Δερματολογικές παθήσεις

Εξάνθημα από το δηλητηριώδη κισσό

Τι είναι ο δηλητηριώδης κισσός;

Το εξάνθημα από το δηλητηριώδη κισσό (αλλιώς «Ρους η τοξική» ή Toxicodendron radicans) προκαλείται από την επαφή με το συγκεκριμένο φυτό, το οποίο αναπτύσσεται σχεδόν παντού στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο χυμός από το φυτό περιέχει μία ελαιορητίνη που ονομάζεται urushiol. Αυτό είναι ένα ερεθιστικό που προκαλεί αλλεργική αντίδραση και εξάνθημα.

Δεν χρειάζεται καν να έρθετε σε άμεση επαφή με το φυτό για να εμφανίσετε αντίδραση. Το έλαιο μπορεί να μολύνει τον εξοπλισμό που χρησιμοποιείται για τον κήπο, ακόμη και τα παπούτσια σας. Το άγγιγμα με το φυτό – ή με οτιδήποτε περιέχει το έλαιο – μπορεί να οδηγήσει σε ερεθισμό του δέρματος, πόνο και κνησμό.

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα του εξανθήματος από το δηλητηριώδη κισσό;

Η αλλεργική αντίδραση που προκαλείται από το δηλητηριώδη κισσό είναι γνωστή ως δερματίτιδα εξ επαφής. Συμβαίνει όταν το δέρμα σας έρχεται σε επαφή με ένα ερεθιστικό, όπως η urushiol.

Η έκθεση στο δηλητηριώδη κισσό μπορεί να οδηγήσει σε λεπτές, ερυθρές γραμμές στο δέρμα όταν έρχεστε σε άμεση επαφή με τις άκρες των φύλλων. Αν αγγίξετε κάποιο κατοικίδιο που φέρει το έλαιο στο τρίχωμά του ή, για παράδειγμα, τις άκρες του κάδου όταν αδειάζετε τη μηχανή του γκαζόν, το εξάνθημα μπορεί να καλύψει μία μεγαλύτερη περιοχή.

Κλασικά συμπτώματα που υποδεικνύουν ότι έχετε έρθει σε επαφή με δηλητηριώδη κισσό περιλαμβάνουν τα εξής:

Το εξάνθημα μπορεί να αρχίσει να εμφανίζεται μέσα σε 12 ώρες. Μπορεί, όμως, να χρειαστούν και λίγες ημέρες για την πλήρη εμφάνισή του. Η σοβαρότητα του εξανθήματος εξαρτάται από την ποσότητα της urushiol στο δέρμα.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται το εξάνθημα από το δηλητηριώδη κισσό;

Αν γνωρίζετε ότι έχετε αγγίξει φύλλα δηλητηριώδους κισσού, δεν θα χρειαστεί να επισκεφτείτε το γιατρό σας για μία επίσημη διάγνωση. Αν αποφασίσετε να επισκεφθείτε το γιατρό σας, εκείνος θα διαγνώσει το εξάνθημα εξετάζοντας το δέρμα σας. Δεν χρειάζονται επιπλέον εξετάσεις, όπως βιοψία.

Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει εξετάσεις για την ταυτοποίηση της αιτίας των συμπτωμάτων σας αν δεν είναι βέβαιος ότι ο δηλητηριώδης κισσός έχει προκαλέσει το εξάνθημα. Αρκετές κοινές δερματικές παθήσεις προκαλούν ερυθρά κνησμώδη εξανθήματα.

Για παράδειγμα, μία κοινή δερματική πάθηση που ονομάζεται ψωρίαση ομοιάζει με το εξάνθημα του δηλητηριώδους κισσού. Η ψωρίαση προκαλεί ένα ερυθρό εξάνθημα με λευκές-ασημί φολίδες. Το εξάνθημα μπορεί να είναι ιδιαίτερα κνησμώδες και να οδηγήσει ακόμη και σε ρωγμές του δέρματος και αιμορραγία.

Η ψωρίαση, σε αντίθεση με το εξάνθημα του δηλητηριώδους κισσού, είναι πιθανό ότι θα επανεμφανιστεί αφότου υποχωρήσει. Και αυτό διότι η ψωρίαση είναι μία χρόνια αυτοάνοση διαταραχή.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται το εξάνθημα από το δηλητηριώδη κισσό;

Εάν εμφανίσετε εξάνθημα παρά τις προσπάθειές σας να αποφύγετε το φυτό, υπάρχουν ορισμένα βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε. Συνήθως, το εξάνθημα αντιμετωπίζεται εύκολα στο σπίτι. Ο δηλητηριώδης κισσός δεν έχει ίαση, αλλά, ακόμη και αν δεν αντιμετωπιστεί, το εξάνθημα θα υποχωρήσει από μόνο του σε δύο με τρεις εβδομάδες.

Ωστόσο, θα πρέπει να κατευθυνθείτε στα πλησιέστερα επείγοντα για άμεση ιατρική φροντίδα εάν:

  • Έχετε δυσκολία στην αναπνοή
  • Έχετε δυσκολία στην κατάποση
  • Το εξάνθημα εντοπίζεται στο πρόσωπό σας ή τα γεννητικά σας όργανα
  • Οι περιοχές με το εξάνθημα εμφανίζουν οίδημα
  • Το εξάνθημα καλύπτει μία μεγάλη περιοχή του σώματός σας

Οι περισσότερες περιπτώσεις εξανθήματος από δηλητηριώδη κισσό δεν χρειάζονται ιατρική θεραπεία. Ένα εκτεταμένο όμως εξάνθημα μπορεί να χρήζει θεραπείας με συνταγογραφούμενο κορτικοστεροειδές. Σπάνια, μπορεί να εμφανιστεί βακτηριακή λοίμωξη στο σημείο του εξανθήματος. Εάν αυτό συμβεί, θα χρειαστείτε ένα συνταγογραφούμενο αντιβιοτικό.

Αν έρθετε σε επαφή με δηλητηριώδη κισσό, ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα:

Πλύνετε το δέρμα και τα ρούχα σας

Πλύνετε αμέσως οποιεσδήποτε περιοχές του δέρματος έχουν αγγίξει το φυτό. Αυτό θα βοηθήσει στην απομάκρυνση μέρους του ελαίου και θα μειώσει τη σοβαρότητα της αντίδρασης.

Επίσης, πλύνετε τα ρούχα που φοράτε και οτιδήποτε άλλο έχει αγγίξει το φυτό. Παρόλο που το ίδιο το εξάνθημα δεν μπορεί να εξαπλωθεί, το υπεύθυνο έλαιο μπορεί.

Λάβετε ένα αντιισταμινικό

Ένα μη συνταγογραφούμενο αντιισταμινικό θα συνεισφέρει στην ανακούφιση του κνησμού και θα σας βοηθήσει να κοιμηθείτε πιο άνετα.

Εφαρμόστε μία drying λοσιόν

Εφαρμόστε τοπικά λοσιόν καλαμίνης ή κρέμα υδροκορτιζόνης για να σταματήσετε τον κνησμό.

Μην ξύνετε το δέρμα

Ο ξεσμός του εξανθήματος θα επιδεινώσει τα πράγματα. Παρόλο που μπορεί να προσφέρει άμεση ανακούφιση, ο ξεσμός το μόνο που θα κάνει τελικά είναι να παρατείνει τα συμπτώματά σας. Μπορεί να υποστείτε και λοίμωξη εάν προκαλέσετε ασυνέχεια του δέρματος με το συνεχή ξεσμό.

Απαλύνετε το δέρμα σας

Κάντε συχνά ζεστά μπάνια σε νερό που περιέχει εκχύλισμα βρώμης ή εφαρμόστε υγρές, δροσερές κομπρέσες για την ανακούφιση από τον κνησμό.

Κατ’ οίκον θεραπείες

Ορισμένες κατ’ οίκον θεραπείες βοηθούν στη μείωση του ερεθισμού και του κνησμού για όσο διάστημα το εξάνθημα επουλώνεται. Οι θεραπείες αυτές περιλαμβάνουν:

Κρέμα μενθόλης

Τα οργανικά συστατικά της μέντας έχουν μία επίδραση δροσιάς στο ερεθισμένο δέρμα. Μπορείτε να αγοράσετε μη συνταγογραφούμενα προϊόντα με αυτό το συστατικό ή να φτιάξετε μόνοι σας με αιθέριο έλαιο μέντας.

Θα πρέπει να διαλύσετε το αιθέριο έλαιο σε μία λοσιόν ή κάποιο άλλο έλαιο, ώστε να μην ερεθίσετε το ευαίσθητο δέρμα.

Αρκετά άλλα αιθέρια έλαια, όπως η καλέντουλα, το χαμομήλι και ο ευκάλυπτος, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των συμπτωμάτων του εξανθήματος από το δηλητηριώδη κισσό.

Αλόε βέρα

Αυτή η θεραπεία για τα εγκαύματα μπορεί να ανακουφίσει από τον κνησμό και τη φλεγμονή του δέρματος που προκαλείται από το εξάνθημα του δηλητηριώδους κισσού.

Κολλοειδές βρώμης

Το μπάνιο με κολλοειδές βρώμης είναι μία δημοφιλής κατ’ οίκον θεραπεία για εξανθήματα και παθήσεις του δέρματος. Η βάση είναι ότι η βρώμη καλύπτει το δέρμα και μπορεί να προσφέρει προσωρινή ανακούφιση από τον κνησμό.

Αμαμηλίδα

Ένα υγρό προϊόν του φυτού Hamamelis virginiana μπορεί να ανακουφίσει τον κνησμό, το οίδημα και την αίσθηση καψίματος ή ερεθισμoύ του δέρματος.

Μηλόξυδο

Το μηλόξυδο είναι μία δημοφιλής εναλλακτική θεραπεία για το εξάνθημα του δηλητηριώδους κισσού. Οι έρευνες δεν έχουν καταλήξει σε σαφή συμπεράσματα αναφορικά με το γιατί βοηθά, αλλά τα μέχρι στιγμής ευρήματα υποδεικνύουν ότι το μηλόξυδο βοηθά στην απομάκρυνση της urushiol από το δέρμα, επιταχύνοντας την επούλωση.

Μετάδοση

Το εξάνθημα από το δηλητηριώδη κισσό είναι μεταδοτικό;

Όχι, το εξάρτημα από το δηλητηριώδη κισσό δεν είναι μεταδοτικό.

Μπορεί, ωστόσο να μεταδοθεί σε κάποιες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, ένα κατοικίδιο που έρχεται σε επαφή με το δηλητηριώδη κισσό μπορεί να μεταφέρει το έλαιο urushiol στο τρίχωμά του. Όταν αγγίξετε αυτό το ζώο, θα έρθετε σε επαφή με το έλαιο και θα αναπτύξετε εξάνθημα.

Οι ίνες των ρούχων επίσης είναι ένας τρόπος εξάπλωσης του ελαίου.

Εάν αγγίξετε το δηλητηριώδη κισσό με το παντελόνι ή την μπλούζα σας και δεν το πλύνετε αμέσως μετά την επαφή, μπορεί να αναπτύξετε ένα άλλο εξάνθημα όταν θα αγγίξετε ξανά το ρούχο. Ένα άλλο άτομο μπορεί επίσης να μολυνθεί αν έρθει σε επαφή με ρούχα που έχουν αγγίξει τα δηλητηριώδη κισσό.

Το εξάνθημα του δηλητηριώδους κισσού δεν μπορεί να εξαπλωθεί σε όλο το σώμα.

Μπορεί να παρατηρήσετε, ωστόσο, ότι το εξάνθημα αναπτύσσεται με την πάροδο των ημερών. Τα εξανθήματα που προκαλούνται από το δηλητηριώδη κισσό μπορούν να αναπτύσσονται αργά, κάτι το οποίο δίδει την ψευδαίσθηση της εξάπλωσης. Όμως, το εξάνθημα θα εκδηλωθεί μόνο στις περιοχές που έχουν έρθει σε επαφή με την urushiol.

Αν εμφανίσετε εξάνθημα μετά την αρχική έκθεση, προσπαθήστε να σκεφτείτε οτιδήποτε έχετε αγγίξει το οποίο μπορεί να φέρει το έλαιο.

Ποιος, Πότε, Πού

Ποιος μπορεί να εμφανίσει εξάνθημα από το δηλητηριώδη κισσό;

Περίπου 85% των Αμερικανών είναι αλλεργικοί στον δηλητηριώδη κισσό. Αυτά τα άτομα θα βιώσουν ήπια αλλά ερεθιστικά συμπτώματα, όπως ερυθρό εξάνθημα με κνησμό και οίδημα. Από τον αριθμό των ατόμων που είναι αλλεργικά, περίπου 10-15% θα παρουσιάσουν σοβαρή αντίδραση. Μπορεί να αναπτύξουν φυσαλίδες γεμάτες υγρό που μολύνονται.

Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά μπορεί επίσης να εμφανίσουν εξάνθημα από δηλητηριώδη κισσό. Το εξάνθημα μπορεί να χρειαστεί αρκετές ώρες ή ημέρες για να αναπτυχθεί πλήρως και σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να εκδηλωθούν φυσαλίδες.

Ο μόνος τρόπος να γνωρίζετε αν είστε αλλεργικός/ή στο δηλητηριώδη κισσό είναι να τον αγγίξετε (κάτι το οποίο δεν συστήνεται). Αντιθέτως, προσπαθήστε να μάθετε πώς μοιάζει ο δηλητηριώδης κισσός ώστε να αποφεύγετε οποιαδήποτε επαφή.

Πότε μπορείτε να εμφανίσετε εξάνθημα από δηλητηριώδη κισσό;

Όπως συμβαίνει με πολλά πολυετή φυτά, ο δηλητηριώδης κισσός αλλάζει με τις εποχές. Τα φύλλα του φυτού είναι πράσινα το καλοκαίρι, αλλά μπορεί να γίνουν κόκκινα, πορτοκαλί ή κίτρινα την άνοιξη και το φθινόπωρο.

Το φυτό βγάζει πρασινοκίτρινα άνθη και παράγει μικρούς πράσινους καρπούς που γίνονται λευκοί το φθινόπωρο.

Δυστυχώς, ο δηλητηριώδης κισσός μπορεί να μολύνει το δέρμα με urushiol σε όλες τις εποχές του έτους. Ακόμη και το χειμώνα, όταν τα φύλλα έχουν πέσει μπορείτε να έρθετε σε επαφή με τους καρπούς ή τις εναέριες ρίζες του φυτού και να μολυνθείτε από το κολλώδες έλαιο.

Μεγαλύτεροι σε ηλικία θάμνοι του δηλητηριώδους κισσού αναπτύσσουν λεπτές ρίζες πάνω από το έδαφος. Αυτές είναι οι εναέριες ρίζες και βοηθούν στην ταυτοποίηση του φυτού όταν τα φύλλα του έχουν πέσει το χειμώνα.

Πού μπορεί να μολυνθεί κάποιος από το δηλητηριώδη κισσό;

Ο δηλητηριώδης κισσός είναι ενδημικός σε κάθε πολιτεία των ΗΠΑ, εκτός από την Καλιφόρνια, την Αλάσκα και τη Χαβάη, και εντοπίζεται στην Κεντρική Αμερική, το Μεξικό και τον Καναδά. Έχει εισαχθεί σε χώρες της Κεντρικής Αμερικής, της Ασίας και της Ευρώπης και εντοπίζεται επίσης στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Επομένως, υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να το συναντήσετε οπουδήποτε στον κόσμο.

Συμβουλές για να ταυτοποιήσετε το δηλητηριώδη κισσό

Μαθαίνοντας πώς να ταυτοποιείτε το δηλητηριώδη κισσό, θα σας βοηθήσει να τον αποφεύγετε.

Ο δηλητηριώδης κισσός αναπτύσσεται ως θάμνος στις Βόρειες και Δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο πιο κοινός τύπος δηλητηριώδους κισσού είναι γνωστός ως δυτικός δηλητηριώδης κισσός. Το ύψος του μπορεί να κυμαίνεται από 15 έως 76 εκατοστά. Ένας δεύτερος τύπος, γνωστός ως ανατολικός δηλητηριώδης κισσός, μεγαλώνει ως κλήμα στο έδαφος ή πάνω σε δέντρα στις Ανατολικές, Μεσοδυτικές και Νότιες Ηνωμένες Πολιτείες.

Τόσο για το Δυτικό όσο και για τον Ανατολικό δηλητηριώδη κισσό, τα φύλλα αποτελούνται από συσσωματώματα φύλλων με τρεις άκρες και έχουν γυαλιστερή επιφάνεια. Οι άκρες των φύλλων μπορεί να είναι οδοντωτές ή απαλές.

Εγκυμοσύνη

Δηλητηριώδης κισσός και εγκυμοσύνη

Παρόλο που το εξάνθημα είναι ιδιαίτερα δυσάρεστο και ερεθιστικό, δεν θέτει σοβαρό κίνδυνο σε μία έγκυο γυναίκα ή στο αναπτυσσόμενο έμβρυο.

Τυπικές κατ’ οίκον θεραπείες, όπως το μπάνιο με κολλοειδές βρώμης και τοπικά φάρμακα για τον κνησμό, είναι ασφαλής για τη χρήση από εγκύους. Ωστόσο, θα πρέπει να μιλήσετε με το γιατρό σας προτού λάβετε οποιοδήποτε φάρμακο.

Εάν έχετε οποιαδήποτε σοβαρή αντίδραση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αναζητήστε επείγουσα ιατρική φροντίδα και επικοινωνήστε με το γυναικολόγο σας.

Αλλεργία

Αλλεργία στο δηλητηριώδη κισσό

Οι περισσότεροι Αμερικανοί είναι αλλεργικοί στον δηλητηριώδη κισσό. Περισσότερα από 4 στα 5 άτομα θα εμφανίσουν ένα κνησμώδες, ερυθρό και διογκωμένο δερματικό εξάνθημα όταν έρθουν σε επαφή με τα δηλητηριώδη κισσό και την urushiol.

Από τα άτομα που είναι αλλεργικά στον δηλητηριώδη κισσό, μία μικρότερη ομάδα παρουσιάζει υπερευαισθησία στο φυτό. Αυτά τα άτομα είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν σοβαρή αντίδραση. Περίπου 10-15% των ατόμων με αλλεργία στο δηλητηριώδη κισσό εμπίπτουν σε αυτή την σοβαρή κατηγορία.

Η σοβαρή αλλεργία στο δηλητηριώδη κισσό προκαλεί:

  • Έντονο οίδημα
  • Δυσκολία στην αναπνοή
  • Φυσαλίδες που υφίστανται φλεγμονή και μόλυνση

Τα άτομα με σοβαρή αλλεργία στον δηλητηριώδη κισσό θα πρέπει να επισκεφθούν το γιατρό τους αμέσως μόλις το εξάνθημα αρχίζει να εμφανίζεται. Οι θεραπείες, συμπεριλαμβανομένων των κορτικοστεροειδών και των αντιβιοτικών, θα βοηθήσουν στη μείωση της σοβαρότητας των συμπτωμάτων.

Επιπλοκές

Ποιες είναι οι επιπλοκές από το δηλητηριώδη κισσό;

Το εξάνθημα του δηλητηριώδους κισσού αναμφισβήτητα είναι ενοχλητικό. Ο κνησμός και το οίδημα μπορούν να ερεθίσουν το δέρμα. Σπάνια, το εξάνθημα μπορεί να αποβεί σοβαρό ή θανατηφόρο. Όταν αυτό συμβεί, είναι συχνά το αποτέλεσμα επιπλοκών που προκαλούνται από αλλεργική αντίδραση.

Οι επιπλοκές από το εξάνθημα του δηλητηριώδους κισσού περιλαμβάνουν:

Λοίμωξη

Μία βακτηριακή λοίμωξη αποτελεί κοινή επιπλοκή του εξανθήματος του δηλητηριώδους κισσού. Ο επαναλαμβανόμενος ξεσμός μπορεί να προκαλέσει μικροσκοπικά ανοίγματα στο δέρμα μέσω των οποίων μπορούν να εισέλθουν βακτήρια προκαλώντας λοίμωξη. Σε αυτή την περίπτωση θα χρειαστείτε αντιβιοτικά.

Δηλητηριώδης κισσός στους πνεύμονες

Αν έρθετε σε επαφή με δηλητηριώδη κισσό που καίγεται, μπορεί να εισπνεύσετε τα συστατικά του φυτού. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ερεθισμό στους πνεύμονες, τους αεραγωγούς και τους οφθαλμούς.

Εξάπλωση του εξανθήματος

Το εξάνθημα του δηλητηριώδους κισσού θα αναπτυχθεί μόνο στις περιοχές του δέρματος που ήρθαν σε επαφή με τα έλαια του φυτού. Όμως, μπορείτε να μεταφέρετε το έλαιο σε άλλα μέρη του σώματός σας εάν η urushiol παραμείνει στα χέρια σας.

Επιπλέον, το έλαιο μπορεί να παραμείνει σε αντικείμενα, όπως ρούχα, κηπευτικά εργαλεία, τρίχωμα ζώων και οποιοδήποτε είδους εξοπλισμό. Εάν αυτά τα αντικείμενα δεν πλυθούν καλά, μπορείτε να μολυνθείτε πάλι μετέπειτα από το έλαιο, προκαλώντας ένα νέο εξάνθημα.

Θάνατος

Αν αρχίσετε να βιώνετε δυσκολία στην αναπνοή ή την κατάποση μετά την επαφή με τον δηλητηριώδη κισσό, αναζητήστε επείγουσα ιατρική φροντίδα. Αυτό αποτελεί επείγουσα κατάσταση που μπορεί να αποβεί θανατηφόρος χωρίς την κατάλληλη θεραπεία.

Πρόληψη

Πώς μπορεί να προληφθεί το εξάνθημα από το δηλητηριώδη κισσό;

Μία αλλεργική αντίδραση συμβαίνει όταν το έλαιο έρχεται σε επαφή με το δέρμα σας. Για αυτό, το κλειδί είναι να αποφύγετε την επαφή με το φυτό.

Θα πρέπει να έχετε κάνει κατάλληλη προετοιμασία προτού εξορμήσετε σε μέρη όπου μπορεί να συναντήσετε το φυτό. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να καλύψετε το δέρμα σας πριν κάνετε κηπευτικές εργασίες ή οποιεσδήποτε δραστηριότητες εκτός σπιτιού. Επίσης, θα πρέπει να φοράτε προστατευτικά γυαλιά όταν κουρεύετε το γκαζόν.

Αν δεν μπορείτε να καλύψετε πλήρως το σώμα σας, χρησιμοποιήστε μία κρέμα ivy block. Υπάρχουν αρκετές κρέμες που αποτρέπουν την απορρόφηση της urushiol από το δέρμα. Συνήθως περιέχουν τη δραστική ουσία bentoquatam.

Εφαρμόστε την κρέμα πριν βγείτε από το σπίτι. Πάρτε την κρέμα μαζί σας αν πρόκειται να πάτε για κάμπινγκ ή αναρρίχηση.

Καθαρίστε προσεκτικά οποιαδήποτε αντικείμενα έχουν έρθει σε επαφή με τον δηλητηριώδη κισσό για να αποτρέψετε μία μετέπειτα έκθεση. Κηπευτικά εργαλεία, αθλητικός εξοπλισμός και εξοπλισμός κάμπινγκ, μπορούν όλα να μεταφέρουν την urushiol.

Αν λαμβάνετε τις κατάλληλες προφυλάξεις, μπορεί να μη χρειαστεί να διαπιστώσετε ποτέ πόσο δυσάρεστο μπορεί να είναι το εξάνθημα του δηλητηριώδους κισσού.

+ 8 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. Mayo Clinic Staff. (2018). Poison ivy rash. mayoclinic.org/diseases-conditions/poison-ivy/symptoms-causes/syc-20376485

2. Outsmarting poison ivy and other poisonous plants. (2016). fda.gov/ForConsumers/ConsumerUpdates/ucm049342.htm

3. Poison ivy. (2017). familydoctor.org/condition/poison-ivy/

4. Poison ivy dermatitis. (n.d.). aocd.org/page/PoisonIvyDermatiti

5. Poison ivy, oak and sumac. (n.d.). aad.org/public/diseases/itchy-skin/poison-ivy-oak-and-sumac

6. Poison ivy, sumac and oak. (n.d.). americanskin.org/resource/poisonivy.php

7. Poison ivy rash in children. (n.d.). hopkinsmedicine.org/healthlibrary/conditions/pediatrics/poison_ivy_rash_in_children_90,P01917

8. Toxicodendron radicans, T. rydbergii. (2012). fs.fed.us/database/feis/plants/shrub/toxspp/all.html