Διαγνωστικές εξετάσεις

Μοριακή εξέταση PCR (Αλυσιδωτή Αντίδραση Πολυμεράσης)

Τι είναι η PCR;

Η PCR (αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης) είναι ένας γρήγορος και πολύ ακριβής τρόπος διάγνωσης συγκεκριμένων λοιμώξεων και γενετικών μεταλλαγών. Η PCR ανιχνεύει και πολλαπλασιάζει το DNA- ή το RNA-στόχο σε ένα δείγμα.

  • Το DNA είναι το γενετικό υλικό που περιέχει τις γενετικές πληροφορίες για όλα τα έμβια όντα.
  • Το RNA είναι ένας άλλος τύπος γενετικού υλικού. Περιέχει πληροφορίες που έχουν μεταγραφεί από το DNA και εμπλέκεται στην παραγωγή πρωτεϊνών.

Οι ιοί και άλλα παθογόνα μπορεί να περιέχουν DNA ή RNA ως γενετικό υλικό.

Σε αντίθεση με άλλες εξετάσεις, η PCR μπορεί να ανιχνεύσει μία ασθένεια στα αρχικά στάδια. Άλλες εξετάσεις δεν μπορούν να το πραγματοποιήσουν αυτό, επειδή δεν υπάρχει επαρκής αριθμός ιών, βακτηρίων ή άλλων παθογόνων στο δείγμα, ή το σώμα δεν έχει προλάβει να εμφανίσει ανοσολογική απόκριση. Τα αντισώματα είναι πρωτεΐνες που παράγονται από το ανοσοποιητικό σύστημα και επιτίθενται σε εξωγενείς ουσίες ή παθογόνα, όπως ιοί και βακτήρια. Η PCR μπορεί να ανιχνεύσει μία λοίμωξη όταν υπάρχει ελάχιστος αριθμός παθογόνων στο σώμα.

Κατά την PCR, ένα μικρό δείγμα γενετικού υλικού πολλαπλασιάζεται πολλές φορές. Εάν το γενετικό υλικό-στόχος υπάρχει στο δείγμα, μέσω της PCR θα ανιχνευτεί.

Χρησιμότητα εξέτασης

Για ποιο λόγο χρησιμοποιείται η PCR;

Η PCR χρησιμοποιείται:

  • Για τη διάγνωση συγκεκριμένων λοιμώξεων
  • Για τον εντοπισμό μιας γενετικής αλλαγής που μπορεί να προκαλέσει ασθένεια
  • Για τον εντοπισμό ελάχιστων καρκινικών κυττάρων που μπορεί να μην ανιχνεύονται από άλλες εξετάσεις

Τρόπος λειτουργίας

Πώς λειτουργεί η PCR;

Στην PCR ακολουθούνται εν γένει τα παρακάτω βήματα:

  • Λαμβάνεται δείγμα αίματος, σιέλου, βλέννας ή ιστού.
  • Το δείγμα περιέχει το δικό σας DNA και πιθανόν το DNA ή RNA κάποιου παθογόνου ή καρκινικού κυττάρου.
  • Το δείγμα τοποθετείται σε ένα ειδικό μηχάνημα και προστίθεται ένα ένζυμο που ονομάζεται πολυμεράση. Το ένζυμο αυτό παράγει τα αντίγραφα του προς ανίχνευση γενετικού υλικού.
  • Η διαδικασία παραγωγής αντιγράφων επαναλαμβάνεται πολλές φορές. Μετά από μία ώρα, έχουν παραχθεί δισεκατομμύρια αντίγραφα. Εάν υπάρχει κάποιος ιός ή άλλο παθογόνο, θα εμφανιστεί η κατάλληλη ένδειξη στο μηχάνημα.

Συγκεκριμένοι ιοί, συμπεριλαμβανομένου του SARS-CoV-2, περιέχουν RNA και όχι DNA ως γενετικό υλικό. Σε αυτή την περίπτωση, το RNA θα πρέπει να μετατραπεί σε DNA πριν τη δημιουργία αντιγράφων. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται PCR αντίστροφης μεταγραφής (rtPCR).

Η PCR και η rtPCR ελέγχουν την ύπαρξη κάποιου παθογόνου. Ένας άλλος τύπος γνωστός, ως ποσοτική PCR (qPCR) μετρά την ποσότητα του παθογόνου στο δείγμα. Η qPCR μπορεί να πραγματοποιηθεί ταυτόχρονα με την PCR ή rtPCR.

Διαδικασία εξέτασης

Πώς πραγματοποιείται η PCR;

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να ληφθεί ένα δείγμα για PCR. Κοινές μέθοδοι είναι η λήψη δείγματος αίματος και το ρινικό επίχρισμα.

Κατά την εξέταση αίματος, ένας επαγγελματίας υγείας θα λάβει δείγμα αίματος από μία φλέβα στο χέρι σας, χρησιμοποιώντας μία μικρή βελόνα. Όταν η βελόνα εισαχθεί, μία μικρή ποσότητα αίματος θα συλλεχθεί εντός μιας σύριγγας ή φιαλιδίου. Μπορεί να αισθανθείτε ένα μικρό τσίμπημα κατά την είσοδο ή την έξοδο της βελόνας. Η διαδικασία ολοκληρώνεται σε λιγότερο από πέντε λεπτά.

Το ρινικό επίχρισμα μπορεί να ληφθεί από:

  • Το πρόσθιο μέρος των ρωθώνων
  • Το οπίσθιο μέρος των ρωθώνων, σε μία διαδικασία γνωστή ως επίχρισμα μεσαίου στροβίλου (NMT)
  • Το ρινοφάρυγγα (το ανώτατο τμήμα της μύτης και του λαιμού)

Κατά τη λήψη επιχρίσματος από το πρόσθιο τμήμα των ρωθώνων, αρχικά θα γείρετε το κεφάλι σας προς τα πίσω. Στη συνέχεια ο γιατρός:

  • Θα εισάγει ένα βαμβακοφόρο στυλεό εντός του ρώθωνα.
  • Θα περιστρέψει το στυλεό για περίπου 10 με 15 δευτερόλεπτα.

Ακολούθως, θα αφαιρέσει το στυλεό και θα τον εισάγει στο δεύτερο ρώθωνα:

  • Θα λάβει ρινικό επίχρισμα χρησιμοποιώντας την ίδια τεχνική.
  • Θα αφαιρέσει το βαμβακοφόρο στυλεό.

Αν λαμβάνετε μόνοι σας το ρινικό επίχρισμα, ο γιατρός θα σας ενημερώσει για το πώς να αποθηκεύσετε το βαμβακοφόρο στυλεό.

Κατά το ρινικό επίχρισμα μεσαίου στροβίλου, αρχικά θα γείρετε το κεφάλι σας προς τα πίσω. Στη συνέχεια ο γιατρός:

  • Θα εισάγει ένα βαμβακοφόρο στυλεό στο κάτω μέρος του ρώθωνα και θα τον πιέσει προς τα μέσα μέχρι να νιώσετε ότι σταματάει.
  • Θα περιστρέψει το στυλεό για 15 δευτερόλεπτα.
  • Θα τον αφαιρέσει και θα τον εισάγει στο δεύτερο ρώθωνα.
  • Θα χρησιμοποιήσει την ίδια τεχνική.
  • Θα αφαιρέσει το στυλεό.

Κατά το ρινοφαρυγγικό επίχρισμα:

  • Θα γείρετε το κεφάλι σας προς τα πίσω.
  • Ο γιατρός θα εισάγει ένα βαμβακοφόρο στυλεό εντός του ρώθωνα έως ότου φτάσει στο ρινοφάρυγγα (το ανώτατο τμήμα του λαιμού).
  • Θα περιστρέψει το στυλεό και θα τον αφαιρέσει.

Προετοιμασία

Ποια προετοιμασία απαιτείται για την PCR;

Δεν απαιτείται καμία ειδική προετοιμασία.

Κίνδυνοι εξέτασης

Ποιοι κίνδυνοι σχετίζονται με την PCR;

Ελάχιστοι κίνδυνοι συνοδεύουν μία εξέταση αίματος. Μπορεί να αισθανθείτε ήπιο πόνο ή να σχηματιστεί μικρός μώλωπας στο σημείο που εισήχθη η βελόνα, όμως τα περισσότερα συμπτώματα υποχωρούν άμεσα.

Η λήψη ρινικού επιχρίσματος μπορεί να σας «γαργαλήσει» στο λαιμό ή να προκαλέσει βήχα. Το ρινοφαρυγγικό επίχρισμα δημιουργεί μία δυσάρεστη αίσθηση και πιθανώς βήχα, όμως αυτές οι επιπτώσεις είναι προσωρινές.

Περαιτέρω πληροφορίες

Υπάρχει κάτι άλλο που πρέπει να γνωρίζω αναφορικά με την PCR;

Η PCR θεωρείται ο καλύτερος και πιο αποτελεσματικός τρόπος εντοπισμού πολλών μολυσματικών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου του COVID-19 και του Ebola. Και επειδή συχνά εντοπίζει την ασθένεια πρώτου εκδηλωθούν συμπτώματα λοίμωξης, η PCR διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στην πρόληψη της εξάπλωσης αυτών των ασθενειών.

+ 17 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. Allina Health [Internet]. Minneapolis: Allina Health; Nasopharyngeal culture; [cited 2021 Mar 26]; [about 3 screens]. Available from: https://account.allinahealth.org/library/content/49/150402

2. American Cancer Society [Internet]. Atlanta: American Cancer Society Inc.; c2021. Tests used on biopsy and cytology specimens to diagnose cancer; [updated 2015 Jul 30; cited 2021 Mar 26]; [about 4 screens]. Available from: https://www.cancer.org/treatment/understanding-your-diagnosis/tests/testing-biopsy-and-cytology-specimens-for-cancer/special-tests.html

3. Britannica [Internet]. Chicago: Encyclopedia Britannic, Inc.; c2021. Reverse transcriptase; [cited 2021 Mar 26]; [about 3 screens]. Available from: https://www.britannica.com/science/reverse-transcriptase

4. Cleveland Clinic [Internet]. Cleveland (OH): Cleveland Clinic; c2021. COVID-19 and PCR Testing; [cited 2021 Mar 26]; [about 3 screens]. Available from: https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/21462-covid-19-and-pcr-testing

5. Enzo [Internet]. Farmingdale (NY): Enzo Life Sciences, Inc.; c2021. What are the differences between PCR, RT-PCR, qPCR, and RT-qPCR?; [cited 2021 Mar 26]; [about 4 screens]. Available from: https://www.enzolifesciences.com/science-center/technotes/2017/march/what-are-the-differences-between-pcr-rt-pcr-qpcr-and-rt-qpcr?

6. Lodish H, Berk A, Zipursky SL, et al. Molecular Cell Biology. 4th edition. New York: W. H. Freeman; c2000. Section 6.3: Viruses: Structure, Function, and Uses. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21523

7. Mayo Clinic [Internet]. Mayo Foundation for Medical Education and Research; c1998–2021. COVID-19 diagnostic testing: Overview; 2021 Mar 21 [cited 2021 Mar 26]; [about 3 screens]. Available from: https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/covid-19-diagnostic-test/about/pac-20488900

8. Merck Manual Consumer Version [Internet]. Kenilworth (NJ): Merck & Co. Inc.; c2021. Genetic Diagnostic Technologies; [updated 2019 Oct; cited 2021 Mar 26]; [about 3 screens]. Available from: https://www.merckmanuals.com/home/fundamentals/genetics/genetic-diagnostic-technologies

9. National Cancer Institute [Internet]. Bethesda (MD): U.S. Department of Health and Human Services; NCI Dictionary of Cancer Terms: DNA; [cited 2021 Mar 26]; [about 3 screens]. Available from: https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/dna

10. National Cancer Institute [Internet]. Bethesda (MD): U.S. Department of Health and Human Services; NCI Dictionary of Cancer Terms: RNA; [cited 2021 Mar 26]; [about 3 screens]. Available from: https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/rna

11. National Heart, Lung, and Blood Institute [Internet]. Bethesda (MD): U.S. Department of Health and Human Services; Blood Tests; [cited 2021 Mar 26]; [about 3 screens]. Available from: https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/blood-tests

12. New England BioLabs [Internet]. Frankfurt (GER): New England BioLabs, c2021. qPCR (Real-Time PCR) and RT-qPCR; [cited 2021 Mar 26]; [about 3 screens]. Available from: https://www.neb-online.de/en/pcr-and-dna-amplification/qpcr-real-time-pcr-and-rt-qpcr

13. NIH National Human Genome Research Institute [Internet]. Bethesda (MD): U.S. Department of Health and Human Services; Polymerase Chain Reaction (PCR) Fact Sheet; 2020 Aug 17 [cited 2021 Mar 26]; [about 4 screens]. Available from: https://www.genome.gov/about-genomics/fact-sheets/Polymerase-Chain-Reaction-Fact-Sheet

14. Tan X, Sun L, Chen J, Chen ZJ. Detection of Microbial Infections Through Innate Immune Sensing of Nucleic Acids. Annu Rev Microbiol [Internet]. 2018 Sep 8 [cited 2021 Mar 26]; 72:447–478. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30200854

15. Thermo Fisher Scientific [Internet]. Waltham (MA): Thermo Fisher Scientific, Inc.; c2020. The Basics: RT-PCR; [cited 2021 Mar 26]; [about 4 screens]. Available from: https://www.thermofisher.com/us/en/home/references/ambion-tech-support/rtpcr-analysis/general-articles/rt--pcr-the-basics.html

16. Thermo Fisher Scientific [Internet]. Waltham (MA): Thermo Fisher Scientific, Inc.; c2020. What is qPCR?; 2020 Feb 7 [cited 2021 Mar 26]; [about 4 screens]. Available from: https://www.thermofisher.com/blog/ask-a-scientist/what-is-qpcr

17. UW Health [Internet]. Madison (WI): University of Wisconsin Hospitals and Clinics Authority; c2021. Healthwise Knowledgebase: Polymerase chain reaction (PCR); [cited 2021 Mar 26]; [about 3 screens]. Available from: https://patient.uwhealth.org/healthwise/article/zd1518