Οριακή διαταραχή προσωπικότητας

Αίτια

Τι προκαλεί την οριακή διαταραχή προσωπικότητας;

Οι ερευνητές ακόμη προσπαθούν να κατανοήσουν την ακριβή αίτια της οριακής διαταραχής προσωπικότητας. Πολλαπλοί παράγοντες φαίνεται πως συνεισφέρουν στη διαταραχή, συμπεριλαμβανομένων των γονιδίων, των περιβαλλοντικών παραγόντων και των ανωμαλιών στα επίπεδα σεροτονίνης.

Γονίδια

Η οριακή διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να είναι μία γενετική πάθηση. Μία μελέτη σε δίδυμα και οριακή διαταραχή προσωπικότητας που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Personality Disorders αναφέρει ότι τα γονίδια παίζουν σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση της διαταραχής.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες

Η ανάπτυξη του παιδιού σε ένα ασταθές ή κακοποιητικό περιβάλλον ή σε περιβάλλον που τα παραμελεί, αυτό αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης οριακής διαταραχής προσωπικότητας.

Ανωμαλίες στα επίπεδα σεροτονίνης

Η σεροτονίνη είναι μία ορμόνη που βοηθά στη ρύθμιση της διάθεσης. Ανωμαλίες στα επίπεδα σεροτονίνης μπορεί να σας καθιστούν πιο επιρρεπή στην εκδήλωση οριακής διαταραχής προσωπικότητας.

Ποιος βρίσκεται σε κίνδυνο οριακής διαταραχής προσωπικότητας;

Μπορεί να βρίσκεστε σε αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης οριακής διαταραχής προσωπικότητας εάν:

• Έχετε οικογενειακό ιστορικό της διαταραχής
• Αισθανόσαστε συναισθηματικά ασταθής ή συναισθηματικά ευάλωτος/η ως παιδί
• Άτομα εντός του σπιτιού ήταν παρορμητικά όταν ήσασταν παιδί
• Κακοποιηθήκατε συναισθηματικά ως παιδί

Συμπτώματα και Διάγνωση

Ποια είναι τα συμπτώματα και πώς διαγιγνώσκεται η οριακή διαταραχή συμπεριφοράς;

Σύμφωνα με το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Ένωσης, τα ακόλουθα κριτήρια είναι όλα ενδείξεις και συμπτώματα οριακής διαταραχής συμπεριφοράς:

• Προσπαθείτε μανιωδώς να αποφύγετε πραγματική ή φανταστική εγκατάλειψη.
• Έχετε ένα πρότυπο ασταθών συμπεριφορών. Εναλλάσσεστε μεταξύ της εξιδανίκευσης και απαξίωσης των άλλων στις σχέσεις σας.
• Έχετε μία ασταθή εικόνα για τον εαυτό σας ή την ταυτότητά σας.
• Δράττε παρορμητικά σε τουλάχιστον δύο τομείς της ζωής σας με τρόπους που μπορούν να αποβούν καταστροφικοί για τον εαυτό σας. Για παράδειγμα, μπορεί να ξοδεύετε πολλά χρήματα ή να κάνετε κατάχρηση ουσιών.
• Έχετε ιστορικό αυτοκτονικών ή αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών.
• Έχετε συχνές εναλλαγές στη διάθεση. Αυτές συνήθως διαρκούν για λίγες ώρες, αλλά μπορεί να διαρκέσουν και για μέρες ή περισσότερο.
• Έχετε έντονο και μακροχρόνιο αίσθημα κενού.
• Έχετε δυσκολία στον έλεγχο του θυμού σας ή θυμώνετε πάρα πολύ χωρίς λόγο. Μπορεί να αισθάνεστε θυμωμένοι διαρκώς, να παρουσιάζετε συχνά θυμό ή να εμπλέκεστε σε σωματικούς καβγάδες.
• Έχετε περιόδους παράνοιας που σχετίζονται με το άγχος ή βιώνετε έντονη αποσύνδεση από την πραγματικότητα. Η αποσύνδεση συμβαίνει όταν αισθάνεστε το μυαλό σας να αποσυνδέεται από τα συναισθήματα ή το σώμα σας.

Πρέπει να πληρείται τουλάχιστον πέντε από τα επίσημα κριτήρια του εγχειριδίου για να διαγνωστείτε με οριακή διαταραχή προσωπικότητας.

Εάν ο γιατρός πιστεύει ότι μπορεί να έχετε οριακή διαταραχή προσωπικότητας, πιθανώς να σας παραπέμψει σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Εκείνος θα κάνει τη διάγνωση. Θα σας κάνει ερωτήσεις και θα αναλύσει το συναισθηματικό και συμπεριφορικό ιστορικό σας.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η οριακή διαταραχή προσωπικότητας;

Ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας θα σας προτείνει μία ή περισσότερες θεραπείες για την οριακή διαταραχή προσωπικότητας, συμπεριλαμβανομένης της ψυχοθεραπείας, της φαρμακευτικής αγωγής ή της νοσηλείας.

Ψυχοθεραπεία

Η ψυχοθεραπεία είναι η κυρία μέθοδος αντιμετώπισης της οριακής διαταραχής προσωπικότητας. Ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας μπορεί να σας προτείνει έναν από τους ακόλουθους τύπους: γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT), διαλεκτική συμπεριφορική θεραπεία (DBT) και θεραπεία σχημάτων.

Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία θα σας βοηθήσει να ταυτοποιήσετε και να αλλάξετε μη υγιείς πεποιθήσεις, συμπεριφορές και λανθασμένες αντιλήψεις που μπορεί να έχετε αναφορικά με τον εαυτό σας ή με άλλους. Σας διδάσκει υγιείς τρόπους να αντιδράτε όταν αισθάνεστε θυμό, ανασφάλεια, άγχος ή αυτοκτονικές τάσεις.

Η διαλεκτική συμπεριφορική θεραπεία σάς διδάσκει πώς να αναγνωρίζετε και να αποδέχεστε δικές σας πεποιθήσεις και συμπεριφορές. Επίσης, μαθαίνετε πώς να ανταποκρίνεστε σωστά σε αυτές τις συμπεριφορές.

Η θεραπεία σχημάτων σάς βοηθά να δείτε τον εαυτό σας και τον κόσμο με ένα πιο θετικό τρόπο.

Φαρμακευτική αγωγή

Τα φάρμακα δεν αποτελούν ίαση για την οριακή διαταραχή προσωπικότητας, αλλά μπορούν να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα. Ο γιατρός μπορεί να σας συνταγογραφήσει φάρμακα επιπρόσθετα με την ψυχοθεραπεία σας, όπως:

• Αντικαταθλιπτικά για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης
• Αντιψυχωτικά για την αντιμετώπιση επιθετικών συμπτωμάτων
• Αγχολυτικά για την αντιμετώπιση του άγχους

Νοσηλεία

Αν τα συμπτώματά σας είναι σοβαρά, ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει προσωρινή νοσηλεία σε νοσοκομείο. Μπορεί να χρειαστεί να νοσηλευτείτε για αυτοκτονική συμπεριφορά, αυτοκτονικές σκέψεις ή σκέψεις πρόκλησης βλάβης στον εαυτό σας ή στους άλλους.

Εναλλακτικές θεραπείες

Τα ω-3 λιπαρά οξέα μπορούν να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα της κατάθλιψης και της επιθετικότητας στα άτομα που έχουν οριακή διαταραχή προσωπικότητας. Ωστόσο, χρειάζεται περισσότερη έρευνα για την επιβεβαίωση των πλεονεκτημάτων των ω-3 λιπαρών οξέων.

Επιπλοκές

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές της οριακής διαταραχής προσωπικότητας;

Η οριακή διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο άλλων διαταραχών, όπως:

• Κατάθλιψης
• Διαταραχών άγχους
• Διατροφικών διαταραχών
• Διπολικής διαταραχής
• Κατάχρησης ουσιών

Τα συμπτώματα του συνδρόμου οριακής διαταραχής επίσης αυξάνει τον κίνδυνο:

• Προβλημάτων στην εργασία
• Προβλημάτων στις σχέσεις σας
• Ύπαρξης σε μία κακοποιητική σχέση, είτε ως θύτη είτε ως θύμα
• Τραυματισμού του εαυτού
• Αυτοκτονίας
• Εμπλοκής σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα
• Εμπλοκής σε σωματικό καυγά
• Εμπλοκής (ως θύμα) σε βίαια εγκλήματα

Πρόληψη

Ποια είναι η έκβαση για τα άτομα με οριακή διαταραχή προσωπικότητας;

Η έκβαση για τα άτομα με οριακή διαταραχή προσωπικότητας ποικίλει. Μπορεί να αντιμετωπίσετε μακροχρόνιες προκλήσεις που σχετίζονται με τη διαταραχή σας. Μπορεί να υπάρξουν στιγμές που θα πρέπει να αντιμετωπίσετε αυτοκτονικές σκέψεις ή συμπεριφορά πρόκλησης βλάβης του εαυτού σας. Είναι εξαιρετικά κρίσιμο να ακολουθείτε πιστά το θεραπευτικό πλάνο του γιατρού σας, διότι αυτό μπορεί να μειώσει τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και να σας βοηθήσει να ζήσετε μία ασφαλή και παραγωγική ζωή.