Δερματολογικές παθήσεις

Καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων

Τι είναι το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων;

Το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων (SCC) είναι ένας τύπος καρκίνου του δέρματος που ξεκινά στα πλακώδη κύτταρα. Τα πλακώδη κύτταρα είναι λεπτά επίπεδα κύτταρα που αποτελούν την επιδερμίδα, το εξωτερικό στρώμα του δέρματος. Το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων προκαλείται από αλλαγές στο DNA των εν λόγω κυττάρων, οι οποίες ευθύνονται για τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό τους.

Σύμφωνα με το Ίδρυμα για τον Καρκίνο του Δέρματος των ΗΠΑ, το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων είναι η δεύτερη πιο κοινή μορφή καρκίνου του δέρματος. Περίπου 700.000 άτομα στις Ηνωμένες Πολιτείες διαγιγνώσκονται με αυτόν τον τύπο καρκίνου κάθε χρόνο.

Τα άτομα με καρκίνο πλακωδών κυττάρων συχνά αναπτύσσουν φολιδωτές, ερυθρές κηλίδες, ανοιχτές πληγές ή κονδυλώματα στο δέρμα. Αυτοί οι μη φυσιολογικοί όγκοι μπορεί να εμφανιστούν οπουδήποτε, αλλά πιο συχνά εντοπίζονται στις περιοχές που δέχονται την περισσότερη έκθεση στην υπεριώδη (UV) ακτινοβολία είτε από απευθείας έκθεση στο φως του ήλιου είτε από τεχνητό μαύρισμα (solarium). Η πάθηση συνήθως δεν είναι απειλητική για τη ζωή, αλλά μπορεί να γίνει επικίνδυνη αν δεν αντιμετωπιστεί. Αν δεν υπάρξει έγκαιρη θεραπεία, οι όγκοι θα αυξηθούν σε μέγεθος και θα εξαπλωθούν σε άλλα μέρη του σώματος, προκαλώντας σοβαρές επιπλοκές.

Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι καρκίνου του δέρματος;

Το δέρμα αποτελείται από πολλά στρώματα. Το εξωτερικό προστατευτικό στρώμα του δέρματος είναι γνωστό ως επιδερμίδα. Η επιδερμίδα αποτελείται από πλακώδη κύτταρα, βασικά κύτταρα και μελανοκύτταρα. Αυτά τα κύτταρα συνεχώς αποπίπτουν, ώστε να δημιουργηθούν νέα. Όμως, συγκεκριμένες γενετικές αλλαγές στο DNA οποιουδήποτε τύπου κυττάρων μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του δέρματος. Οι κύριοι τύποι καρκίνου του δέρματος είναι το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων (squamous cell carcinoma), το καρκίνωμα βασικών κυττάρων (basal cell carcinoma) και το κακόηθες μελάνωμα (melanoma).

Skin cancer. Squamous cell carcinoma, basal-cell cancer and Melanoma.

Καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων

Τα πλακώδη κύτταρα είναι τα κύτταρα που βρίσκονται στην επιφάνεια του δέρματος και ο στόχος τους είναι να επενδύουν το δέρμα. Το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων συνήθως αναπτύσσεται σε περιοχές του σώματος που εκτίθενται συχνά σε υπεριώδη ακτινοβολία, όπως το πρόσωπο, τα χέρια και τα αυτιά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να εκδηλωθεί και σε άλλα μέρη του σώματος.

Καρκίνωμα βασικών κυττάρων

Τα βασικά κύτταρα βρίσκονται ακριβώς κάτω από τα πλακώδη κύτταρα και συνεχώς διαιρούνται για το σχηματισμό νέων κυττάρων. Σύμφωνα με την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία, το καρκίνωμα βασικών κυττάρων είναι ο πιο κοινός τύπος καρκίνου του δέρματος. Όπως και το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων, το καρκίνωμα βασικών κυττάρων αναπτύσσεται σε περιοχές που εκτίθενται σε υπεριώδη ακτινοβολία, ιδιαίτερα στο πρόσωπο και το λαιμό. Αυτός ο τύπος καρκίνου τείνει να αναπτύσσεται αργά και σπάνια εξαπλώνεται σε άλλα μέρη του σώματος. Αν, όμως, το καρκίνωμα βασικών κυττάρων δεν αντιμετωπιστεί, θα εξαπλωθεί στα οστά και σε άλλους ιστούς.

Μελάνωμα

Τα μελανοκύτταρα εντοπίζονται στο βαθύτερο στρώμα της επιδερμίδας. Είναι υπεύθυνα για την παραγωγή μελανίνης, της χρωστικής που δίνει το χαρακτηριστικό χρώμα στο δέρμα. Όταν αναπτύσσεται καρκίνος στα μελανοκύτταρα, η πάθηση είναι γνωστή ως κακόηθες μελάνωμα. Το κακόηθες μελάνωμα είναι λιγότερο κοινό από τους καρκίνους πλακωδών και βασικών κυττάρων, αλλά είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί και να εξαπλωθεί αν δεν αντιμετωπιστεί.

Συμπτώματα Αίτια Διάγνωση Θεραπεία Έκβαση Πρόληψη

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκινώματος πλακωδών κυττάρων;

Το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων συχνά εμφανίζεται σε περιοχές που εκτίθενται στην υπεριώδη ακτινοβολία, όπως το πρόσωπο, τα αυτιά και τα χέρια. Μπορεί όμως να εμφανιστεί και στο στόμα, στην πρωκτική περιοχή ή στα γεννητικά όργανα.

Στα πρώιμα στάδια, το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων συχνά παρουσιάζεται ως φολιδωτή, ερυθρή κηλίδα δέρματος. Με την πάροδο του χρόνου μπορεί να εξελιχθεί σε μία ανυψωμένη μάζα που διαρκώς μεγαλώνει. Η μάζα αυτή μπορεί επίσης να εμφανίσει κρούστα ή αιμορραγία. Στο στόμα, αυτός ο τύπος καρκίνου θα λάβει την εμφάνιση ενός λευκού έλκους.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, θα παρατηρήσετε ένα νέο όγκο σε μία προϋπάρχουσα ουλή, ελιά ή σημάδι εκ γενετής. Οποιεσδήποτε υπάρχουσες κακώσεις ή έλκη που δεν επουλώνονται μπορεί επίσης να υποδεικνύουν καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων.

Πραγματοποιήστε αμέσως ένα ραντεβού με τον γιατρό ή το δερματολόγο σας αν παρατηρήσετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα. Η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία είναι κρίσιμες για την πρόληψη των επιπλοκών.

Αίτια

Τι προκαλεί το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων;

Ο καρκίνος του δέρματος που προκαλείται από μεταλλαγές στο DNA των κυττάρων του δέρματος. Αυτές οι αλλαγές προκαλούν το μη φυσιολογικό πολλαπλασιασμό των κυττάρων αυτών. Όταν αυτό εκδηλώνεται στα πλακώδη κύτταρα, η πάθηση είναι γνωστή ως καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων.

Η υπεριώδης ακτινοβολία είναι η πιο κοινή αιτία μεταλλαγών στο DNA που οδηγούν σε καρκίνο του δέρματος. Η υπεριώδης ακτινοβολία εντοπίζεται στο ηλιακό φως, καθώς και σε εγκαταστάσεις για τεχνητό μαύρισμα (solarium).

Παρόλο που η συχνή έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος, η πάθηση μπορεί επίσης να αναπτυχθεί σε άτομα που δεν ξοδεύουν άπλετο χρόνο υπό το φως του ήλιου ή στο σολάριουμ. Αυτά τα άτομα εμφανίζουν γενετική προδιάθεση στον καρκίνο του δέρματος ή μπορεί να έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα που αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του δέρματος. Όσα άτομα έχουν λάβει ακτινοθεραπεία για δερματικές παθήσεις βρίσκονται επίσης σε αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του δέρματος.

Ποιοι είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση καρκινώματος πλακωδών κυττάρων;

Οι προδιαθεσικοί παράγοντες του καρκινώματος πλακωδών κυττάρων περιλαμβάνουν:

  • Ανοιχτό χρώμα δέρματος
  • Ανοιχτό χρώμα μαλλιών και μπλε, πράσινα ή γκρι μάτια
  • Μακροχρόνια έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία
  • Διαβίωση σε ηλιόλουστες περιοχές ή σε υψηλό υψόμετρο
  • Ιστορικό πολλαπλών ηλιακών εγκαυμάτων, ιδιαίτερα αν αυτά έχουν συμβεί νωρίς στη ζωή του ατόμου
  • Ιστορικό έκθεσης σε χημικά, όπως το αρσενικό

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων;

Ο γιατρός αρχικά θα πραγματοποιήσει μία κλινική εξέταση και θα εξετάσει οποιεσδήποτε μη φυσιολογικές περιοχές για ενδείξεις καρκινώματος πλακωδών κυττάρων. Επίσης, θα σας ρωτήσει αναφορικά με το ιατρικό ιστορικό σας. Αν υποπτεύεται καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων, μπορεί να πραγματοποιήσει βιοψία για την επιβεβαίωση της διάγνωσης.

Η βιοψία περιλαμβάνει την απομάκρυνση ενός πολύ μικρού τμήματος του πάσχοντος δέρματος. Το δείγμα δέρματος αποστέλλεται στο εργαστήριο για ανάλυση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να χρειαστεί να απομακρύνει ένα μεγαλύτερο τμήμα ή όλη τη μη φυσιολογική μάζα για έλεγχο. Μιλήστε στο γιατρό σας αναφορικά με τυχόν σχηματισμό ουλώδους ιστού ή οποιεσδήποτε ανησυχίες έχετε για τη βιοψία.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων;

Η θεραπεία για το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων ποικίλλει και βασίζεται:

  • Στην έκταση και τη σοβαρότητα του καρκίνου
  • Στην ηλικία σας
  • Στη γενικότερη εικόνα της υγείας σας
  • Στη θέση του καρκίνου

Αν το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων εντοπιστεί έγκαιρα, η πάθηση συνήθως μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Η ίαση γίνεται όλο και πιο δύσκολη όταν ο καρκίνος έχει κάνει μετάσταση. Πολλές θεραπείες μπορούν να πραγματοποιηθούν στο γραφείο του γιατρού σας και δεν χρειάζονται νοσηλεία.

  • Στη Mohs μικρογραφική χειρουργική, ο γιατρός χρησιμοποιεί ένα νυστέρι για να απομακρύνει το μη φυσιολογικό δέρμα και μέρος του περιβάλλοντος ιστού. Το δείγμα εξετάζεται αμέσως κάτω από το μικροσκόπιο. Εάν υπάρχουν καρκινικά κύτταρα, η διαδικασία επαναλαμβάνεται έως ότου να μην εντοπίζονται πλέον καρκινικά κύτταρα.
  • Κατά τη χειρουργική επέμβαση εκτομής, ο γιατρός απομακρύνει τα καρκινικά κύτταρα, καθώς και ένα λεπτό στρώμα υγιούς ιστού στην περιβάλλουσα περιοχή. Για το κλείσιμο της πληγής χρησιμοποιούνται ράμματα. Το δείγμα αποστέλλεται στη συνέχεια σε ένα εργαστήριο για να βεβαιωθεί ότι ολόκληρη η καρκινική περιοχή έχει απομακρυνθεί.
  • Η ηλεκτροχειρουργική (απόξεση και ηλεκτρο-αποξήρανση) περιλαμβάνει την απόξεση του καρκίνου και τον καυτηριασμό του δέρματος για τη θανάτωση των καρκινικών κυττάρων. Η διαδικασία τυπικά θα πραγματοποιηθεί περισσότερες από μία φορές, ώστε να εξασφαλιστεί η πλήρης απομάκρυνση του καρκίνου.
  • Κατά την κρυοχειρουργική, ο γιατρός χρησιμοποιεί υγρό άζωτο για να παγώσει και να καταστρέψει τον καρκινικό ιστό. Όπως και στην ηλεκτροχειρουργική, αυτή η θεραπεία επαναλαμβάνεται πολλαπλές φορές έως ότου εξαλειφθεί όλος ο καρκινικός ιστός.
  • Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί ακτίνες-Χ υψηλής ενέργειας για τη θανάτωση των καρκινικών κυττάρων. Αυτή η θεραπεία χορηγείται εξωτερικά από ένα μηχάνημα, το οποίο κατευθύνει τις ακτίνες στην πάσχουσα περιοχή. Η ακτινοθεραπεία συχνά πραγματοποιούνται πολλές φορές τη βδομάδα για αρκετές εβδομάδες.

Κάποιοι γιατροί επίσης πραγματοποιούν φωτοδυναμική θεραπεία, χειρουργική επέμβαση με λέιζερ και τοπικά φάρμακα για την αντιμετώπιση του καρκινώματος πλακωδών κυττάρων. Ωστόσο, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), δεν έχει εγκρίνει τις εν λόγω μεθόδους για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου τύπου καρκίνου:

  • Η φωτοδυναμική θεραπεία περιλαμβάνει την εφαρμογή μιας φωτοευαίσθητοποιητικής ουσίας στην καρκινική περιοχή. Την επόμενη ημέρα, οι πάσχουσες περιοχές εκτίθενται σε ισχυρό φως για αρκετά λεπτά. Αυτό ενεργοποιεί το φάρμακο που είχε τοποθετηθεί στην περιοχή και θανατώνει τα μη φυσιολογικά κύτταρα.
  • Η χειρουργική επέμβαση με laser χρησιμοποιεί laser για την απομάκρυνση του μη φυσιολογικού δέρματος.
  • Τοπικά φάρμακα, όπως η 5-φθοριοουρακίλη και η ιμικιμόδη, χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση άλλων καρκίνων του δέρματος, καθώς και για το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων.

Μόλις το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων αντιμετωπιστεί, είναι κρίσιμο να πραγματοποιείτε τακτικές επισκέψεις στο γιατρό σας. Το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων μπορεί να επανεμφανιστεί, για αυτό είναι σημαντικό να ελέγχετε το δέρμα σας για προκαρκινικές ή καρκινικές περιοχές τουλάχιστον μία φορά το μήνα.

Έκβαση

Ποια είναι η έκβαση για τα άτομα με καρκίνο με πλακωδών κυττάρων;

Ο έγκαιρος εντοπισμός του καρκινώματος πλακωδών κυττάρων είναι το κλειδί για την επιτυχή αντιμετώπιση. Εάν ο καρκίνος δεν αντιμετωπιστεί στα πρώιμα στάδια, μπορεί να εξαπλωθεί σε άλλες περιοχές του σώματος, όπως στους λεμφαδένες και σε απομακρυσμένα όργανα. Μόλις αυτό συμβεί, η πάθηση γίνεται απειλητική για τη ζωή.

Τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα λόγω ιατρικών παθήσεων, όπως ο HIV, το AIDS ή η λευχαιμία, έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης πιο σοβαρών μορφών καρκινώματος πλακωδών κυττάρων.

Πρόληψη

Πώς μπορεί να προληφθεί το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων:

Για να μειώσετε τον κίνδυνο καρκινώματος πλακωδών κυττάρων, ακολουθήστε τις παρακάτω συμβουλές:

  • Περιορίστε την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.
  • Αποφύγετε τον ήλιο τις πιο θερμές ώρες της ημέρας, μεταξύ 10 π.μ. και 4 μ.μ.
  • Φοράτε πάντα αντηλιακό με δείκτη προστασίας τουλάχιστον 15 οποτεδήποτε εκτίθεστε στον ήλιο.
  • Φοράτε γυαλιά ηλίου με προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία.
  • Φορέστε καπέλο και καλύψτε το δέρμα σας όταν εργάζεστε σε εξωτερικό χώρο.
  • Αποφύγετε το τεχνητό μαύρισμα (solarium).
  • Προστατέψτε το δέρμα σας και κατά τη διάρκεια του χειμώνα, επειδή οι ακτίνες του ήλιου το χειμώνα μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες.
  • Ελέγχετε το δέρμα σας κάθε μήνα για νέους ή μη φυσιολογικούς όγκους.
  • Επισκεφτείτε το δερματολόγο σας μία φορά το χρόνο για ένα δερματικό έλεγχο σε όλο το σώμα.

+ 4 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. Mayo Clinic Staff. (2015, June 10). Skin cancer mayoclinic.com/health/skin-cancer/DS00190

2. Mayo Clinic Staff. (2014, November 27). Squamous cell carcinoma of the skin mayoclinic.com/health/squamous-cell-carcinoma/DS00924

3. Squamous cell carcinoma (SCC). (n.d.) skincancer.org/skin-cancer-information/squamous-cell-carcinoma

4. Skin cancer: Basal and squamous cell. (n.d.) cancer.org/cancer/skincancer-basalandsquamouscell/detailedguide/index