Ασθένειες λεμφικού συστήματος

Λεμφαγγειίτιδα

Τι είναι η λεμφαγγειίτιδα;

Η λεμφαγγειίτιδα είναι μια λοίμωξη ή φλεγμονή των λεμφικών αγγείων. Η λεμφαγγειίτιδα συνήθως είναι μια επιπλοκή ορισμένων βακτηριακών λοιμώξεων.

Εικόνα 1: Συμπτώματα και αιτίες πρόκλησης λεμφαγγειίτιδας

Το λεμφικό σύστημα αποτελεί βασικό κομμάτι της άμυνας του οργανισμού. Το λεμφικό σύστημα αποτελείται από συνδεδεμένα όργανα, κύτταρα, αδένες και αγωγούς, οι οποίοι διέρχονται από ολόκληρο το σώμα. Οι αδένες του λεμφικού είναι πιο εμφανείς κάτω από το σαγόνι, στις μασχάλες και στην βουβωνική χώρα. Τα όργανα του λεμφικού συστήματος περιλαμβάνουν:

  • Τις αμυγδαλές, οι οποίες βρίσκονται στο λαιμό.
  • Τον σπλήνα, ένα όργανο στην κοιλιά το οποίο φιλτράρει το αίμα και παίζει σημαντικό ρόλο στην ανοσολογική απόκριση του οργανισμού.
  • Τον θύμο αδένα, ένα όργανο που βρίσκεται ψηλά στο στήθος και βοηθάει κάποια από τα λευκά αιμοσφαίρια να ωριμάσουν.

Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, κάποια εκ των οποίων ονομάζονται λεμφοκύτταρα, παράγονται στο μυελό των οστών, και κατόπιν μεταφέρονται στα λεμφικά όργανα και αγγεία, μέσω των οποίων κυκλοφορούν στον οργανισμό. Με αυτόν τον τρόπο τα λεμφοκύτταρα επιτηρούν ολόκληρο το σώμα για την παρουσία κάποιοι παθογόνου μικροοργανισμού. Στο λεμφικό σύστημα κυκλοφορεί επίσης, ένα υπόλευκο υγρό που ονομάζεται λέμφος και περιέχει τα κύτταρα του ανοσοποιητικού, καθώς και νεκρούς παθογόνους μικροοργανισμούς σε περίπτωση λοίμωξης.

Η λέμφος μεταφέρεται σε ολόκληρο τον οργανισμό, μέσω τον λεμφικών αγγείων και συλλέγει τυχόν παθογόνους μικροοργανισμούς, καθώς και άχρηστα μεταβολικά προϊόντα από τα κύτταρα και τους ιστούς. Κατόπιν, το υγρό της λέμφου φιλτράρεται από τους λεμφαδένες, στους οποίους βρίσκονται και τα περισσότερα λεμφοκύτταρα, τα οποία πρόκειται να αντιμετωπίσουν μια πιθανή λοίμωξη.

Η λεμφαγγειίτιδα συμβαίνει όταν βακτήρια ή ιοί εισέλθουν στα αγγεία του λεμφικού συστήματος, μέσω κάποιου τραύματος ή κάποιας μολυσμένης πληγής στο σώμα. Στην περίπτωση αυτή, συνήθως εμφανίζονται κόκκινες ραβδώσεις κατά μήκος του δέρματος, από το σημείο της λοίμωξης, προς τον κοντινότερο λεμφαδένα. Άλλα βασικά συμπτώματα της νόσου, αποτελούν: ο πυρετός, το ρίγος και η γενικότερη αίσθηση αδιαθεσίας του ατόμου.

Εφόσον, η λεμφαγγειίτιδα θεραπευτεί έγκαιρα, το άτομο ανακάμπτει πλήρως, εάν όμως δεν ακολουθηθεί κάποια θεραπεία, η λοίμωξη μπορεί να επεκταθεί, οδηγώντας σε σοβαρές επιπλοκές. Η λεμφαγγειίτιδα ορισμένες φορές αποκαλείται, λανθασμένα, ως δηλητηρίαση του αίματος.

Παρόλο που δεν υπάρχουν συγκεκριμένα δεδομένα σχετικά με τα δημογραφικά στοιχεία που σχετίζονται με το φύλο για τη λεμφαγγειίτιδα, τα δύο τρίτα των ασθενών με κυτταρίτιδα (μια επιπλοκή της λεμφαγγειίτιδας που εμφανίζεται απουσία κατάλληλης αντιμικροβιακής θεραπείας) αναφέρεται ότι είναι άνδρες.

Συμπτώματα Αίτια Διάγνωση Τύποι Λεμφαγγειίτιδας Θεραπεία Πρόγνωση Επιπλοκές

Συμπτώματα

Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα της λεμφαγγειίτιδας;

Ένα από τα χαρακτηριστικά σημάδια της νόσου, είναι οι κόκκινες ραβδώσεις που αναπτύσσονται συχνά στο δέρμα, από το σημείο της λοίμωξης προς τον κοντινότερο λεμφαδένα. Οι ραβδώσεις αυτές μπορεί να είναι σχεδόν αόρατες ή πολύ εμφανείς και ευαίσθητες στην αφή, ενώ είναι πιθανό να ξεκινούν από κάποια πληγή ή τραύμα στο δέρμα. Τέλος, είναι δυνατόν οι ραβδώσεις αυτές να έχουν και ορισμένες φουσκάλες.

Εικόνα 2: Μία δακτυλιοειδής κηλίδα με περιβάλλον ερύθημα που σχετίζεται με λεμφαγγειακή ράβδωση που αναπτύχθηκε μετά από τσιμπήματα κουνουπιού στον έσω μηρό 40χρονης ασθενούς.

Άλλα βασικά συμπτώματα της νόσου αποτελούν τα παρακάτω:

  • Ρίγος
  • Πυρετός
  • Απώλεια όρεξης
  • Πονοκέφαλος
  • Μυϊκός πόνος
  • Διογκωμένοι και ευαίσθητοι λεμφαδένες (αδένες) - συνήθως στον αγκώνα, τη μασχάλη, ή τη βουβωνική χώρα
  • Γενικό αίσθημα αδιαθεσίας (κακουχία)

Αίτια

Τι προκαλεί την λεμφαγγειίτιδα;

Η λεμφαγγειίτιδα συμβαίνει όταν βακτήρια ή ιοί εισέλθουν στην λεμφική κυκλοφορία, προκαλώντας λοίμωξη στο λεμφικό σύστημα. Αυτά μπορεί να εισέλθουν από μια μολυσμένη πληγή ή να προέλθουν από μια υπάρχουσα λοίμωξη στον οργανισμό. Η πιο κοινή λοίμωξη που οδηγεί σε λεμφαγγειίτιδα είναι η οξεία στρεπτοκοκκική. Οι βήτα-αιμολυτικοί στρεπτόκοκκοι της ομάδας Α είναι οι πιο κοινές αιτίες λεμφαγγείτιδας. Αυτοί οι οργανισμοί επεξεργάζονται ινωδολυσίνες και υαλουρονιδάση, οι οποίες βοηθούν στην εισβολή τους στα λεμφικά κανάλια. Η λεμφαγγειίτιδα που προκαλείται από βήτα-αιμολυτικούς στρεπτόκοκκους της ομάδας Α μπορεί να προχωρήσει γρήγορα και έχει συσχετιστεί με σοβαρές επιπλοκές. Λιγότερο συχνά, η λεμφαγγειίτιδα προκαλείται από λοίμωξη από Staphylococcus aureus. Και στις δύο περιπτώσεις, η νόσος οφείλεται σε βακτηριακή μόλυνση. 

Εικόνα 3: Ερυθρή περιοχή φλεγμονής με κεντρικό σημείο τσιμπήματος στο κοιλιακό αντιβράχιο και με λεμφαγγειακή γραμμή που εκτείνεται προς την κεντρική φλέβα 40χρονης ασθενούς με λοίμωξη από άγνωστο μικρόβιο έναντι αντίδρασης σε τσίμπημα κουνουπιού

Ακόμα, η λεμφαγγειίτιδα μπορεί να προκύψει από μια υπάρχουσα δερματική λοίμωξη, η οποία μένει αθεράπευτη και ως εκ τούτου εξαπλώνεται. Αυτό μπορεί να οδηγήσει, επίσης, σε είσοδο των βακτηρίων στο αίμα, προκαλώντας σήψη, μια ιδιαίτερα απειλητική για το άτομο εκτεταμένη φλεγμονώδης κατάσταση. 

Μια βιβλιογραφική ανασκόπηση από τους Cohen et al έδειξε ότι οι μη βακτηριακές αιτιολογίες της λεμφαγγειίτιδας με λεμφαγγειακές ραβδώσεις περιλαμβάνουν ιογενείς και μυκητιασικές λοιμώξεις, τσιμπήματα εντόμων και αραχνών και μη μολυσματικά, ιατρογενή αίτια, με τα τελευταία να περιλαμβάνουν θεραπεία με εμβόλιο βακίλου Calmette-Guérin, τοποθέτηση καθαρού πρωτεϊνικού παραγώγου και τοπική θεραπεία verrucae vulgaris με κανθαριδίνη.

Επίσης, δαγκώματα από σκυλί ή γάτα μπορεί να μολυνθούν οδηγώντας στην νόσο.

Επιπρόσθετα, κηπουροί και αγρότες μπορούν να νοσήσουν από λεμφαγγειίτιδα, σε περίπτωση που μολυνθούν από μύκητες που αναπτύσσονται στο έδαφος και δεν λάβουν κατάλληλη θεραπεία.

Άλλοι μικροοργανισμοί που μπορούν να προκαλέσουν λεμφαγγειίτιδα είναι οι ακόλουθοι:

  • Είδη Pseudomonas
  • Streptococcus pneumoniae – Μια σχετικά ασυνήθιστη αιτία λεμφαγγειίτιδας
  • Pasteurella multocida – Συνδέεται με δαγκώματα σκύλων και γατών. Μπορεί να προκαλέσει κυτταρίτιδα και λεμφαγγειίτιδα
  • Gram-αρνητικοί βάκιλλοι, gram-αρνητικοί βάκιλλοι, και μύκητες - Μπορεί να προκαλέσει κυτταρίτιδα και επακόλουθη λεμφαγγειίτιδα σε ανοσοκατεσταλμένους ξενιστές
  • Aeromonas hydrophila – Μπορεί να μολύνει πληγές που εμφανίζονται στο γλυκό νερό
  • Wuchereria bancrofti – Αυτό το νηματώδες είναι μια σημαντική αιτία οξείας λεμφαγγειίτιδας παγκοσμίως. Τα σημεία και συμπτώματα της λεμφαγγειίτιδας που προκαλείται από Wuchereria bancrofti δεν διακρίνονται από εκείνα της βακτηριακής λεμφαγγειίτιδας.

Τέλος, υπάρχει η πιθανότητα η λεμφαγγειίτιδα να μην προκαλείται σε κάποια λοίμωξη, αλλά η ανάπτυξη της να οφείλεται σε κάποιο άλλο αίτιο. Συχνά, καρκινικοί όγκοι οδηγούν σε λεμφαγγειίτιδα και κυρίως οι καρκίνοι του στήθους, του πνεύμονα, του παγκρέατος, του στομάχου, του προστάτη και του πρωκτού. Ακόμα, η νόσος του Crohn μπορεί να οδηγήσει στην πρόκληση φλεγμονής στους λεμφαδένες.

Ποια άτομα εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν λεμφαγγειίτιδα;

Καταστάσεις που συνδέονται με αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης λεμφαγγειίτιδας αποτελούν:

Διάγνωση

Πώς μπορεί να διαγνωστεί η λεμφαγγειίτιδα;

Για τη διάγνωση της συγκεκριμένης νόσου, ο ιατρός θα διεξάγει φυσική εξέταση, ελέγχοντας κυρίως τους λεμφαδένες για την παρουσία οιδήματος. Ενώ, για την επιβεβαίωση της διάγνωσης, συστήνεται βιοψία, για να ανιχνευτεί το αίτιο της φλεγμονής, ή και καλλιέργεια αίματος για να ελεγχθεί εάν η μόλυνση έχει περάσει στο αίμα.

Τύποι Λεμφαγγειίτιδας

Ποιοι τύποι λεμφαγγειίτιδας υπάρχουν;

Στην ιατρική διακρίνονται διάφορες μορφές λεμφαγγίτιδας:

  • ανάλογα με τον τύπο της διαδικασίας - πυώδης και σοβαρή
  • ανάλογα με το βάθος της θέσης των επηρεαζόμενων αγγείων - επιφανειακή και βαθιά
  • σύμφωνα με τη μορφή του ερυθήματος - οξεία και χρόνια
  • σύμφωνα με τη διάμετρο των προσβεβλημένων αγγείων, υπάρχουν τέτοιες μορφές λεμφαγγειίτιδας όπως δικτυωτή (επηρεάζονται τα τριχοειδή αγγεία) και κολοβωμένη (μεγάλα λεμφικά αγγεία επηρεάζονται από παθολογία).
  • Η κακοήθης λεμφαγγειίτιδα απομονώνεται επίσης - στην περίπτωση αυτή, η ανάπτυξη της παθολογικής διαδικασίας συμβαίνει στο πλαίσιο κακοήθους όγκου.
  • Η λεμφαγγειίτιδα από χειρουργική επέμβαση θεωρείται ασθένεια με ευνοϊκή πρόγνωση, αλλά μόνο εάν η διάγνωση και η θεραπεία της πραγματοποιήθηκαν εγκαίρως. Είναι σημαντικό να αναζητήσετε ειδική ιατρική βοήθεια σε πρώιμο στάδιο της ανάπτυξης της παθολογικής διαδικασίας.

Θεραπεία

Η λεμφαγγειίτιδα μπορεί να εξαπλωθεί μέσα σε λίγες ώρες, γι αυτό η θεραπεία πρέπει να ξεκινήσει άμεσα.

Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:

  • Αντιβιοτικά από το στόμα ή ενδοφλέβεια για τη θεραπεία οποιασδήποτε λοίμωξης
  • Αναλγητικό για τον έλεγχο του πόνου
  • Αντιφλεγμονώδη φάρμακα για τη μείωση της φλεγμονής και του οιδήματος
  • Ζεστές, υγρές κομπρέσες για τη μείωση της φλεγμονής και του πόνου
  • Αντιισταμινικά για την αποφυγή του κνησμού, αν υπάρχει
  • Μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για την αποστράγγιση ενός αποστήματος.

Πώς θεραπεύεται η λεμφαγγειίτιδα;

Από την στιγμή που θα γίνει η διάγνωση της νόσου, θα πρέπει να ακολουθηθεί άμεση θεραπεία προκειμένου να αποφευχθεί η περαιτέρω εξάπλωση της λοίμωξης, εφόσον η λεμφαγγειίτιδα οφείλεται σε κάποιο παθογόνο μικροοργανισμό. Συνήθως ο ιατρός, ανάλογα με την κατάσταση του ασθενούς μπορεί να προτείνει 1 ή περισσότερα από τα παρακάτω θεραπευτικά πλάνα:

  • Χορήγηση αντιβιοτικών, από στόματος ή ενδοφλεβίως, στην περίπτωση που η φλεγμονή οφείλεται σε κάποια βακτηριακή λοίμωξη
  • Χρήση παυσίπονης αγωγής, για την ανακούφιση των συμπτωμάτων
  • Χορήγηση αντιφλεγμονώδους αγωγής, για τον περιορισμό του οιδήματος
  • Χειρουργική αποστράγγιση τυχόν αποστήματος, που μπορεί να έχει σχηματιστεί
  • Χειρουργική αφαίρεση κάποιου λεμφαδένα, εάν αυτός προκαλεί σοβαρή παρεμπόδιση

Τι μπορεί να κάνει κάποιος στο σπίτι προκειμένου να ανακουφιστεί από τα συμπτώματα της νόσου;

Προκειμένου να ανακουφιστεί κάποιος στο σπίτι από τα συμπτώματα της νόσου, κατά την διάρκεια της θεραπείας, μπορεί να χρησιμοποιήσει ζεστές κομπρέσες στην περιοχή που υπάρχει πόνος ή οίδημα. Αυτό μπορεί να γίνει με την χρήση μιας πετσέτας, βρεγμένης με ζεστό τρεχούμενο νερό, και προτείνεται να εφαρμόζεται 3 φορές την ημέρα. Η ζέστη ενισχύει την ροή του αίματος στην περιοχή και επιταχύνει την επούλωση του ιστού, για τον λόγο αυτό, μπορεί κάποιος εναλλακτικά να κάνει ζεστό μπάνιο, αφήνοντας παρατεταμένα το ζεστό νερό στην περιοχή της λοίμωξης. 

Επιπλέον, εφόσον είναι δυνατόν, είναι καλό να διατηρείται η περιοχή της λοίμωξης ανυψωμένη, καθώς αυτό μειώνει το οίδημα και περιορίζει την εξάπλωση της μόλυνσης.

Τέλος, για την ανακούφιση του πόνου και της δυσφορίας μπορούν να χρησιμοποιηθούν μη συνταγογραφούμενες παυσίπονες ουσίες, όπως η ακεταμινοφαίνη ή η ιβουπροφαίνη. Προσοχή, σε περίπτωση που κάποιος έχει προβλήματα με τους νεφρούς ή το ήπαρ ή έχει ιστορικό έλκους ή αιμορραγία στο γαστρεντερικό σύστημα, καθώς θα πρέπει να συμβουλευτεί τον ιατρό του, πριν την χρήση κάποιας από τις παραπάνω ουσίες. 

Πόσο αποτελεσματική είναι η θεραπεία της νόσου και πόσο γρήγορα ανακάμπτει κάποιος;

Εφόσον, δεν υπάρξουν σοβαρές επιπλοκές οι περισσότεροι άνθρωποι ανακάμπτουν πλήρως από την λεμφαγγειίτιδα. Παρ' όλα αυτά, αυτό μπορεί να πάρει αρκετές εβδομάδες ή και μήνες. Στο διάστημα αυτό, το άτομο είναι πιθανό να βιώνει οίδημα και αδιαθεσία, ενώ ο χρόνος πλήρους ανάκαμψης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα αίτια της νόσου. Σε κάθε περίπτωση, η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της νόσου, μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών και αυξάνει την πιθανότητα πλήρους ανάκαμψης. 

Πρόγνωση

Ποια είναι η πρόγνωση ασθενών με λεμφαγγειίτιδα;

Η πρόγνωση για ασθενείς με απλή λεμφαγγειίτιδα είναι καλή. Η άμεση θεραπεία με αντιβιοτικά συνήθως οδηγεί σε πλήρη ανάκαμψη. Μπορεί να χρειαστούν εβδομάδες, ή ακόμα και μήνες, για να εξαφανιστεί το πρήξιμο. Ο χρόνος που χρειάζεται για να ανακάμψει εξαρτάται από την αιτία της λεμφαγγειίτιδας.

Χωρίς κατάλληλη αντιμικροβιακή θεραπεία, ωστόσο, η κυτταρίτιδα μπορεί να αναπτυχθεί ή να επεκταθεί κατά μήκος των λεμφαγγείων. Μπορεί να εμφανιστεί νέκρωση και εξέλκωση.

 

Νοσηρότητα και θνησιμότητα

Η λεμφαγγειίτιδα μπορεί να εξαπλωθεί μέσα σε λίγες ώρες. Η νοσηρότητα και η θνησιμότητα που σχετίζονται με τη νόσο σχετίζονται με την υποκείμενη λοίμωξη. Αν και δεν υπάρχουν συγκεκριμένα δεδομένα σχετικά με τις επιπλοκές και τη θνησιμότητα που σχετίζονται μόνο με τη λεμφαγγειίτιδα, η λεμφαγγειίτιδα που προκαλείται από βήτα-αιμολυτικούς στρεπτόκοκκους της ομάδας Α μπορεί να οδηγήσει σε βακτηριαιμία, σηψαιμία και θάνατο.

Επιπλοκές

Τι επιπλοκές μπορεί να προκαλέσει η λεμφαγγειίτιδα;

Εάν η λεμφαγγειίτιδα δεν θεραπευτεί άμεσα, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος γρήγορης εξάπλωσης της λοίμωξης, η οποία οδηγεί σε επιπλοκές, όπως:

  • Λοίμωξη του δέρματος
  • Δημιουργία αποστήματος, το οποίο αποτελείται από πύο, είναι επώδυνο, και συνοδεύεται από οίδημα και φλεγμονή
  • Σήψη, ιδιαίτερα επικίνδυνη κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από λοίμωξη σε ολόκληρο τον οργανισμό και μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο
  • Βακτηριαιμία, είσοδο δηλαδή των βακτηρίων στο αίμα

Εφόσον, τα βακτήρια εισέλθουν στο αίμα, η εξάπλωση της λοίμωξης στον οργανισμό είναι ταχύτατη και αποτελεί σοβαρή απειλή για την ζωή του ατόμου. Στην περίπτωση αυτή, το άτομο θα πρέπει να ζητήσει άμεση ιατρική παρέμβαση και να ακολουθήσει αυστηρά την θεραπεία που θα του υποδειχθεί από τον θεράποντα ιατρό. Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει την χορήγηση αντιβιοτικών και είναι σημαντικό να μην παραλειφθεί καμία δόση, ειδικότερα τις πρώτες ημέρες.

Τα βασικά συμπτώματα που υποδεικνύουν λοίμωξη του αίματος από βακτήρια είναι:

  • Αύξηση του πόνου ή της κοκκινίλας στο σημείο της λοίμωξης.
  • Αύξηση των κόκκινων ραβδώσεων που εμφανίζει η λεμφαγγειίτιδα.
  • Συσσώρευση ή έκκριση υγρού ή πύου από τους λεμφαδένες.
  • Πυρετός, πάνω από 38,3°C για περισσότερο από 2 ημέρες.

+ 10 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. Dhar, D. A. (n.d.) merckmanuals.com/home/skin-disorders/bacterial-skin-infections/lymphangitis

2. Mayo Clinic Staff. (2016, October 26). Swollen lymph nodes: Overview mayoclinic.org/diseases-conditions/swollen-lymph-nodes/basics/definition/con-20029652

3. Schneider, P., Monsel, G., Veziris, N., Roujeau, J., Bricaire, F., & Caumes, E. (2011). Successful treatment of nodular lymphangitis due to Mycobacterium chelonae in two immunosuppressed patients. Dermatology Online Journal, 17(3) escholarship.org/uc/item/8f55s44k

4. Superficial lymphangitis after arthropod bite: a warning against unnecessary antimicrobial use https://casereports.bmj.com/content/16/1/e254482

5. What to know about infected insect bites https://www.medicalnewstoday.com/articles/infected-insect-bite

6. Mosquito Bite https://www.seattlechildrens.org/conditions/a-z/mosquito-bite/

7. Nonbacterial Causes of Lymphangitis with Streaking. J Am Board Fam Med November 2016, 29 (6) 808-812 https://doi.org/10.3122/jabfm.2016.06.160015

8. Lymphangitis https://emedicine.medscape.com/article/966003-overview

9. Nonbacterial causes of lymphangitis with streaking Cohen BE, Nagler AR, Keltz Pomeranz M. JABFM. 2016 Nov-Dec. 29(6):808-12

10. Lymphangitis https://www.healthline.com/health/lymphangitis