Κολίτιδα

Τύποι και Αίτια

Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι κολίτιδας και ποιες οι αιτίες τους;

Οι διαφορετικοί τύποι κολίτιδας κατηγοριοποιούνται ανάλογα με την αιτία.

Ελκώδης κολίτιδα

Η ελκώδης κολίτιδα είναι μία από τις δύο παθήσεις που ταξινομούνται ως φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου. Η άλλη είναι η νόσος του Crohn.

Η ελκώδης κολίτιδα είναι μία δια βίου ασθένεια που δημιουργεί φλεγμονή και αιμορραγικά έλκη στο εσωτερικό τοίχωμα του παχέος εντέρου. Γενικά, ξεκινά στο ορθό και εξαπλώνεται στο παχύ έντερο.

Είναι ο τύπος κολίτιδας που διαγιγνώσκεται πιο συχνά. Συμβαίνει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα υπεραντιδρά σε βακτήρια και άλλες ουσίες στον πεπτικό σωλήνα, αλλά οι ειδικοί δεν γνωρίζουν ακόμη γιατί αυτή η απόκριση λαμβάνει χώρα. Κοινοί τύποι ελκώδους κολίτιδας περιλαμβάνουν:

• Σιγμοειδίτιδα, η οποία επηρεάζει το ορθό και το κατώτερο τμήμα του παχέος εντέρου
• Κολίτιδα αριστερής πλευράς, η οποία επηρεάζει την αριστερή πλευρά του παχέος εντέρου ξεκινώντας από το ορθό
• Πανκολίτιδα, η οποία επηρεάζει ολόκληρο το παχύ έντερο

Ψευδομεμβρανώδης κολίτιδα

Η ψευδομεμβρανώδης κολίτιδα συμβαίνει από την υπερβολική ανάπτυξη του βακτηρίου Clostridium difficile. Αυτό το είδος βακτηρίου ζει φυσιολογικά εντός του εντέρου, αλλά δεν προκαλεί προβλήματα, επειδή βρίσκεται σε ισορροπία με την παρουσία των λεγόμενων «καλών βακτηρίων».

Συγκεκριμένα φάρμακα, όπως τα αντιβιοτικά, μπορούν να καταστρέψουν τα υγιή βακτήρια. Αυτό επιτρέπει την υπερβολική ανάπτυξη των βακτηρίων Clostridium difficile, με αποτέλεσμα την απελευθέρωση τοξινών που προκαλούν φλεγμονή.

Ισχαιμική κολίτιδα

Η ισχαιμική κολίτιδα συμβαίνει όταν η αιματική ροή προς το παχύ έντερο ξαφνικά διακόπτεται ή περιορίζεται. Ένας λόγος μπορεί να είναι οι θρόμβοι. Η αθηροσκλήρωση, η συσσώρευση δηλαδή εναποθέσεων λίπους, στα αιμοφόρα αγγεία που εφοδιάζουν με αίμα το παχύ έντερο είναι συνήθως ο λόγος για μία επαναλαμβανόμενη ισχαιμική κολίτιδα.

Αυτός ο τύπος κολίτιδας είναι συχνά το αποτέλεσμα μιας υποκείμενης πάθησης η οποία μπορεί να είναι:

• Καρκίνος του παχέος εντέρου
• Αγγειίτιδα, μία φλεγμονώδης νόσος των αγγείων
• Τραύμα
• Διαβήτης
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Αφυδάτωση
• Απώλεια αίματος
• Απόφραξη

Παρόλο που είναι σπάνιο, η ισχαιμική κολίτιδα μπορεί να εμφανιστεί ως παρενέργεια συγκεκριμένων φαρμάκων.

Μικροσκοπική κολίτιδα

Η μικροσκοπική κολίτιδα είναι μία ιατρική πάθηση την οποία ο γιατρός μπορεί να ταυτοποιήσει μόνο αν παρατηρήσει δείγμα ιστού του παχέος εντέρου κάτω από το μικροσκόπιο. Θα αναζητήσει ενδείξεις φλεγμονής, όπως λεμφοκύτταρα, τα οποία είναι ένα είδος λευκών αιμοσφαιρίων.

Οι γιατροί μερικές φορές διακρίνουν τη μικροσκοπική κολίτιδα σε δύο υποκατηγορίες: τη λεμφοκυτταρική και την κολλαγονώδη. Στη λεμφοκυτταρική κολίτιδα εντοπίζεται ένας σημαντικός αριθμός λεμφοκυττάρων. Ωστόσο, ο ιστός του παχέος εντέρου και του τοιχώματος δεν έχουν σκληρύνει.

Η κολλαγονώδης κολίτιδα συμβαίνει όταν τα τοιχώματα του παχέος εντέρου γίνονται πιο σκληρά από το φυσιολογικό εξαιτίας της συσσώρευσης κολλαγόνου κάτω από την εξώτατη στιβάδα ιστού. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές θεωρίες για κάθε τύπο μικροσκοπικής κολίτιδας, αλλά κάποιοι γιατροί πιστεύουν ότι και οι δύο τύποι είναι διαφορετικές μορφές της ίδιας πάθησης.

Μέχρι στιγμής δεν έχει καταστεί πλήρως γνωστό τι προκαλεί τη μικροσκοπική κολίτιδα. Είναι, όμως, γνωστοί κάποιοι προδιαθεσικοί παράγοντες όπως:

• Η ηλικία άνω των 50 ετών
• Το κάπνισμα
• Το ιστορικό αυτοάνοσης διαταραχής
• Το θηλυκό γένος

Τα πιο κοινά συμπτώματα μικροσκοπικής κολίτιδας είναι η χρόνια διάρροια, το κοιλιακό φούσκωμα και το κοιλιακό άλγος.

Αλλεργική κολίτιδα σε μωρά

Η αλλεργική κολίτιδα είναι μία πάθηση που μπορεί να εμφανιστεί σε μωρά συνήθως μέσα στους δύο πρώτους μήνες μετά τη γέννηση. Η ασθένεια μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα, όπως γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, υπερβολική σιελόρροια, ανησυχία και κηλίδες αίματος στα κόπρανα.

Οι γιατροί δεν γνωρίζουν ακριβώς τι προκαλεί την αλλεργική κολίτιδα. Σύμφωνα με μία έρευνα του 2013 που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό World Journal of Gastroenterology, μία από τις πιο δημοφιλείς θεωρίες είναι ότι τα μωρά έχουν μία αλλεργική ή υπερευαίσθητη αντίδραση σε συγκεκριμένα συστατικά του μητρικού γάλακτος.

Οι γιατροί συνήθως προτείνουν μία δίαιτα αποκλεισμού για τη μητέρα κατά την οποία σταδιακά σταμάτα να καταναλώνει συγκεκριμένες τροφές γνωστές για τη συνεισφορά τους στην αλλεργική κολίτιδα. Παραδείγματα αποτελούν το αγελαδινό γάλα, τα αυγά και το σιτάρι. Αν το μωρό σταματά να εμφανίζει τα συμπτώματα, πολύ πιθανό αυτά τα τρόφιμα αποτελούν την αιτία.

Επιπρόσθετες αιτίες

Άλλες επιπρόσθετες αιτίες της κολίτιδας περιλαμβάνουν την μόλυνση από παράσιτα, ιούς και την τροφική δηλητηρίαση από βακτήρια. Μπορεί επίσης να αναπτύξετε την πάθηση αν έχετε δεχθεί ακτινοθεραπεία στο παχύ έντερο.

Ποιος βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο κολίτιδας;

Διαφορετικοί προδιαθεσικοί παράγοντες σχετίζονται με τον εκάστοτε τύπο κολίτιδας.

Βρίσκεστε σε αυξημένο κίνδυνο ελκώδους κολίτιδας αν:

• Έχετε μέλος της οικογένειας με ελκώδη κολίτιδα
• Είστε μεταξύ 15 και 30 ετών (περισσότερο κοινή) ή 60 και 80 ετών
• Έχετε Εβραϊκή ή Καυκάσια καταγωγή

Βρίσκεστε σε αυξημένο κίνδυνο ψευδομεμβρανώδους κολίτιδας αν:

• Λαμβάνετε για μεγάλο χρονικό διάστημα αντιβιοτικά
• Λαμβάνετε ανοσοκατασταλτικά φάρμακα
• Υποβάλλεστε σε χημειοθεραπεία
• Είχατε ψευδομεμβρανώδη κολίτιδα στο παρελθόν
• Νοσηλεύεστε
• Είστε ηλικιωμένος/η

Βρίσκεστε σε αυξημένο κίνδυνο ισχαιμικής κολίτιδας αν:

• Έχετε αυξημένο κίνδυνο καρδιοπάθειας
• Είστε άνω των 50 ετών
• Έχετε υποβληθεί σε εγχείρηση στην κοιλιακή χώρα
• Έχετε καρδιακή ανεπάρκεια
• Έχετε χαμηλή αρτηριακή πίεση

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα της κολίτιδας;

Ανάλογα με την κατάστασή σας, μπορεί να βιώσετε ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Κοιλιακό άλγος ή κράμπες
• Κοιλιακό φούσκωμα
• Διάρροια με ή χωρίς αίμα
• Εμετό
• Επείγουσα ανάγκη κένωσης του εντέρου
• Απώλεια βάρους
• Αίμα στα κόπρανα
• Ρίγη ή πυρετό

Πότε πρέπει να επισκεφθώ το γιατρό;

Παρόλο που κάθε άτομο μπορεί να εμφανίσει διάρροια κάποια στιγμή, επισκεφτείτε το γιατρό αν η διάρροια δεν φαίνεται να σχετίζεται με κάποια μόλυνση, πυρετό ή τροφική δηλητηρίαση. Επιπλέον συμπτώματα που υποδεικνύουν ότι η επίσκεψη στο γιατρό είναι αναγκαία είναι τα εξής:

• Ανεξήγητη απώλεια βάρους
• Μικρή ποσότητα αίματος στα κόπρανα
• Πόνος στις αρθρώσεις
• Πόνος στο στομάχι που δεν υποχωρεί
• Εξανθήματα δίχως γνωστή αιτία

Αναζητήστε άμεση ιατρική φροντίδα αν έχετε σημαντική ποσότητα αίματος στα κόπρανα.

Αν νιώθετε ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα με το στομάχι ή το έντερό σας, το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να συμβουλευτείτε το γιατρό σας. Μόνο αν ακούμε το σώμα μας μπορούμε να παραμείνουμε υγιείς.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται η κολίτιδα;

Ο γιατρός θα σας ρωτήσει αναφορικά με τη συχνότητα των συμπτωμάτων σας και πότε πρωτοεμφανίστηκαν. Θα πραγματοποιήσει μία ενδελεχή κλινική εξέταση και θα χρησιμοποιήσει άλλες διαγνωστικές εξετάσεις, όπως:

• Κολονοσκόπηση, η οποία περιλαμβάνει την εισαγωγή ενός ευέλικτου σωλήνα με μία κάμερα στην άκρη μέσω του πρωκτού στο ορθό και το παχύ έντερο
• Δείγμα κοπράνων
• Υπέρηχο κοιλίας
• Σιγμοειδοσκόπηση, η οποία είναι παρόμοια με την κολονοσκόπηση, αλλά απεικονίζει μόνο το ορθό και το κατώτερο τμήμα του παχέος εντέρου
• Μαγνητική ή αξονική τομογραφία κοιλίας
• Κλύσμα βαρίου (ακτινογραφία ακτίνων-Χ του παχέος εντέρου μετά τη χορήγηση βαρίου το οποίο βοηθά στην καλύτερη απεικόνιση)

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η κολίτιδα;

Η θεραπεία ποικίλλει ανάλογα με:

• Την ηλικία σας
• Τον τύπο κολίτιδας
• Τη γενικότερη εικόνα της υγείας σας

Ξεκούραση του εντέρου

Ο περιορισμός των στερεών τροφών μπορεί να είναι χρήσιμος, ειδικά αν έχετε ισχαιμική κολίτιδα. Η λήψη υγρών και θρεπτικών συστατικών ενδοφλεβίως σαφώς είναι απαραίτητη σε αυτή την περίοδο.

Φαρμακευτική αγωγή

Ο γιατρός μπορεί να σας συνταγογραφήσει αντιφλεγμονώδη φάρμακα για την αντιμετώπιση του πρηξίματος και του πόνου και αντιβιοτικά για την καταπολέμηση της λοίμωξης. Επίσης, μπορεί να σας χορηγήσει παυσίπονα ή αντισπασμωδικά.

Χειρουργική επέμβαση

Αν οι προαναφερθείσες θεραπευτικές μέθοδοι αποβούν αναποτελεσματικές, η χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση τμήματος ή ολόκληρου του παχέος εντέρου μπορεί να κριθεί απαραίτητη.

Έκβαση

Ποια είναι η έκβαση της κολίτιδας;

Η έκβαση εξαρτάται τον τύπο κολίτιδας που έχετε. Η ελκώδης κολίτιδα συνήθως απαιτεί δια βίου φαρμακευτική αγωγή, εκτός και αν υποβληθείτε σε χειρουργική επέμβαση. Άλλοι τύποι, όπως ισχαιμική κολίτιδα, μπορεί να βελτιωθούν και χωρίς χειρουργείο. Η ψευδομεμβρανώδης κολίτιδα γενικά ανταποκρίνεται καλά στα αντιβιοτικά, αλλά μπορεί να επανεμφανιστεί.

Σε όλες τις περιπτώσεις η έγκαιρη διάγνωση είναι το κλειδί για την ανάρρωση και την αποφυγή σοβαρών επιπλοκών. Ενημερώστε το γιατρό σας αναφορικά με όλα τα συμπτώματα που βιώνετε.