Διαγνωστικές εξετάσεις

Γενετική εξέταση TP53

Τι είναι η γενετική εξέταση TP53;

Αυτή η γενετική εξέταση ανιχνεύει μεταλλαγές στο γονίδιο TP53. Τα γονίδια είναι οι βασικές μονάδες κληρονομικότητας και κληρονομούνται από τον πατέρα και τη μητέρα στους απογόνους.

Το TP53 είναι ένα γονίδιο που βοηθά στον τερματισμό της ανάπτυξης των όγκων (ογκοκατασταλτικό γονίδιο). Εάν έχετε μία μετάλλαξη στο γονίδιο TP53, αυτό μπορεί να μην είναι σε θέση να ελέγχει την ανάπτυξη των κυττάρων. Η ανεξέλεγκτη κυτταρική ανάπτυξη μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο.

Μία μεταλλαγή στο γονίδιο TP53 μπορεί να είναι κληρονομική ή επίκτητη (να εμφανιστεί αργότερα στη ζωή του ατόμου λόγω περιβαλλοντικών παραγόντων ή λάθους κατά την κυτταρική διαίρεση).

  • Μία κληρονομική μεταλλαγή στο TP53 είναι γνωστή ως σύνδρομο Li-Fraumeni.
  • Το σύνδρομο Li-Fraumeni είναι μία σπάνια γενετική πάθηση που αυξάνει τον κίνδυνο συγκεκριμένων τύπων καρκίνου.
  • Τέτοιοι καρκίνοι είναι ο καρκίνος του μαστού, ο καρκίνος των οστών, η λευχαιμία και τα σαρκώματα μαλακών μορίων.

Οι επίκτητες (επίσης γνωστές ως σωματικές) μεταλλαγές του TP53 είναι περισσότερο κοινές. Αυτές οι μεταλλαγές έχουν εντοπιστεί σε περίπου 50% όλων των περιπτώσεων καρκίνου και σε πολλούς διαφορετικούς τύπους καρκίνου.

Χρησιμότητα εξέτασης

Για ποιο λόγο χρησιμοποιείται η γενετική εξέταση TP53;

Η εξέταση ανιχνεύει μεταλλαγές στο γονίδιο TP53. Δεν αποτελεί εξέταση ρουτίνας. Πραγματοποιείται μόνο σε άτομα που έχουν οικογενειακό ιστορικό, συμπτώματα ή παλαιότερη διάγνωση καρκίνου.

Γιατί χρειάζομαι τη γενετική εξέταση TP53;

Μπορεί να χρειαστείτε αυτή την εξέταση εάν:

  • Έχετε διαγνωστεί με καρκίνο των οστών ή μαλακών μορίων πριν την ηλικία των 45 ετών.
  • Έχετε διαγνωστεί με προεμμηνοπαυσιακό καρκίνο του μαστού, όγκο στον εγκέφαλο, λευχαιμία ή καρκίνο του πνεύμονα πριν την ηλικία των 46 ετών.
  • Είχατε έναν ή περισσότερους όγκους πριν την ηλικία των 46 ετών.
  • Ένα ή περισσότερα μέλη της οικογένειάς σας έχουν διαγνωστεί με σύνδρομο Li-Fraumeni ή/και είχατε καρκίνο πριν την ηλικία των 45 ετών.

Τα προαναφερθέντα μπορεί να σημαίνουν ότι έχετε κληρονομική μεταλλαγή του γονιδίου TP53.

Εάν έχετε διαγνωστεί με καρκίνο και δεν έχετε οικογενειακό ιστορικό, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει τη συγκεκριμένη εξέταση για να διαπιστώσει εάν μία μετάλλαξη του TP53 προκαλεί τον καρκίνο. Η γνώση ύπαρξης της μετάλλαξης θα βοηθήσει το γιατρό να σχεδιάσει το θεραπευτικό πλάνο και να προβλέψει την έκβαση της ασθένειας.

Διαδικασία εξέτασης

Πώς πραγματοποιείται η γενετική εξέταση TP53;

Η γενετική εξέταση TP53 συνήθως πραγματοποιείται σε δείγμα αίματος ή μυελού των οστών.

Για την εξέταση αίματος, ένας επαγγελματίας υγείας θα λάβει δείγμα αίματος από μία φλέβα στο χέρι σας, χρησιμοποιώντας μία μικρή βελόνα. Όταν η βελόνα εισαχθεί, μία μικρή ποσότητα αίματος θα συλλεχθεί εντός σύριγγας ή φιαλιδίου. Μπορεί να αισθανθείτε ένα μικρό τσίμπημα κατά την είσοδο ή την έξοδο της βελόνας. Η διαδικασία ολοκληρώνεται σε λιγότερο από πέντε λεπτά.

Η λήψη δείγματος μυελού των οστών συνήθως περιλαμβάνει τα ακόλουθα βήματα:

  • Θα ξαπλώστε στο πλάι ή σε πρηνή θέση (μπρούμυτα), ανάλογα με το ποιο οστό χρησιμοποιείται για την εξέταση. Τα περισσότερα δείγματα μυελού των οστών λαμβάνονται από το οστό του ισχίου.
  • Το σώμα σας θα είναι καλυμμένο με ρουχισμό, με εξαίρεση την περιοχή λήψης του δείγματος.
  • Το σημείο θα καθαριστεί με αντισηπτικό διάλυμα.
  • Θα σας χορηγηθεί τοπικό αναισθητικό με ένεση. Μπορεί να νιώσετε ένα μικρό τσίμπημα.
  • Μόλις η περιοχή μουδιάσει, ο γιατρός θα λάβει το δείγμα. Θα πρέπει να παραμείνετε εντελώς ακίνητος/η.
  • Θα χρησιμοποιήσει ένα ειδικό εργαλείο που εισέρχεται στο οστό για να λάβει δείγμα του ιστού. Μπορεί να νιώσετε πίεση στο σημείο λήψης του δείγματος.
  • Μετά την εξέταση, ο γιατρός θα καλύψει το σημείο με αποστειρωμένη γάζα.
  • Θα πρέπει να έχετε ζητήσει από κάποιον να σας επιστρέψει στο σπίτι, διότι η λήψη ηρεμιστικού πριν την εξέταση μπορεί να προκαλέσει υπνηλία.

Προετοιμασία

Ποια προετοιμασία απαιτείται για τη γενετική εξέταση TP53;

Συνήθως δεν απαιτείται κάποια ειδική προετοιμασία.

Κίνδυνοι εξέτασης

Ποιοι κίνδυνοι σχετίζονται με τη γενετική εξέταση TP53;

Ελάχιστοι κίνδυνοι συνοδεύουν μία εξέταση αίματος. Μπορεί να αισθανθείτε ήπιο πόνο ή να σχηματιστεί μικρός μώλωπας στο σημείο που εισήχθη η βελόνα, όμως τα περισσότερα συμπτώματα υποχωρούν άμεσα.

Μετά τη βιοψία μυελού των οστών, θα αισθάνεστε πόνο στο σημείο, ο οποίος θα υποχωρήσει μέσα σε λίγες μέρες. Ο γιατρός θα σας προτείνει αναλγητικά για ανακούφιση.

Ερμηνεία αποτελεσμάτων

Πώς ερμηνεύονται τα αποτελέσματα;

Εάν έχετε διαγνωστεί με σύνδρομο Li-Fraumeni, αυτό δεν σημαίνει ότι έχετε καρκίνο, όμως ο κίνδυνος είναι υψηλότερος από το γενικό πληθυσμό. Εάν έχετε κάποια μετάλλαξη στο γονίδιο TP53, μπορείτε να ακολουθήσετε τα παρακάτω βήματα για να μειώσετε τον κίνδυνο:

  • Πιο συχνός προληπτικός έλεγχος καρκίνου. Ο καρκίνος είναι περισσότερο αντιμετωπίσιμος όταν εντοπίζεται στα αρχικά στάδια.
  • Αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως περισσότερη άθληση και υγιεινή διατροφή.
  • Χημειοπροφύλαξη, λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων, βιταμινών ή άλλων ουσιών για τη μείωση του κινδύνου ή την καθυστέρηση της εμφάνισης καρκίνου
  • Αφαίρεση του «επικίνδυνου» ιστού

Τα προαναφερθέντα βήματα δεν εφαρμόζονται σε όλους – διαφέρουν ανάλογα με το οικογενειακό και προσωπικό ιστορικό σας.

Εάν έχετε καρκίνο και τα αποτελέσματα θα δείξουν επίκτητη μετάλλαξη TP53 (η μετάλλαξη εντοπίστηκε σε εσάς, αλλά δεν έχετε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου ή συνδρόμου Li-Fraumeni), ο γιατρός θα χρησιμοποιήσει αυτή την πληροφορία για να προβλέψει πώς θα εξελιχθεί η ασθένεια και να σχεδιάσει τη βέλτιστη θεραπεία.

Περαιτέρω πληροφορίες

Υπάρχει κάτι άλλο που πρέπει να γνωρίζω αναφορικά με την εξέταση TP53;

Εάν έχετε διαγνωστεί με ή υπάρχει υποψία συνδρόμου Li-Fraumeni, μπορείτε να απευθυνθείτε σε έναν γενετικό σύμβουλο. Ο γενετικός σύμβουλος είναι ένας ειδικά εκπαιδευμένος επαγγελματίας υγείας στη γενετική και το γενετικό έλεγχο. Εάν δεν έχετε υποβληθεί ακόμη στη γενετική εξέταση TP53, ο γενετικός σύμβουλος θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε τους κινδύνους και τα οφέλη. Εάν έχετε εξεταστεί, θα σας βοηθήσει να ερμηνεύσετε τα αποτελέσματά σας και θα σας καθοδηγήσει ώστε να λάβετε την υποστήριξη που χρειάζεστε.

+ 15 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. American Cancer Society [Internet]. Atlanta: American Cancer Society Inc.; c2018. Oncogenes and tumor suppressor genes; [updated 2014 Jun 25; cited 2018 Jun 29]; [about 4 screens]. Available from: https://www.cancer.org/cancer/cancer-causes/genetics/genes-and-cancer/oncogenes-tumor-suppressor-genes.html

2. American Cancer Society [Internet]. Atlanta: American Cancer Society Inc.; c2020. How Targeted Therapies are Used to Treat Cancer; [updated 2019 Dec 27; cited 2020 May 13]; [about 4 screens]. Available from: https://www.cancer.org/treatment/treatments-and-side-effects/treatment-types/targeted-therapy/what-is.html

3. Cancer.net [Internet]. Alexandria (VA): American Society of Clinical Oncology; c2005–2018. Li-Fraumeni Syndrome; 2017 Oct [cited 2018 Jun 29]; [about 3 screens]. Available from: https://www.cancer.net/cancer-types/li-fraumeni-syndrome

4. Centers for Disease Control and Prevention [Internet]. Atlanta: U.S. Department of Health and Human Services; Cancer Prevention and Control: Screening Tests; [updated 2018 May 2; cited 2018 Jun 29]; [about 3 screens]. Available from: https://www.cdc.gov/cancer/dcpc/prevention/screening.htm

5. Li-Fraumeni Syndrome: LFSA Association [Internet]. Holliston (MA): Li-Fraumeni Syndrome Association; c2018. What is LFS?: Li-Fraumeni Syndrome Association; [cited 2018 Jun 29]; [about 2 screens]. Available from: https://www.lfsassociation.org/what-is-lfs

6. Mayo Clinic [Internet]. Mayo Foundation for Medical Education and Research; c1998–2018. Bone marrow biopsy and aspiration: Overview; 2018 Jan 12 [cited 2018 Jun 29]; [about 4 screens]. Available from: https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/bone-marrow-biopsy/about/pac-20393117

7. Mayo Clinic: Mayo Medical Laboratories [Internet]. Mayo Foundation for Medical Education and Research; c1995–2018. Test ID: P53CA: Hematologic Neoplasms, TP53 Somatic Mutation, DNA Sequencing Exons 4-9: Clinical and Interpretive; [cited 2018 Jun 29]; [about 4 screens]. Available from: https://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Clinical+and+Interpretive/62402

8. MD Anderson Cancer Center [Internet]. The University of Texas MD Anderson Cancer Center; c2018. TP53 Mutation Analysis; [cited 2018 Jun 29]; [about 3 screens]. Available from: https://www.mdanderson.org/research/research-resources/core-facilities/molecular-diagnostics-lab/services/tp53-mutation-analysis.html

9. Merck Manual Consumer Version [Internet]. Kenilworth (NJ): Merck & Co., Inc.; c2018. Bone Marrow Examination; [cited 2018 Jun 29]; [about 2 screens]. Available from: http://www.merckmanuals.com/home/blood-disorders/symptoms-and-diagnosis-of-blood-disorders/bone-marrow-examination

10. National Cancer Institute [Internet]. Bethesda (MD): U.S. Department of Health and Human Services; Genetic Testing for Hereditary Cancer Syndromes; [cited 2018 Jun 29]; [about 3 screens]. Available from: https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/genetics/genetic-testing-fact-sheet

11. NeoGenomics [Internet]. Fort Myers (FL): NeoGenomics Laboratories; c2018. TP53 Mutation Analysis; [cited 2018 Jun 29]; [about 3 screens]. Available from: https://neogenomics.com/test-menu/tp53-mutation-analysis

12. NIH U.S. National Library of Medicine: Genetics Home Reference [Internet]. Bethesda (MD): U.S. Department of Health and Human Services; TP53 gene; 2018 Jun 26 [cited 2018 Jun 29]; [about 2 screens]. Available from: https://ghr.nlm.nih.gov/gene/TP53

13. NIH U.S. National Library of Medicine: Genetics Home Reference [Internet]. Bethesda (MD): U.S. Department of Health and Human Services; What is a gene mutation and how do mutations occur?; 2018 Jun 26 [cited 2018 Jun 29]; [about 2 screens]. Available from: https://ghr.nlm.nih.gov/primer/mutationsanddisorders/genemutation

14. Parrales A, Iwakuma T. Targeting Oncogenic Mutant p53 for Cancer Therapy. Front Oncol [Internet]. 2015 Dec 21 [cited 2020 May 13]; 5:288. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4685147

15. University of Rochester Medical Center [Internet]. Rochester (NY): University of Rochester Medical Center; c2018. Health Encyclopedia: Breast Cancer: Genetic Testing; [cited 2018 Jun 29]; [about 2 screens]. Available from: https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?contenttypeid=34&contentid=16421-1