Ασθένειες πεπτικού συστήματος

Γαστρικά και δωδεκαδακτυλικά έλκη

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ γαστρικών και δωδεκαδακτυλικών ελκών;

Τι είναι τα γαστρικά και δωδεκαδακτυλικά έλκη;

Τα γαστρικά και δωδεκαδακτυλικά έλκη είναι δύο τύποι πεπτικών ελκών. Ένα πεπτικό έλκος είναι μία πληγή στο εσωτερικό του τοιχώματος του στομάχου (γαστρικό έλκος) ή στο άνω τμήμα του λεπτού εντέρου (δωδεκαδακτυλικό έλκος).

Ένα άτομο μπορεί να φέρει είτε τον έναν είτε και τους δύο τύπους ελκών ταυτόχρονα. Η ύπαρξη και των δύο τύπων είναι γνωστή ως γαστροδωδεκαδακτυλικό έλκος.

Συμπτώματα Αίτια Διάγνωση Θεραπεία Έκβαση Πρόληψη

Συμπτώματα

Πώς διαφέρουν τα συμπτώματα;

Ένας τρόπος να διαχωρίσετε εάν έχετε γαστρικό ή δωδεκαδακτυλικό έλκος είναι να καταλάβετε πού και πότε εμφανίζονται τα συμπτώματα. Για μερικούς, ο χρόνος μεταξύ των γευμάτων επιδεινώνει ένα έλκος. Για άλλους, η κατανάλωση τροφής μπορεί να πυροδοτεί πόνο.

Ο ακριβής εντοπισμός του πόνου δεν συνάδει πάντα με τον εντοπισμό του έλκους. Μερικές φορές ο πόνος είναι αναφερόμενος. Αυτό σημαίνει ότι το άτομο μπορεί να βιώνει πόνο σε μία θέση μακριά από την πραγματική θέση του έλκους.

Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν τη ναυτία, τον εμετό και το φούσκωμα.

Σύμφωνα με τους γαστρεντερολόγους τα περισσότερα συμπτώματα των ελκών σχετίζονται με αιμορραγία.

Αλλά σχεδόν το 75% των ατόμων με γαστρικά ή δωδεκαδακτυλικά έλκη δεν εμφανίζει καθόλου συμπτώματα. Στην πραγματικότητα, αυτά τα έλκη σπάνια προκαλούν σοβαρά συμπτώματα.

Αν όμως εκδηλωθούν σοβαρά συμπτώματα, αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • Αιματέμεση
  • Δυσκολία στην αναπνοή
  • Κόπωση
  • Αίμα στα κόπρανα ή μαύρα κόπρανα
  • Αίσθηση λιποθυμίας
  • Λαχάνιασμα κατά την άσκηση

Αναζητήστε άμεση ιατρική φροντίδα αν βιώνετε πόνο στο στόμαχο και οποιοδήποτε από τα προαναφερθέντα συμπτώματα.

Αίτια

Τι προκαλεί τα έλκη;

Βακτήρια Helicobacter pylori (H. Pylori)

Το H. pylori είναι η πιο κοινή αιτία γαστρικών και δωδεκαδακτυλικών ελκών. Αυτό το βακτήριο επηρεάζει το βλεννογόνο που προστατεύει το στομάχι και το λεπτό έντερο, επιτρέποντας στα στομαχικά οξέα να καταστρέψουν το τοίχωμά τους.

Περίπου το 30 με 40% των Αμερικανών έχουν μολυνθεί από το βακτήριο αυτό.

Δεν είναι ακόμη σαφές πώς το βακτήριο εξαπλώνεται, αλλά οι ερευνητές πιστεύουν ότι μεταδίδεται ως επί το πλείστον μέσω του βρώμικου φαγητού, του νερού και της κοινής χρήσης μαχαιροπίρουνων. Οι άνθρωποι που φέρουν το Ηelicobacter pylori μπορούν επίσης να μολύνουν άλλα άτομα μέσω άμεσης επαφής με σάλιο.

Πολλοί περνούν αυτή τη λοίμωξη ως παιδιά, αλλά σπάνια αναπτύσσεται σε πεπτικό έλκος. Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν βιώνουν κανένα σύμπτωμα έως ότου μεγαλώσουν.

Φάρμακα

Τα άτομα που λαμβάνουν μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ασπιρίνη, η ιβουπροφαίνη και η ναπροξαίνη, είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν πεπτικά έλκη. Στην πραγματικότητα, μετά το Η. pylori, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα είναι η δεύτερη πιο κοινή αιτία πεπτικών ελκών.

Τα εν λόγω φάρμακα μπορούν να ερεθίσουν και να καταστρέψουν το τοίχωμα του στομάχου και του λεπτού εντέρου. Η ακεταμινοφαίνη δεν είναι μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες, επομένως συχνά προτείνεται σε άτομα που δεν μπορούν να λάβουν μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα εξαιτίας ελκών ή άλλων πεπτικών προβλημάτων.

Έτερες παθήσεις

Μία σπάνια πάθηση, γνωστή ως σύνδρομο Zollinger-Ellison, προκαλεί την ανάπτυξη τόσο καρκινικών όσο και μη καρκινικών όγκων. Οι όγκοι αυτοί απελευθερώνουν ορμόνες που προκαλούν εξαιρετικά υψηλά επίπεδα στομαχικών οξέων, τα οποία με τη σειρά τους μπορούν να οδηγήσουν σε γαστρικά και δωδεκαδακτυλικά έλκη.

Οι όγκοι αυτοί αναπτύσσονται συνήθως στο πάγκρεας και το δωδεκαδάκτυλο, αλλά μπορούν να εμφανιστούν και σε άλλα μέρη του σώματος.

Ποιος βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ελκών;

Παρόλο που οι γιατροί συχνά προτείνουν μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα για παθήσεις, όπως η αρθρίτιδα ή η φλεγμονή των αρθρώσεων, τα φάρμακα αυτά μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης πεπτικών ελκών.

Έτερα φάρμακα που επίσης εντείνουν τον κίνδυνο γαστρικών, δωδεκαδακτυλικών και αιμορραγικών ελκών περιλαμβάνουν:

  • Τους εκλεκτικούς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης
  • Συγκεκριμένα χημειοθεραπευτικά φάρμακα
  • Αντιθρομβωτικά, όπως η βαρφαρίνη ή η κλοπιδογρέλη
  • Θεραπείες για την οστεοπόρωση, όπως οι αλενδρονάτη και η ρισεδρονάτη

Επιπλέον προδιαθεσικοί παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης γαστρικών και δωδεκαδακτυλικών ελκών είναι οι εξής:

  • Η ηλικία άνω των 70 ετών
  • Το κάπνισμα
  • Η κατανάλωση αλκοόλ
  • Ένας σοβαρός τραυματισμός
  • Το ιστορικό πεπτικών ελκών

Είναι μύθος το γεγονός ότι τα καυτερά τρόφιμα μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ή να προκαλέσουν έλκη. Αλλά υπάρχουν συγκεκριμένες τροφές που μπορούν να ερεθίσουν το στομάχι σε κάποια άτομα.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκονται τα έλκη;

Ο γιατρός θα ξεκινήσει τη διάγνωση ρωτώντας για το ιατρικό ιστορικό και τα συμπτώματα σας. Ενημερώστε το γιατρό αναφορικά με το πότε και πού βιώνετε περισσότερο συχνά τα συμπτώματα.

Τα γαστρικά και δωδεκαδακτυλικά έλκη μπορούν να προκαλέσουν πόνο σε διαφορετικά τμήματα της κοιλιακής χώρας. Για μία ασφαλή διάγνωση συνήθως προτείνονται πολλαπλές εξετάσεις, εφόσον το κοιλιακό άλγος έχει πολλές αιτίες.

Αν ο γιατρός πιστεύει ότι το Η. pylori μπορεί να είναι η αιτία των συμπτωμάτων σας, θα χρησιμοποιήσει τις ακόλουθες εξετάσεις για να επιβεβαιώσει ή να αποκλείσει αυτή την πιθανότητα:

  • Εξετάσεις αίματος. Η παρουσία συγκεκριμένων κυττάρων που καταπολεμούν τις λοιμώξεις πιθανώς να υποδεικνύει μία λοίμωξη από το H. pylori.
  • Εξέταση αντιγόνου στα κόπρανα. Ένα δείγμα κοπράνων αποστέλλεται στο εργαστήριο για ανάλυση. Αναζητούνται συγκεκριμένες πρωτεΐνες που σχετίζονται με το H. pylori.
  • Εξέταση ουρίας αναπνοής. Μία εξέταση ουρίας αναπνοής περιλαμβάνει την κατάποση ενός δισκίου που περιέχει έναν ειδικό σχηματισμό της ουρίας. Θα χρειαστεί να αναπνέετε μέσα σε μία ειδική σακούλα συλλογής πριν και μετά την κατάποση του δισκίου και στη συνέχεια θα μετρηθούν τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα. Όταν το H. pylori είναι παρόν, η ουρία στο χάπι καταβολίζεται σε ένα συγκεκριμένο τύπο διοξείδιού του άνθρακα που μπορεί να ανιχνευτεί.

Οισοφαγογαστροδωδεκαδακτυλοσκόπηση (EGD)

Η εξέταση EGD χρησιμοποιεί έναν ευέλικτο σωλήνα με μία κάμερα στην άκρη γνωστό ως σκόπιο. Το σκόπιο πέρνα από το στόμα στον οισοφάγο, στο στόμαχο και στο λεπτό έντερο.

Ο γιατρός θα αναζητήσει έλκη και πιθανές περιοχές με βλάβες, καθώς επίσης θα λάβει και δείγμα ιστού βιοψία. Πιθανώς να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει συγκεκριμένες παθήσεις.

Ακτίνες-Χ στην άνω γαστρεντερική οδό

Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει επιπλέον μία εξέταση που ονομάζεται η κατάποση βαρίου ή ακτινογραφίες ακτίνων-Χ στην άνω γαστρεντερική οδό. Αυτή περιλαμβάνει την κατάποση ενός διαλύματος με μικρή ποσότητα ενός υλικού που εμφανίζεται εύκολα στις ακτίνες-Χ.

Ο γιατρός θα λάβει αρκετές ακτινογραφίες για να δει πως το διάλυμα κινείται εντός του πεπτικού συστήματος. Αυτό θα επιτρέψει την ανίχνευση παθήσεων που επηρεάζουν τον οισοφάγο, το στομάχι και το λεπτό έντερο.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζονται τα πεπτικά έλκη;

Η αντιμετώπιση των γαστρικών και δωδεκαδακτυλικών ελκών εξαρτάται από τις αιτίες και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Για παράδειγμα, ο γιατρός μπορεί να σας συνταγογραφήσει αναστολείς υποδοχέων της ισταμίνης (Η2 αναστολείς) ή αναστολείς αντλιών πρωτονίων για τη μείωση της ποσότητας των στομαχικών οξέων και την προστασία του στομαχικού τοιχώματος.

Σε περίπτωση λοίμωξης από το H. pylori, ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει αντιβιοτικά, αναστολείς αντλίας πρωτονίων ή άλλα φάρμακα για την καταπολέμηση των βακτηρίων και την προώθηση της επούλωσης. Τα φάρμακα αυτά περιλαμβάνουν προστατευτικούς παράγοντες του βλεννογόνου, οι οποίοι βοηθούν στην προστασία του βλεννογόνου του στομάχου.

Αν μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα προκάλεσαν το πεπτικό έλκος, θα σας δοθούν οδηγίες πώς να μειώσετε ή να ελαχιστοποιήσετε τη χρήση τους.

Αν το έλκος αιμορραγεί, ο γιατρός θα χρησιμοποιήσει ειδικά εργαλεία για να σταματήσει την αιμορραγία μέσω του ενδοσκοπίου κατά τη διάρκεια της EGD εξέτασης.

Σε περίπτωση που η φαρμακευτική αγωγή ή η ενδοσκοπική θεραπεία δεν λειτουργήσει, ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει χειρουργική επέμβαση. Αν το έλκος είναι τόσο βαθύ που δημιουργεί τρύπα στο τοίχωμα του στομάχου ή στο δωδεκαδάκτυλο, αυτό αποτελεί επείγον ιατρικό περιστατικό και απαιτείται εγχείρηση για τη διόρθωση του προβλήματος.

Έκβαση

Ποια είναι η έκβαση για τα έλκη;

Ένα γαστρικό ή δωδεκαδακτυλικό έλκος που αφήνεται χωρίς θεραπεία μπορεί να εξελιχθεί σε ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα ειδικά αν έχετε προϋπάρχουσες ιατρικές παθήσεις.

Οι πιο κοινές επιπλοκές των ελκών είναι:

Επιπλοκή

Τι προκαλεί

Αιμορραγία

Το έλκος φθείρει το στομάχι ή το λεπτό έντερο και καταστρέφει στο σημείο αυτό τα αιμοφόρα αγγεία

Διάτρηση

Το έλκος καταστρέφει το τοίχωμα του στομάχου προκαλώντας την διαρροή βακτηρίων, οξέος και τροφής

Περιτονίτιδα

Φλεγμονή και μόλυνση της κοιλιακής κοιλότητας εξαιτίας διάτρησης

Απόφραξη

Μπορεί να σχηματιστεί ουλώδης ιστός ως συνέπεια των ελκών και να αποτραπεί το πέρασμα της τροφής από το στομάχι ή το δωδεκαδάκτυλο

Είναι κρίσιμο να λάβετε έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία αν έχετε οποιοδήποτε σύμπτωμα που σχετίζεται με γαστρικά ή δωδεκαδακτυλικά έλκη.

Σε μερικές περιπτώσεις τα γαστρικά έλκη μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκινικών όγκων. Τα δωδεκαδακτυλικά έλκη, όμως, συνήθως δεν σχετίζονται με καρκίνο.

Ο γιατρός πολύ πιθανώς θα σας προτείνει να επαναλάβετε μία εξέταση EGD μετά τη θεραπεία, ώστε να επιβεβαιώσει ότι τα έλκη έχουν επουλωθεί. Τα περισσότερα γαστρικά και δωδεκαδακτυλικά έλκη υποχωρούν με την πάροδο του χρόνου και την κατάλληλη αντιμετώπιση.

Πρόληψη

Μπορούν να προληφθούν τα έλκη;

Ίσως να μην είστε σε θέση να αποτρέψετε πλήρως την ανάπτυξη ενός έλκους, αλλά υπάρχουν βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε για να ελαττώσετε τον κίνδυνο:

  • Μειώστε την πρόσληψη μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων ή αλλάξτε τα φάρμακα αυτά αν τα λαμβάνετε τακτικά.
  • Όταν λαμβάνετε μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, να τα λαμβάνεται μαζί με κάποιο γεύμα ή με φάρμακα που προστατεύουν το τοίχωμα του στομάχου.
  • Αποφύγετε το κάπνισμα, διότι μπορεί να επιβραδύνει την επούλωση και να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του πεπτικού σωλήνα.
  • Αν διαγνωστείτε με μόλυνση από το Η. pylori, λάβετε όλα τα αντιβιοτικά που σας έχουν συνταγογραφηθεί. Η μη λήψη ολόκληρης της δόσης μπορεί να συνεισφέρει στη διατήρηση βακτηρίων στο σύστημά σας.
  • Αυξήστε τη φυσική σας δραστηριότητα. Η τακτική άσκηση μπορεί να ενεργοποιήσει το ανοσοποιητικό σύστημα και να βοηθήσει στη μείωση της φλεγμονής στα κύτταρα.

+ 7 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. Campbell JP, et al. (2018). Debunking the myth of exercise-induced immune suppression: Redefining the impact of exercise on immunological health across the lifespan. ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5911985/

2. Mayo Clinic Staff. (2018). Peptic ulcer. mayoclinic.org/diseases-conditions/peptic-ulcer/symptoms-causes/syc-20354223

3. Numico G, et al. (2017). Proton pump inhibitors in cancer patients: How useful they are? a review of the most common indications for their use. DOI: doi.org/10.1016/j.critrevonc.2017.01.014

4. Peptic ulcer disease. (n.d.). patients.gi.org/topics/peptic-ulcer-disease/

5. Stomach and duodenal ulcers (peptic ulcers) in children. (n.d.). stanfordchildrens.org/en/topic/default?id=stomach-and-duodenal-ulcers-peptic-ulcers-in-children-90-P02021

6. Surapaneni S, et al. (2013). The perforation-operation time interval; An important mortality indicator in peptic ulcer perforation. ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3681060/

7. Thorsen K, et al. (2013). Epidemiology of perforated peptic ulcer: Age- and gender-adjusted analysis of incidence and mortality. ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3554818/