Εξέταση HER2 (Καρκίνος του μαστού)

Χρησιμότητα εξέτασης

Για ποιο λόγο χρησιμοποιείται η εξέταση HER2;

Η εξέταση HER2 χρησιμοποιείται κυρίως για να διαπιστωθεί αν ο καρκίνος είναι HER2-θετικός. Μερικές φορές χρησιμοποιείται και για να διαπιστωθεί αν ο καρκίνος ανταποκρίνεται στη θεραπεία ή αν έχει επανεμφανιστεί μετά τη θεραπεία.

Γιατί χρειάζομαι την εξέταση HER2;

Αν έχετε διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού, μπορεί να χρειαστείτε αυτή την εξέταση για να διαπιστωθεί εάν πρόκειται για HER2-θετικό ή HER2-αρνητικό καρκίνο. Αν έχετε ήδη λάβει θεραπεία για HER2-θετικό καρκίνο του μαστού, μπορεί να χρειαστεί να υποβληθείτε σε αυτή την εξέταση:

• Για να διαπιστωθεί αν η θεραπεία είναι αποτελεσματική. Φυσιολογικά επίπεδα HER2 πιθανώς σημαίνει ότι ανταποκρίνεστε καλά στη θεραπεία. Υψηλά επίπεδα HER2 σημαίνει ότι η θεραπεία δεν είναι αποτελεσματική.
• Για να διαπιστωθεί αν ο καρκίνος έχει επανεμφανιστεί μετά τη θεραπεία.

Διαδικασία εξέτασης

Πώς πραγματοποιείται η εξέταση HER2;

Η εξέταση HER2 περιλαμβάνει τη λήψη δείγματος ιστού του όγκου σε μία διαδικασία που ονομάζεται βιοψία. Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι βιοψίας:

• Αναρρόφηση δια λεπτής βελόνης, όπου χρησιμοποιείται μία πολύ λεπτή βελόνα για την αφαίρεση δείγματος κυττάρων μαστικού ιστού ή υγρού
• Βιοψία μαστού με κόπτουσα βελόνα, όπου χρησιμοποιείται μία μεγαλύτερη βελόνα για την αφαίρεση δείγματος
• Χειρουργική βιοψία, όπου πραγματοποιείται μία μικροεπέμβαση χωρίς να απαιτείται νοσηλεία

Η αναρρόφηση δια λεπτής βελόνης και η βιοψία μαστού με κόπτουσα βελόνα συνήθως περιλαμβάνουν τα ακόλουθα βήματα:

• Θα ξαπλώσετε στο πλάι ή θα καθίσετε πάνω στο εξεταστικό τραπέζι.
• Ο γιατρός θα απολυμάνει το σημείο της βιοψίας και θα χορηγήσει τοπικό αναισθητικό, ώστε να μην αισθάνεστε πόνο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.
• Μόλις η περιοχή μουδιάσει, ο γιατρός θα εισάγει είτε μία λεπτή βελόνα είτε μία κόπτουσα βελόνα βιοψίας στο σημείο και θα απομακρύνει δείγμα ιστού ή υγρού.
• Μπορεί να αισθανθείτε ήπια πίεση κατά τη λήψη του δείγματος.
• Ακολούθως, θα εφαρμοστεί πίεση στο σημείο της βιοψίας ή έως ότου σταματήσει η αιμορραγία.
• Ο γιατρός θα καλύψει το σημείο με αποστειρωμένη γάζα.

Κατά τη χειρουργική βιοψία, ο χειρουργός πραγματοποιεί μία μικρή τομή στο δέρμα για την αφαίρεση μέρους ή ολόκληρου του οζιδίου του μαστού. Η χειρουργική βιοψία πραγματοποιείται εάν το οζίδιο δεν είναι προσβάσιμο με βελόνα. Οι χειρουργικές βιοψίες συνήθως περιλαμβάνουν τα ακόλουθα βήματα:

• Θα ξαπλώσει στο χειρουργικό κρεβάτι. Θα τοποθετηθεί φλεβοκαθετήρας στο χέρι σας.
• Μπορεί να σας δοθεί ηρεμιστικό για να χαλαρώσετε.
• Θα σας χορηγηθεί τοπική ή ολική αναισθησία, ώστε να μην αισθάνεστε πόνο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας:
  • Για την τοπική αναισθησία, ο γιατρός θα χορηγήσει με ένεση το φάρμακο στο σημείο της βιοψίας.
  • Για την ολική αναισθησία, ο αναισθησιολόγος θα χορηγήσει το φάρμακο.
• Όταν το σημείο της βιοψίας μουδιάσει ή επέλθει ολική νάρκωση, ο χειρουργός θα πραγματοποιήσει μία μικρή τομή στο μαστό και θα αφαιρέσει μέρος ή ολόκληρο το οζίδιο. Συνήθως αφαιρείται και ιστός γύρω από το οζίδιο.
• Η τομή κλείνει με ράμματα.

Ο τύπο της βιοψίας στον οποίο θα υποβληθείτε εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το μέγεθος και η θέση του όγκου. Η πρωτεΐνη HER2 μπορεί να μετρηθεί και σε ένα δείγμα αίματος, όμως η εν λόγω εξέταση αίματος δεν είναι χρήσιμη στους περισσότερους ασθενείς και για αυτό συνήθως να προτείνεται.

Ακολούθως, το δείγμα όγκου θα εξεταστεί με μία από τις δύο ακόλουθες τεχνικές:

• Με ανοσοϊστοχημεία, η οποία μετρά την πρωτεΐνη HER2 στην επιφάνεια των κυττάρων
• Με φθορίζοντα in situ υβριδισμό (FISH), όπου εντοπίζονται επιπλέον αντίγραφα του γονιδίου HER2

Προετοιμασία

Ποια προετοιμασία απαιτείται για την εξέταση HER2;

Δεν χρειάζεται καμία ειδική προετοιμασία αν υποβληθείτε σε τοπική αναισθησία. Αν χρειαστεί ολική αναισθησία, πιθανώς θα πρέπει να νηστέψετε (να μη φάτε και να μην πιείτε τίποτα) για αρκετές ώρες πριν την επέμβαση. Ο χειρουργός θα σας δώσει συγκεκριμένες οδηγίες. Επίσης, αν πρόκειται να λάβετε ηρεμιστικό ή ολική αναισθησία, θα πρέπει να έχετε προγραμματίσει ποιος θα σας επιστρέψει στο σπίτι. Μπορεί να έχετε ζάλη και σύγχυση όταν ξυπνήσετε.

Κίνδυνοι εξέτασης

Ποιοι κίνδυνοι σχετίζονται με την εξέταση HER2;

Μπορεί να σχηματιστεί μώλωπας ή να εμφανιστεί αιμορραγία στο σημείο της βιοψίας. Μερικές φορές, το σημείο υφίσταται μόλυνση. Εάν αυτό συμβεί, θα λάβετε αντιβιοτικά. Η χειρουργική βιοψία προκαλεί επιπλέον πόνο και δυσφορία. Για αυτό, ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει τα κατάλληλα φάρμακα ώστε να νιώσετε καλύτερα.

Ερμηνεία αποτελεσμάτων

Πώς ερμηνεύονται τα αποτελέσματα;

Εάν τα επίπεδα της πρωτεΐνης HER2 είναι υψηλότερα από το φυσιολογικό ή εντοπιστούν επιπλέον αντίγραφα του γονιδίου HER2, αυτό σημαίνει ότι έχετε ένα HER2-θετικό καρκίνο. Αν τα αποτελέσματα δείξουν φυσιολογική ποσότητα HER2 πρωτεΐνης ή φυσιολογικό αριθμό HER2 γονιδίων, πιθανώς έχετε ένα HER2-αρνητικό καρκίνο.

Εάν τα αποτελέσματα δεν είναι σαφώς θετικά ή αρνητικά, θα χρειαστείτε επανέλεγχο, είτε χρησιμοποιώντας ένα διαφορετικό δείγμα όγκου είτε μία διαφορετική εργαστηριακή μέθοδο. Συνήθως, αρχικά πραγματοποιείται ανοσοϊστοχημεία (για τον έλεγχο της πρωτεΐνης HER2) και στη συνέχεια FISH (για τον έλεγχο επιπλέον αντιγράφων του γονιδίου HER2). Η ανοσοϊστοχημεία είναι λιγότερο ακριβή και παρέχει ταχύτερα αποτελέσματα από τη FISH. Όμως οι εξειδικευμένοι στον καρκίνο του μαστού ογκολόγοι θεωρούν ότι η τεχνική FISH είναι πιο ακριβής.

Η θεραπεία για ένα HER2-θετικό καρκίνο μπορεί να συρρικνώσει σημαντικά τους όγκους με ελάχιστες παρενέργειες. Αυτές οι θεραπείες δεν είναι αποτελεσματικές στους HER2-αρνητικούς καρκίνους.

Αν λαμβάνετε θεραπεία για HER2-θετικό καρκίνο, φυσιολογικά αποτελέσματα σημαίνει ότι ανταποκρίνεστε καλά σε αυτή. Αποτελέσματα υψηλότερα από το φυσιολογικό, όμως, σημαίνει ότι η θεραπεία δεν είναι αποτελεσματική ή ότι ο καρκίνος έχει επανεμφανιστεί μετά τη θεραπεία.

Περαιτέρω πληροφορίες

Υπάρχει κάτι άλλο που πρέπει να γνωρίζω αναφορικά με την εξέταση HER2;

Παρόλο που είναι πολύ περισσότερο συνήθης στις γυναίκες, ο καρκίνος του μαστού συμπεριλαμβανομένου του HER2-θετικού καρκίνου του μαστού, μπορεί να επηρεάσει και τους άντρες. Εάν ένας άντρας διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού, μπορεί να χρειαστεί να υποβληθεί σε εξέταση HER2.

Επιπλέον, τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες μπορεί να χρειαστούν εξετάσεις HER2 αν διαγνωστούν με συγκεκριμένους καρκίνους του στομάχου και του οισοφάγου. Οι εν λόγω καρκίνοι μερικές φορές έχουν υψηλά επίπεδα της πρωτεΐνης HER2 και ανταποκρίνονται καλά στη στοχευμένη αντικαρκινική θεραπεία.