Νοητική υστέρηση

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα της νοητικής υστέρησης;

Τα συμπτώματα της νοητικής υστέρησης ποικίλουν ανάλογα με τη σοβαρότητα της πάθησης. Το παιδί μπορεί να παρουσιάσει τα ακόλουθα:

• Αδυνατεί να φτάσει σε συγκεκριμένα επίπεδα νοητικής λειτουργίας
• Κάθεται, μπουσουλάει ή περπατά αργότερα από τα άλλα παιδιά
• Δεν μπορεί να μάθει να μιλά ή έχει προβλήματα στην καθαρή ομιλία
• Έχει προβλήματα μνήμης
• Δεν μπορεί να κατανοήσει τις συνέπειες των πράξεών του
• Δεν μπορεί να σκεφτεί λογικά
• Εκδηλώνει παιδαριώδη συμπεριφορά που δεν συνάδει με την ηλικία του
• Έχει έλλειψη περιέργειας
• Έχει μαθησιακές δυσκολίες
• Έχει IQ κάτω από 70
• Δεν μπορεί να ζήσει ανεξάρτητα λόγω των δυσκολιών στην επικοινωνία, στη φροντίδας του εαυτού ή στην αλληλεπίδραση με άλλα άτομα

Αν το παιδί σας έχει νοητική υστέρηση, μπορεί να βιώσει ορισμένα από τα ακόλουθα προβλήματα συμπεριφοράς:

• Επιθετικότητα
• Εξάρτηση
• Απομάκρυνση από κοινωνικές δραστηριότητες
• Συμπεριφορά προσέλκυσης της προσοχής
• Κατάθλιψη στα εφηβικά χρόνια
• Έλλειψη ελέγχου της παρόρμησης
• Παθητικότητα
• Τάση προς τον αυτοτραυματισμό
• Πείσμα
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Χαμηλή ανοχή στο θυμό
• Ψυχωτικές διαταραχές
• Δυσκολία στην εστίαση της προσοχής

Κάποια άτομα με νοητική υστέρηση μπορεί να έχουν συγκεκριμένα σωματικά χαρακτηριστικά, όπως χαμηλό ανάστημα ή δυσμορφίες στο πρόσωπο.

Επίπεδα

Ποια είναι τα επίπεδα της νοητικής υστέρησης;

Η νοητική υστέρηση διακρίνεται σε τέσσερα επίπεδα, ανάλογα με το IQ του παιδιού και το βαθμό κοινωνικής προσαρμογής.

Ελαφρά νοητική υστέρηση

Κάποια από τα συμπτώματα της ελαφράς νοητικής υστέρησης εντοπίζονται όταν τα παιδιά:

• Χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να μάθουν να μιλούν, αλλά επικοινωνούν καλά όταν μάθουν πώς
• Είναι πλήρως ανεξάρτητα στην αυτοφροντίδα όταν μεγαλώσουν
• Έχουν προβλήματα στην ανάγνωση και στη γραφή
• Δεν έχουν ωριμάσει κοινωνικά
• Έχουν αυξημένη δυσκολία με τις υπευθυνότητες του γάμου ή των παιδιών τους
• Επωφελούνται από εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα
• Έχουν IQ από 50 έως 69

Μέτρια νοητική υστέρηση

Εάν το παιδί έχει μέτρια νοητική υστέρηση, μπορεί να εκδηλώσει ορισμένα από τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Καθυστέρηση στην κατανόηση και τη χρήση της γλώσσας
• Δυσκολίες στην επικοινωνία
• Εκμάθηση βασικών δεξιοτήτων ανάγνωσης, γραφής και αριθμητικής
• Ανικανότητα ανεξάρτητης διαβίωσης
• Συμμετοχή σε διάφορες κοινωνικές δραστηριότητες
• Απομόνωση σε οικεία μέρη
• IQ 35 μέχρι 49

Σοβαρή νοητική υστέρηση

Τα συμπτώματα της σοβαρής νοητικής υστέρησης περιλαμβάνουν:

• Ορατά προβλήματα κίνησης
• Σοβαρή βλάβη ή μη φυσιολογική ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος
• IQ 20 μέχρι 34

Βαρύτατη νοητική υστέρηση

Τα συμπτώματα της βαρύτατης της νοητικής υστέρησης περιλαμβάνουν:

• Ανικανότητα κατανόησης ή συμμόρφωσης με αιτήματα ή οδηγίες
• Πιθανή σωματική αναπηρία
• Ακράτεια
• Πολύ βασική μη προφορική επικοινωνία
• Ανικανότητα ανεξάρτητης αυτοφροντίδας
• Αναγκαιότητα διαρκούς φροντίδας και επίβλεψης
• IQ κάτω από 20

Άλλη νοητική υστέρηση

Τα άτομα που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία συχνά παρουσιάζουν σωματική αναπηρία, έχουν απώλεια ακοής και δεν μπορούν να μιλήσουν. Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να αποτρέψουν τον παιδίατρο να πραγματοποιήσει διαγνωστικούς ελέγχους.

Απροσδιόριστη νοητική υστέρηση

Εάν το παιδί έχει απροσδιόριστη νοητική υστέρηση, θα εκδηλώσει συμπτώματα νοητικής υστέρησης, αλλά ο γιατρός δεν έχει επαρκείς πληροφορίες για να καθορίσει το επίπεδο της πάθησης.

Αίτια

Τι προκαλεί τη νοητική υστέρηση;

Οι γιατροί δεν μπορούν πάντα να ταυτοποιήσουν μία συγκεκριμένη αιτία της νοητικής υστέρησης, αλλά γενικά οι αιτίες περιλαμβάνουν:

• Βλάβη πριν τη γέννηση, όπως λοίμωξη ή έκθεση σε αλκοόλ, ναρκωτικά ή άλλες τοξίνες
• Βλάβη κατά τη διάρκεια της γέννησης, όπως αποστέρηση οξυγόνου ή πρόωρος τοκετός
• Κληρονομικές διαταραχές, όπως η φαινυλκετονουρία ή η νόσος Tay-Sachs
• Χρωμοσωμικές ανωμαλίες, όπως το σύνδρομο Down
• Δηλητηρίαση από μόλυβδο ή υδράργυρο
• Έντονη κακή θρέψη ή άλλα διατροφικά προβλήματα
• Σοβαρές περιπτώσεις παιδικών ασθενειών, όπως κοκκύτης, ιλαρά ή μηνιγγίτιδα
• Τραυματισμό του εγκεφάλου

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται η νοητική υστέρηση;

Για τη διάγνωση της νοητικής υστέρησης, το παιδί θα πρέπει να παρουσιάζει νοητικές και προσαρμοστικές δεξιότητες χαμηλότερες από το μέσο όρο των συνομηλίκων του. Ο παιδίατρος θα πραγματοποιήσει μία τριμερή αξιολόγηση που περιλαμβάνει:

• Συνέντευξη με το γονέα
• Παρατήρηση του παιδιού
• Διαγνωστικές εξετάσεις

Θα δοθούν στο παιδί ορισμένα στάνταρ τεστ ελέγχου της νοητικής λειτουργίας, όπως το Stanford-Binet Intelligence Test. Αυτό θα βοηθήσει το γιατρό να καθορίσει το IQ του παιδιού.

Ο γιατρός μπορεί επίσης να διενεργήσει και άλλες εξετάσεις, όπως η Κλίμακα Προσαρμοστικής Συμπεριφοράς Vineland. Αυτό το τεστ παρέχει μία αξιολόγηση των καθημερινών δεξιοτήτων διαβίωσης και των κοινωνικών ικανοτήτων του παιδιού συγκριτικά με άλλα παιδιά της ίδιας ηλικιακής ομάδας.

Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι τα παιδιά από διαφορετικές κουλτούρες και κοινωνικοοικονομική προέλευση ανταποκρίνονται διαφορετικά σε αυτά τα τεστ. Για τη διαμόρφωση της διάγνωσης, ο γιατρός θα λάβει υπόψιν τα αποτελέσματα των τεστ, τη συνέντευξη με τους γονείς και τις παρατηρήσεις από το παιδί.

Η διαδικασία αξιολόγησης του παιδιού μπορεί να περιλαμβάνει επίσκεψη σε εξειδικευμένους ιατρούς και επαγγελματίες υγείας, όπως:

• Σε ψυχολόγο
• Σε λογοθεραπευτή
• Σε εργοθεραπευτή
• Σε παιδίατρο νευρολόγο
• Σε αναπτυξιακό παιδίατρο
• Σε φυσικοθεραπευτή

Μπορεί να χρειαστούν εργαστηριακές και απεικονιστικές τεχνικές οι οποίες θα βοηθήσουν το γιατρό να ανιχνεύσει μεταβολικές και γενετικές διαταραχές, καθώς και δομικά προβλήματα στον εγκέφαλο του παιδιού.

Άλλες παθήσεις, όπως η απώλεια ακοής, οι μαθησιακές δυσκολίες, οι νευρολογικές διαταραχές και τα συναισθηματικά προβλήματα, μπορεί να προκαλέσουν καθυστερημένη ανάπτυξη. Ο γιατρός θα πρέπει να αποκλείσει αυτές τις παθήσεις πριν τη διάγνωση της νοητικής υστέρησης.

Εσείς, το σχολείο του παιδιού και ο γιατρός θα χρησιμοποιήσετε τα αποτελέσματα των εξετάσεων και των αξιολογήσεων για τον καθορισμό του βέλτιστου εκπαιδευτικού πλάνου για το παιδί σας.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η νοητική υστέρηση;

Το παιδί είναι πιθανό ότι θα χρειαστεί συνεχή συμβουλευτική για την αντιμετώπιση της νοητικής υστέρησης.

Το θεραπευτικό πλάνο θα πρέπει να ανταποκρίνεται πλήρως στις ανάγκες του παιδιού και να το βοηθά στη φυσιολογική ανάπτυξη. Η οικογένεια διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στη θεραπεία.

Όταν το παιδί είναι έτοιμο να παρακολουθήσει μαθήματα στο σχολείο, θα πρέπει να ενταχθεί σε ένα εξατομικευμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα το οποίο θα καλύπτει τις εκπαιδευτικές του ανάγκες.

Ο κύριος στόχος της θεραπείας είναι να βοηθήσει το παιδί να αναπτύξει στο μέγιστο βαθμό:

• Τις κοινωνικές δεξιότητες
• Την εκπαίδευση
• Τις δεξιότητες διαβίωσης

Η θεραπεία περιλαμβάνει:

• Συμπεριφορική θεραπεία
• Εργοθεραπεία
• Συμβουλευτική
• Φαρμακευτική αγωγή, σε ορισμένες περιπτώσεις

Έκβαση

Ποια είναι η μακροπρόθεσμη έκβαση της νοητικής υστέρησης;

Όταν η νοητική υστέρηση εκδηλώνεται σε συνδυασμό με αλλά σοβαρά σωματικά προβλήματα, το παιδί μπορεί να έχει μειωμένο προσδόκιμο ζωής. Ωστόσο, εάν το παιδί έχει ήπια ως μέτρια νοητική υστέρηση, πιθανώς θα έχει ένα φυσιολογικό προσδόκιμο ζωής.

Όταν το παιδί μεγαλώσει, μπορεί να είναι σε θέση να εργαστεί σε μία δουλειά που ανταποκρίνεται στο επίπεδο νοητικής υστέρησης, να ζει ανεξάρτητα και να υποστηρίζει τον εαυτό του.