ασκώντας πίεση σε αυτό, με αποτέλεσμα την πιθανή ρήξη του. 

Από την άλλη, διάφορες δραστηριότητες που περιλαμβάνουν απότομες αλλαγές της πίεσης που δέχεται το τύμπανο, μπορούν, επίσης, να προκαλέσουν ρήξη σε αυτό. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται βαρότραυμα και συμβαίνει όταν η πίεση στο εξωτερικό μέρος του ακουστικού τυμπάνου είναι πολύ διαφορετική από την πίεση στο εσωτερικό μέρος του. Δραστηριότητες που ενδέχεται να προκαλέσουν τέτοιες αλλαγές στην πίεση, μπορεί να είναι:

• η πτήση με αεροσκάφος
• οι καταδύσεις
• η οδήγηση σε υψηλό υψόμετρο
• τα υψηλά ηχητικά κύματα, όπως για παράδειγμα, από μια έκρηξη.

Τέλος, τραυματισμοί στο αφτί ή σε ολόκληρο το κεφάλι ενδέχεται να προκαλέσουν ρήξη του τυμπάνου, όπως για παράδειγμα:

• η εισαγωγή κάποιου αντικειμένου βαθιά μέσα στο αφτί, όπως μιας μπατονέτας ή ενός στυλό
• ένα τροχαίο ατύχημα
• ένας τραυματισμός στο κεφάλι κατά την διάρκεια κάποιου αθλήματος ή κάποιας φιλονικίας
• ένα πολύ έντονο χτύπημα κατευθείαν στο αφτί, όπως για παράδειγμα ένα πολύ δυνατό χαστούκι
• μια πτώση που έχει ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό του αφτιού. 

Συμπτώματα

Τι συμπτώματα εμφανίζει ένα άτομο που έχει διάτρηση τυμπάνου;

Το βασικό σύμπτωμα που βιώνει ένα άτομο με διάτρηση τυμπάνου είναι ο πόνος στο αφτί, ο οποίος μπορεί να είναι αρκετά έντονος και παρουσιάζεται τη στιγμή που συμβαίνει η διάτρηση και για κάποιες ώρες ή μέρες μετά από αυτήν. Κατόπιν, αφού ο πόνος εξασθενήσει, το αφτί είναι πιθανό να αρχίσει να έχει καταρροή υγρών, πύου ή ακόμα και αίματος, ιδιαίτερα, εάν η διάτρηση οφείλεται σε λοίμωξη. Ακόμα, το άτομο μπορεί να βιώσει ζάλη, αστάθεια, ολική ή μερική, προσωρινή απώλεια ακοής και εμβοές, να ακούει δηλαδή συνεχή κουδουνίσματα και βουητά στο αφτί του. 

Διάγνωση

Πώς μπορεί να γίνει η διάγνωση της διάτρησης τυμπάνου;

Ένας ιατρός μπορεί να διαγνώσει τη διάτρηση τυμπάνου, μελετώντας προσεκτικά τα συμπτώματα του ασθενούς και διεξάγοντας διάφορες εξετάσεις, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν:

• παρατήρηση του αφτιού με την χρήση ωτοσκόπιου
• λήψη υγρών από το αφτί για καλλιέργεια, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν υπάρχει κάποια λοίμωξη
• ακουόγραμμα, το οποίο εξετάζει το εύρος ακοής του αφτιού και την ικανότητα του ακουστικού τυμπάνου
• τυμπανομετρία, κατά την οποία ο ιατρός τοποθετεί ένα βύσμα στην είσοδο του αφτιού και ελέγχει την ακεραιότητα της μεμβράνης του τυμπάνου, μετρώντας την απόκριση αυτής στις αλλαγές της πίεσης.

Οι παραπάνω εξετάσεις μπορεί να διεξαχθούν από διάφορους ιατρούς, αλλά το ιδανικό είναι το άτομο να απευθυνθεί σε έναν ωτορινολαρυγγολόγο, προκειμένου να έχει πιο εξειδικευμένη αντιμετώπιση και καλύτερη θεραπεία.

Θεραπεία

Μπορεί να θεραπευτεί η διάτρηση τυμπάνου;

Η διάτρηση τυμπάνου συνήθως θεραπεύεται μόνη της, καθώς η μεμβράνη του τυμπάνου έχει την ικανότητα να αναπλάθει τον εαυτό της, επιδιορθώνοντας μικρές σχισμές ή τρύπες στην επιφάνεια της. Ενώ, στην περίπτωση, που αυτό δε συμβεί ο ιατρός μπορεί να τοποθετήσει ένα ειδικό χάρτινο έμπλαστρο  στο σημείο της διάτρησης, πάνω στη μεμβράνη, προκειμένου να τη βοηθήσει να επουλωθεί. 

Παρ' όλα αυτά, εάν η διάτρηση είναι αρκετά σοβαρή και προκαλεί σημαντική απώλεια της ακοής, ο οργανισμός δεν μπορεί να επιδιορθώσει μόνος του τη μεμβράνη του τυμπάνου και το άτομο θα πρέπει να υποβληθεί σε άμεση χειρουργική επέμβαση. Η επέμβαση αυτή ονομάζεται τυμπανοπλαστική, και περιλαμβάνει τη λήψη μοσχεύματος  από κάποιο άλλο μέρος του σώματος, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για την επιδιόρθωση του τυμπάνου. Συνήθως, το άτομο μπορεί να φύγει από το νοσοκομείο 1 με 2 μέρες μετά την επέμβαση, αλλά η ανάκαμψη μπορεί να πάρει μέχρι και 2 μήνες.  

Παράλληλα, είναι σημαντικό να αντιμετωπιστούν τυχόν λοιμώξεις που προκάλεσαν την διάτρηση, καθώς να προληφθεί η ανάπτυξη νέων λοιμώξεων, έως ότου αποκατασταθεί η τυμπανική μεμβράνη. Αυτό επιτυγχάνεται με την χρήση αντιβιοτικών είτε σε μορφή χαπιού, είτε σε μορφή σταγόνων για τα αφτιά.

Τι πρέπει να προσέχει κάποιος στο σπίτι, καθώς αναρρώνει από διάτρηση τυμπάνου;

Πέραν όλων των παραπάνω, το άτομο θα πρέπει να προσέχει ιδιαίτερα για ένα διάστημα, έως ότου το τύμπανο επανέλθει πλήρως, και να αποφεύγει την έκθεση του αφτιού σε νερό ή έντονες αλλαγές της πίεσης. Είναι σημαντικό, να αποφεύγει όσο είναι δυνατόν να φυσάει τη μύτη του ή να κρατάει την αναπνοή του, καθώς έτσι ασκείται πίεση στο τύμπανο και επιβραδύνεται η ανάπλαση του. 

Το άτομο μπορεί, επίσης, να χρησιμοποιεί μη συνταγογραφούμενες παυσίπονες ουσίες, όπως η ακεταμινοφαίνη, για την ανακούφιση από τον πόνο, καθώς και ζεστές κομπρέσες στην περιοχή. Παρ' όλα αυτά, δεν πρέπει να χρησιμοποιεί μη συνταγογραφούμενες σταγόνες για τα αφτιά, χωρίς τη συγκατάθεση του ιατρού του, καθώς εξαιτίας της ρήξης του τυμπάνου, οι σταγόνες μπορεί να εισέλθουν στο αφτί βαθύτερα απ' ότι θα έπρεπε, προκαλώντας προβλήματα στο άτομο. 

Διάτρηση τυμπάνου σε παιδιά

Τα παιδιά παθαίνουν συχνότερα λοιμώξεις στα αφτιά τους σε σχέση με τους ενήλικες, καθώς έχουν πιο ευαίσθητους ιστούς και στενότερα κανάλια στα αφτιά, συγκεκριμένα φαίνεται ότι 5 στα 6 παιδιά παθαίνουν τουλάχιστον 1 φορά λοίμωξη στα αφτιά τους, μέχρι την ηλικία των 3 ετών. Φαίνεται μάλιστα, ότι αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης λοίμωξης έχουν τα παιδιά που πηγαίνουν σε βρεφονηπιακό ή παιδικό σταθμό, καθώς έρχονται σε επαφή με πολλά άλλα παιδιά, αλλά και τα παιδιά που δεν θηλάζουν, καθώς δεν λαμβάνουν προστατευτικά αντισώματα από την μητέρα τους, κατά τα πρώτα στάδια της ζωής τους. 

Είναι σημαντικό λοιπόν, εάν ένα παιδί εμφανίζει σημάδια λοίμωξης στα αφτιά του να επισκεφτεί άμεσα έναν ιατρό. Τα βασικά συμπτώματα της λοίμωξης στα αφτιά είναι:

• πόνος στα αφτιά
• ναυτία και εμετός
• ζάλη
• κουδούνισμα ή βουητό στα αφτιά
• γκρίνια και κλάμα από το παιδί
• συνεχή ανησυχία

Τα παιδιά μπορεί, επίσης, να τραυματιστούν ευκολότερα στα αφτιά τους, όπως για παράδειγμα με την είσοδο μιας μπατονέτας ή ακόμα και ενός παιχνιδιού βαθιά μέσα σε αυτά, ως αποτέλεσμα, είναι πολύ πιο πιθανό να πάθουν διάτρηση τυμπάνου. Είναι λοιπόν σημαντικό, οι γονείς να προσέχουν τα μικρά παιδιά και να μην τα αφήνουν να παίζουν με πολύ μικρά παιχνίδια, τα οποία μπορεί να καταποθούν ή να εισαχθούν στη μύτη ή τα αφτιά τους. Ακόμη, είναι καλό να αποφεύγει να ταξιδεύει κάποιος αεροπορικά με μικρά παιδιά, όταν αυτά έχουν κρυολόγημα ή βουλωμένη μύτη, καθώς η αλλαγή της πίεσης είναι εντονότερη όταν η μύτη είναι βουλωμένη και μπορεί να προκαλέσει ζημιά στο ευαίσθητο ακουστικό τους τύμπανο. 

Πρόληψη

Τι μπορεί να κάνει κάποιος για να αποφύγει τη διάτρηση τυμπάνου;

Διάφορα πράγματα που μπορεί να κάνει κάποιος, προκειμένου να φροντίσει την υγεία των αφτιών του και να αποφύγει κάθε τραυματισμό αυτών, περιλαμβάνουν:

• να διατηρεί τα αφτιά του στεγνά, προκειμένου να αποφύγει την ανάπτυξη μικροβίων σε αυτά.
• να λαμβάνει άμεση θεραπεία για κάθε λοίμωξης των αφτιών, προκειμένου αυτή να μην επεκταθεί. 
• να αποφεύγει την κολύμβηση σε περίπτωση που έχει κάποια λοίμωξη στα αφτιά του ή έχει πάθει πρόσφατα διάτρηση τυμπάνου, η οποία δεν έχει επουλωθεί ακόμα πλήρως.
• να χρησιμοποιεί ωτοασπίδες, να μασά τσίχλες ή να χασμουριέται εκούσια κατά τη διάρκεια της απογείωσης και της προσγείωσης, όταν ταξιδεύει με αεροσκάφος, προκειμένου να εξισορροπείται η πίεση στα αφτιά του.  Ενώ, εάν συνοδεύει μικρά παιδιά είναι καλό να τα ταΐζει εκείνη την ώρα.
• να αποφεύγει την χρήση μπατονέτων ή οποιουδήποτε άλλου ξένου αντικειμένου για την αφαίρεση της επιπλέον κυψελίδας από τα αφτιά, καθώς υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού, ειδικότερα στα μικρά παιδιά.