Εξέταση ομάδας αίματος και παράγοντας Ρέζους (Rh)

Χρησιμότητα εξέτασης

Πότε πραγματοποιείται η εξέταση ομάδας αίματος;

Η ταξινόμηση με βάση την ομάδα αίματος και τον παράγοντα Ρέζους πραγματοποιείται πάντα στο αίμα της αιμοδοσίας, καθώς και σε άτομα που πρόκειται να υποβληθούν σε μετάγγιση. Παθήσεις ή καταστάσεις που απαιτούν μετάγγιση είναι οι εξής:

• Σοβαρή αναιμία, δρεπανοκυτταρική αναιμία ή θαλασσαιμία
• Αιμορραγία κατά τη διάρκεια ή ύστερα από χειρουργική επέμβαση
• Τραυματισμός
• Υπερβολική απώλεια αίματος
• Καρκίνος και επιπτώσεις της χημειοθεραπείας
• Αιμορραγικές διαταραχές, όπως αιμορροφιλία

Η εξέταση ομάδας αίματος ζητείται όταν μία γυναίκα μένει έγκυος, ώστε να καθοριστεί εάν ο τύπος αίματός της είναι Rh+ ή Rh-. Όλα τα νεογνά από Rh- μητέρα θα πρέπει να υποβληθούν σε εξέταση ομάδας αίματος αμέσως μετά τη γέννηση, ώστε να διαπιστωθεί εάν η μητέρα χρειάζεται να λάβει ειδικές ανοσοσφαιρίνες.

Η εξέταση ομάδας αίματος επίσης μπορεί να ζητηθεί όταν ένα άτομο πρόκειται να υποβληθεί σε μεταμόσχευση οργάνου, ιστού ή μυελού των οστών, ή αν επιθυμεί να γίνει δότης. Είναι μία από τις πολλές εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για να καθοριστεί η συμβατότητα μεταξύ δότη και δέκτη.

Ορισμένες φορές, η εξέταση ομάδας αίματος πραγματοποιείται κατά τη διαδικασία καθορισμού συγγένειας εξ αίματος.

Διαδικασία εξέτασης

Πώς πραγματοποιείται η εξέταση ομάδας αίματος;

Σε ένα νεογνό, ένας επαγγελματίας υγείας θα απολυμάνει την πτέρνα του με αιθυλική αλκοόλη και θα την τρυπήσει με μία λεπτή βελόνα. Θα συλλέξει λίγες σταγόνες αίματος και ακολούθως θα εφαρμόσει αποστειρωμένη γάζα στο σημείο.

Σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας και ενήλικες, ένας επαγγελματίας υγείας θα λάβει δείγμα αίματος από μία φλέβα στο χέρι, χρησιμοποιώντας μία μικρή βελόνα. Όταν η βελόνα εισαχθεί, μία μικρή ποσότητα αίματος θα συλλεχθεί εντός μιας σύριγγας ή φιαλιδίου. Μπορεί να αισθανθείτε ένα μικρό τσίμπημα κατά την είσοδο ή την έξοδο της βελόνας. Η διαδικασία ολοκληρώνεται σε λιγότερο από πέντε λεπτά.

Κίνδυνοι εξέτασης

Ποιοι κίνδυνοι σχετίζονται με την εξέταση ομάδας αίματος;

Ελάχιστοι κίνδυνοι συνοδεύουν μία εξέταση αίματος. Μπορεί να αισθανθείτε ήπιο πόνο ή να σχηματιστεί μικρός μώλωπας στο σημείο που εισήχθη η βελόνα, όμως τα περισσότερα συμπτώματα υποχωρούν άμεσα. Οι ίδιοι κίνδυνοι αφορούν και στα νεογνά.

Ερμηνεία αποτελεσμάτων

Πώς ερμηνεύονται τα αποτελέσματα;

Τα αποτελέσματα της εξέτασης ομάδας αίματος θα καθορίσουν εάν ένα άτομο έχει ομάδα αίματος Α, Β, ΑΒ ή 0, και αν είναι Rh+ ή Rh-. Τα αποτελέσματα της εξέτασης θα βοηθήσουν το γιατρό να καθορίσει ποιος τύπος αίματος ή συστατικά αίματος είναι ασφαλή για να λάβει ένας ασθενής.

Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τις ομάδες αίματος που μπορεί να λάβει με ασφάλεια ένας ασθενής με βάση τη δική του ομάδα αίματος.

Ομάδα αίματος και τύπος Rh	Συμβατές ομάδες αίματος για μετάγγιση ερυθρών αιμοσφαιρίων
Α θετικό	Α θετικό, Α αρνητικό, 0 θετικό, 0 αρνητικό
Α αρνητικό	Α αρνητικό, 0 αρνητικό
Β θετικό	Β θετικό, Β αρνητικό, 0 θετικό, 0 αρνητικό
Β αρνητικό	Β αρνητικό, 0 αρνητικό
ΑΒ θετικό	ΑΒ θετικό, ΑΒ αρνητικό, Α θετικό, Α αρνητικό, Β θετικό, Β αρνητικό, 0 θετικό, 0 αρνητικό
ΑΒ αρνητικό	ΑΒ αρνητικό, Α αρνητικό, Β αρνητικό, 0 αρνητικό
0 θετικό	0 θετικό, 0 αρνητικό
0 αρνητικό	0 αρνητικό

Η εξέταση ομάδας αίματος θα αναδείξει αν μία έγκυος γυναίκα έχει αίμα Ρέζους θετικό ή αρνητικό. Αυτή η πληροφορία είναι καθοριστικής σημασίας ώστε να διαπιστωθεί αν πρέπει να λάβει ανοσοσφαιρίνες Ρέζους, οι οποίες θα αποτρέψουν την παραγωγή αντισωμάτων έναντι των κυττάρων του αίματος του εμβρύου.

Ο καθορισμός της ομάδας αίματος στο αίμα της αιμοδοσίας είναι σημαντικός, διότι αυτή η πληροφορία καθορίζει ποιοι ασθενείς είναι συμβατοί και μπορούν να λάβουν με ασφάλεια αυτό το αίμα.

Παρομοίως, όταν ένας δότης οργάνων ή μυελού των οστών είναι συμβατός με τον υποψήφιο λήπτη, είναι λιγότερο πιθανό να υπάρξει απόρριψη στη μεταμεταμοσχευτική περίοδο.

Q&A

Χρειάζεται να ξέρω την ομάδα αίματός μου;

Εάν χρειαστείτε μετάγγιση αίματος, ο γιατρός θα πρέπει να καθορίσει πρώτα την ομάδα αίματός σας. Η μοναδική περίπτωση στην οποία δεν θα υποβληθείτε σε εξέταση ομάδας αίματος είναι σε μία εξαιρετικά επείγουσα περίπτωση όπου δεν υπάρχει χρόνος καθορισμού της ομάδας. Τότε, θα λάβετε ομάδα αίματος 0, εφόσον ο συγκεκριμένος τύπος αίματος δεν περιέχει αντιγόνα Α ή Β που θα μπορούσαν δυνητικά να προκαλέσουν αιμολυτική αντίδραση. Η χρήση Rh- αίματος εξαρτάται από την περίσταση και τη διαθεσιμότητα Rh-αίματος στην περιοχή.

Ποιοι είναι οι «πανδέκτες» και οι «πανδότες» στις ομάδες αίματος;

Οι «πανδότες» (καθολικοί δότες) έχουν 0 αρνητικό αίμα. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν αντιγόνα Α και Β, καθώς και καθόλου παράγοντας Ρέζους στα ερυθρά αιμοσφαίριά τους τα οποία θα μπορούσαν να προκαλέσουν αντιδράσεις στον οργανισμό του δότη. Οι δέκτες 0 αρνητικής ομάδας αίματος έχουν μικρό κίνδυνο αιμολυτικής αντίδρασης μετάγγισης λόγω ασυμβατότητας ABO ή Rh.

Οι «πανδέκτες» (καθολικοί δέκτες) έχουν ομάδα αίματος ΑΒ θετικό. Αναγνωρίζουν τα αντιγόνα Α, Β και Ρέζους ως αντιγόνα εαυτού και μπορούν να λάβουν ομάδα αίματος από οποιοδήποτε τύπο ABO ή Rh χωρίς να υπάρχει κίνδυνος αιμολυτικής αντίδρασης μετάγγισης λόγω συμβατότητας.