Εθισμός στην κοκαΐνη

Επιπτώσεις

Πώς επηρεάζει η χρήση της τον ανθρώπινο οργανισμό;

Για ένα σύντομο χρονικό διάστημα η κοκαΐνη έχει διεγερτική δράση στον οργανισμό, η οποία οφείλεται στο γεγονός ότι επιδρά στον εγκέφαλο, αυξάνοντας την συγκέντρωση του φυσιολογικού νευροδιαβιβαστή της ντοπαμίνης. Αυτό επιτυγχάνεται εμποδίζοντας την επαναπρόσληψη της ντοπαμίνης αλλά και άλλων νευροδιαβιβαστών, όπως η σεροτονίνη και η νοροεπινεφρίνη από τους νευρώνες. Όταν οι νευρώνες δεν μαζεύουν την περίσσεια των νευροδιαβιβαστών μετά την μετάδοση ενός νευρικού σήματος, αυτοί συσσωρεύονται στην περιοχή και μπορούν να δράσουν και σε διπλανούς νευρώνες προκαλώντας παρατεταμένη διέγερση του εγκεφάλου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, το άτομο να νιώθει έντονη ευφορία, ικανοποίηση και ευχαρίστηση μετά την χρήση της ουσίας.

Επιπλέον, η χρήση κοκαΐνης ελαχιστοποιεί την επιθυμία του ατόμου για ύπνο και φαγητό, ενώ πολλοί χρήστες αναφέρουν ότι τους βοηθάει να είναι πιο γρήγοροι και αποτελεσματικοί στην σκέψη και την εργασία τους. Ως αποτέλεσμα αυτών των θετικών επιδράσεων τα άτομα τείνουν να εθίζονται ακόμα ευκολότερα στην κατανάλωση της ουσίας, ενώ η συχνή χρήση της προκαλεί το φαινόμενο της ανοχής. Αυτό σημαίνει ότι ο οργανισμός αρχίζει να γίνεται ανθεκτικός στην δράση της ουσίας και το άτομο θα πρέπει να αυξάνει συνεχώς την δόση χορήγησης προκειμένου να επιτυγχάνει τα ίδια αποτελέσματα.

Τι αρνητικές επιπτώσεις μπορεί να έχει ο εθισμός σε αυτήν;

Ο εθισμός στην κοκαΐνη μπορεί να έχει ποικίλες και πολύ σοβαρές συνέπειες σε σωματικό αλλά και ψυχολογικό επίπεδο για το άτομο.

Ψυχολογικά, μπορεί να προκαλέσει:

• Παράνοια.
• Πανικό.
• Άγχος.
• Επιθετικότητα.
• Ευέξαπτο χαρακτήρα.
• Θολωμένη κρίση.
• Κατάθλιψη.
• Επαναλαμβανόμενη ή μη φυσιολογική συμπεριφορά.
• Ψευδαισθήσεις.

Σωματικά μπορεί να προκαλέσει:

• Αύξηση του καρδιακού ρυθμού.
• Μη φυσιολογική απώλεια βάρους.
• Ναυτία.
• Πονοκέφαλο.
• Πόνο στο στήθος.
• Πόνο στην κοιλιά.
• Καρδιακή αρρυθμία.
• Επιληπτικές κρίσεις.
• Εγκεφαλικό.
• Καρδιακή προσβολή.

Επίσης, η κοκαΐνη σχετίζεται έμμεσα και με ασθένειες όπως:

• Ηπατίτιδα.
• Αναπνευστικά προβλήματα.
• Γάγγραινα στο έντερο.
• Αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα.

Αίτια

Τι προκαλεί τον εθισμό στην κοκαΐνη;

Η κοκαΐνη όπως ήδη αναφέρθηκε επηρεάζει τον νευρικό σύστημα του εγκεφάλου και συγκεκριμένα τροποποιεί τις αντιδράσεις κάποιου σε σχέση με την ευχαρίστηση, την μνήμη και την λήψη αποφάσεων, ειδικότερα όταν λαμβάνεται σε τακτική βάση. Ως αποτέλεσμα, τα άτομα που είναι εθισμένα σε αυτή είναι πολύ δύσκολο να αντισταθούν στην χρήση της. 

Επιπλέον, η επαναλαμβανόμενη χορήγηση της μπορεί να οδηγήσει σε προσαρμογή του νευρικού συστήματος. Αυτό γίνεται εμφανές ως ευαισθητοποίηση, αυξημένη αντίδραση του οργανισμού στην κοκαΐνη ή ανοχή. Η ανοχή μπορεί να προκληθεί μόλις μετά από μερικές χρήσεις της ουσίας και οδηγεί σε συνεχώς αυξανόμενη δόση χρήσης καθώς ο οργανισμός έχει μειωμένη αντίδραση σε αυτήν.

Ποια άτομα έχουν αυξημένο κίνδυνο να εθιστούν;    

Κίνδυνο εθισμού έχει κάθε άτομο που κάνει χρήση της ουσίας αυτής με οποιονδήποτε τρόπο και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Παρ' όλα αυτά κάποιοι παράγοντες που θα μπορούσαν να αυξήσουν την πιθανότητα εθισμού είναι:

• Οικογενειακό ιστορικό εξάρτησης από κοκαΐνη ή άλλη ναρκωτική ουσία.
• Εθισμός στο αλκοόλ ή άλλη ναρκωτική ουσία.
• Ψυχικές ασθένειες, όπως η κατάθλιψη.  

Συμπτώματα

Πότε κάποιος έχει εθιστεί στην χρήση κοκαΐνης;

Τα συμπτώματα που υποδεικνύουν ότι ένα άτομο που κάνει χρήση της ουσίας αυτής έχει εθιστεί και χρειάζεται άμεση βοήθεια προκειμένου να διακόψει την χρήση της, είναι:

• Ανοχή στη κοκαΐνη, το άτομο έχει ανάγκη συνεχώς μεγαλύτερη δόση για να έχει την ίδια ευχαρίστηση και ευεξία που είχε στην αρχή.
• Ανικανότητα του ατόμου να διακόψει την χρήση ή να μειώσει την δόση της ουσίας.
• Συμπτώματα στέρησης όταν το άτομο δεν κάνει χρήση της ουσίας.
• Επιθυμία να συνεχίσει να κάνει χρήση της ουσίας ακόμα και όταν αυτή επιφέρει επιπλοκές στην υγεία του.
• Κατανάλωση πολύ χρόνου και χρημάτων προκειμένου να εξασφαλίσει ότι θα πάρει την δόση του.
• Ψύχωση και ψευδαισθήσεις.
• Νευρικότητα και άγχος.
• Eξαφάνιση του ατόμου για κάποιες περιόδους.
• Αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής, τις σχέσεις αλλά και την επαγγελματική πορεία του ατόμου.

Διάγνωση

Πώς μπορεί να διαγνωστεί ότι κάποιος είναι εθισμένος στην κοκαΐνη;

Εάν κάποιος έχει πρόσφατα κάνει χρήση κοκαΐνης αυτό μπορεί να ανιχνευτεί με εξέταση ούρων, αλλά και να προσδιοριστεί η ποσότητα της κοκαΐνης στον οργανισμό του. Παρ' όλα αυτά, για να διαγνωστεί ο βαθμός στον οποίο το άτομο είναι εξαρτημένο από την ουσία αυτή, ο ιατρός θα πρέπει να εξετάσει προσεκτικά τα επίπεδα δοσολογίας, την συχνότητα χρήσης, καθώς και το ιατρικό ιστορικό του ατόμου. Κατόπιν, μπορεί να προτείνει διάφορες θεραπευτικές επιλογές, οι οποίες θα έχουν όμως αποτέλεσμα μόνο εφόσον το άτομο είναι αποφασισμένο να διακόψει την χρήση της ουσίας.

Θεραπεία

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί ο εθισμός;

Η θεραπεία ενός ατόμου που είναι εθισμένο στην χρήση κοκαΐνης είναι μια αρκετά δύσκολη διαδικασία καθώς ο εθισμός σχετίζεται με σωματικούς, ψυχολογικούς, κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και οικογενειακούς παράγοντες. Σε κάθε περίπτωση όμως, εφόσον ένα άτομο επιθυμεί να διακόψει την χρήση της κοκαΐνης υπάρχουν πολλοί τρόποι προκειμένου να στηριχθεί το άτομο αυτό, για να επιτύχει την απεξάρτηση του και να επανενταχθεί ομαλά στην κοινωνία.

• Κέντρα απεξάρτησης: αποτελούν εξειδικευμένες εγκαταστάσεις στις οποίες φιλοξενείται το άτομο για ένα διάστημα, προκειμένου να υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες που θα βοηθήσουν στην απεξάρτησης του. Η διαμονή στα κέντρα αυτά μπορεί να διαρκέσει από αρκετές εβδομάδες μέχρι και ένα χρόνο, και αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν: ομάδες υποστήριξης ή και θεραπείες.
• Συμπεριφορικές θεραπείες: οι θεραπείες αυτές φαίνεται να είναι αρκετά αποτελεσματικές και μπορούν να διεξαχθούν είτε χωρίς την ανάγκη νοσηλείας είτε κατά την διάρκεια παραμονής σε κάποιο κέντρο απεξάρτησης. Ενώ η προσέγγιση αυτή εφαρμόζεται συνήθως σε συνδυασμό με κάποια φαρμακευτική αγωγή. Η συμπεριφορική θεραπεία περιλαμβάνει την επιβράβευση του ατόμου κάθε φορά που φτάνει ένα στόχο πιο κοντά στην απεξάρτηση του και την παράλληλη εφαρμογή της γνωσιακής θεραπείας. Η γνωσιακή θεραπεία επηρεάζει την διαδικασία μάθησης του ατόμου και το βοηθάει να μην συνεχίσει την χρήση της ουσίας στο μέλλον.
• Φαρμακευτική αγωγή: δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο φάρμακο για την απεξάρτηση ατόμων εθισμένων στην κοκαΐνη, παρ' όλα αυτά φάρμακα με διάφορες ιδιότητες, όπως ορισμένα αντικαταθλιπτικά μπορεί να επιφέρουν θετική επίδραση.
• Εναλλακτικές θεραπείες: κάποιες πιθανές τέτοιες θεραπείες αποτελούν η ύπνωση, η άσκηση, ο βελονισμός καθώς και η χρήση κάποιων βοτάνων. Παρ' όλα αυτά, στις περισσότερες περιπτώσεις η αποτελεσματικότητα των μεθόδων αυτών δεν είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να είναι ευεργετικές για το άτομο.

Σύνδρομο στέρησης

Τι συμπτώματα εμφανίζει ένα εθισμένο άτομο, όταν διακόψει την χρήση της κοκαΐνης;

Τα εθισμένα άτομα που διακόπτουν την χρήση της ουσίας από την οποία είναι εξαρτημένα εμφανίζουν μια σειρά πολύ έντονων ψυχοσωματικών συμπτωμάτων η βαρύτητα των οποίων εξαρτάται συνήθως από τον βαθμό εξάρτησης τους. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται σύνδρομο στέρησης και δυσχεραίνει σε μεγάλο βαθμό την απεξάρτηση, λόγω τον έντονων παρενεργειών που το άτομο ωθούν να συνεχίσει την χρήση. Συγκεκριμένα, η στέρηση της κοκαΐνης φαίνεται να προκαλεί:

• Κούραση.
• Εχθρικότητα.
• Άγχος.
• Παράνοια.
• Κατάθλιψη.
• Ταραχή.
• Διαταραχές ύπνου.
• Έντονη δυσφορία και επιθυμία χρήσης της ουσίας.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ακόμα και όταν τα αρχικά συμπτώματα στέρησης έχουν αρχίσει να υποχωρούν, είναι πολύ πιθανόν το άτομο να νιώσει την ξαφνική ανάγκη για την χρήση την ουσίας. Επομένως, θα πρέπει να υπάρχει ένα κατάλληλο σύστημα υποστήριξης που θα βοηθήσει το άτομο στην φάση αυτή, αυτό μπορεί να περιλαμβάνει: άτομα της οικογένειας, φίλους, κέντρα απεξάρτησης ή άτομα που βρίσκονται επίσης σε φάση απεξάρτησης. Δυνατότητα τέτοιας υποστήριξης μπορούν να δώσουν και οργανώσεις όπως οι Ανώνυμοι Τοξικομανείς, οι οποίοι παρέχουν μια κοινότητα για τους ανθρώπους αυτούς. Τέτοιες οργανώσεις, μπορεί να βρει κάποιος στην περιοχή του είτε ψάχνοντας διαδικτυακά είτε αναζητώντας πληροφορίες από κάποιο φορέα παροχής υπηρεσιών υγείας, όπως ένα νοσοκομείο.

Επιπλοκές

Μπορεί η χρήση κοκαΐνης να προκαλέσει τον θάνατο κάποιου;

Η χρήση κοκαΐνης και ο εθισμός σε αυτήν μπορεί να έχει ποικίλες και πολύ σοβαρές συνέπειες για την ψυχική και σωματική υγεία του ατόμου. Ενώ, είναι πιθανόν να οδηγήσει ακόμα και σε θάνατο ιδιαίτερα αν συνδυαστεί και με άλλα ναρκωτικά, όπως η ηρωίνη. 

Σε κάθε περίπτωση εάν κάποιος κάνει χρήση κοκαΐνης, ακόμα και σε μικρές ποσότητες θα πρέπει να ζητήσει άμεσα βοήθεια από έναν γιατρό ή να απευθυνθεί σε κάποιο ειδικό κέντρο ή σε κάποιον άνθρωπο από το κοντινό του περιβάλλον ο οποίος μπορεί να τον βοηθήσει. Είναι σημαντικό να υπάρχει άμεση στήριξη στο εθισμένο άτομο και να ακολουθηθεί ένα θεραπευτικό πλάνο με σκοπό να διακοπεί όσο γίνεται γρηγορότερα η χρήση της ουσίας προκειμένου να μην εμφανιστούν περαιτέρω επιπλοκές.