Οξεία παγκρεατίτιδα

Αίτια

Ποιες είναι οι αιτίες της οξείας παγκρεατίτιδας;

Η οξεία παγκρεατίτιδα προκαλείται άμεσα ή έμμεσα. Οι άμεσες αιτίες επηρεάζουν το ίδιο το πάγκρεας, τους ιστούς ή τους πόρους του. Οι έμμεσες αιτίες είναι το αποτέλεσμα παθήσεων που προέρχονται από άλλο σημείο του σώματος.

Οι χολόλιθοι είναι μία από τις κύριες αιτίες οξείας παγκρεατίτιδας, διότι μπορεί να μπλοκάρουν στο χοληφόρο πόρο και να αποφράξουν τον παγκρεατικό πόρο. Έτσι, παρεμποδίζεται η εισροή και εκροή υγρών στο πάγκρεας και προκαλείται βλάβη.

Άμεσες αιτίες

Άλλες άμεσες αιτίες της οξείας παγκρεατίτιδας περιλαμβάνουν:

• Ξαφνική επίθεση του ανοσοποιητικού συστήματος στο πάγκρεας, ή αυτοάνοση παγκρεατίτιδα
• Υπερβολική αύξηση των τριγλυκεριδίων στο αίμα
• Βλάβη στο πάγκρεας ή στη χοληδόχο κύστη από εγχείρηση ή τραυματισμό

Έμμεσες αιτίες

Έμμεσες αιτίες οξείας παγκρεατίτιδας θεωρούνται:

• Η κυστική ίνωση, μία σοβαρή πάθηση που επηρεάζει τους πνεύμονες, το ήπαρ και το πάγκρεας
• Η κατάχρηση αλκοόλ
• Ιικές μολύνσεις, όπως η παρωτίτιδα, ή βακτηριακές, όπως το μυκόπλασμα
• Η νόσος Kawasaki, μία ασθένεια που εκδηλώνεται σε παιδιά κάτω των 5 ετών
• Το σύνδρομο Reye, μία επιπλοκή ορισμένων ιών που επίσης επηρεάζει το ήπαρ
• Φάρμακα, όπως τα οιστρογόνα, τα κορτικοστεροειδή και κάποια αντιβιοτικά

Ποιος βρίσκεται σε κίνδυνο οξείας παγκρεατίτιδας;

Η κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας αλκοόλ μπορεί να σας θέσει σε κίνδυνο για φλεγμονή του ήπατος. Τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ ορίζουν ότι η «υπερβολική ποσότητα» είναι παραπάνω από ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες και δύο για τους άνδρες. Οι άνδρες έχουν αυξημένες πιθανότητες αλκοολικής παγκρεατίτιδας συγκριτικά με τις γυναίκες.

Το κάπνισμα επίσης αυξάνει τον κίνδυνο οξείας παγκρεατίτιδας. Τα ποσοστά καπνίσματος και κατανάλωσης αλκοόλ είναι παρόμοια μεταξύ λευκών Αμερικανών και Αφροαμερικανών, αλλά οι Αφροαμερικανοί έχουν περισσότερες από διπλάσιες πιθανότητες εκδήλωσης οξείας παγκρεατίτιδας. Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου, φλεγμονής ή άλλων παθήσεων του παγκρέατος είναι κάποιοι ακόμη προδιαθεσικοί παράγοντες.

Συμπτώματα

Αναγνωρίζοντας τα συμπτώματα της οξείας παγκρεατίτιδας

Το κυρίαρχο σύμπτωμα της οξείας παγκρεατίτιδας είναι το κοιλιακό άλγος.

Ο πόνος ποικίλει ανάλογα με τους εξής παράγοντες:

• Πόνος που εξαπλώνεται από την κοιλιακή περιοχή στην πλάτη ή στην αριστερή ωμοπλάτη
• Πόνος που διαρκεί αρκετές ημέρες τη φορά
• Πόνος που εκδηλώνεται μέσα σε λεπτά ύστερα από την κατανάλωση ροφημάτων ή τροφών
• Πόνος που εκδηλώνεται περισσότερο όταν ξαπλώνετε παρά όταν στέκεστε όρθιοι

Έτερα συμπτώματα μπορούν επίσης να αυξήσουν τον πόνο και τη δυσφορία, όπως:

• Ναυτία
• Εμετός
• Διάρροια
• Φούσκωμα
• Πυρετός
• Ίκτερος
• Εφίδρωση

Όταν οποιοδήποτε από τα προαναφερθέντα συμπτώματα συνοδεύεται από κοιλιακό άλγος, θα πρέπει να αναζητήσετε άμεση ιατρική φροντίδα.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται η οξεία παγκρεατίτιδα;

Ο γιατρός μπορεί να διαγνώσει οξεία παγκρεατίτιδα με εξετάσεις αίματος και απεικονιστικές τεχνικές. Οι εξετάσεις αίματος αναζητούν «διαρροή» ενζύμων (αμυλάσης και λιπάσης) από το πάγκρεας. Ένα υπερηχογράφημα, μια αξονική ή μια μαγνητική τομογραφία δίνουν τη δυνατότητα στο γιατρό να ελέγξει τυχόν ανωμαλίες μέσα ή γύρω από το πάγκρεας. Ο γιατρός θα σας ζητήσει το ιατρικό ιστορικό σας, καθώς και να περιγράψετε τα συμπτώματα δυσφορίας και πόνου.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η οξεία παγκρεατίτιδα;

Συχνά, οι ασθενείς χρειάζεται να νοσηλευτούν για περαιτέρω εξετάσεις, καθώς και για τη λήψη επαρκούς ποσότητας υγρών ενδοφλέβια. Ο γιατρός πιθανώς να σας χορηγήσει φάρμακα για την ελάττωση του πόνου και την αντιμετώπιση πιθανής μόλυνσης. Αν αυτά δεν φέρουν κάποιο αποτέλεσμα, μπορεί να χρειαστεί να υποβληθείτε σε εγχείρηση για την αφαίρεση πάσχοντος ιστού, αποστράγγισης υγρών ή αποκατάστασης φραγμένων πόρων. Αν οι χολόλιθοι προκαλούν το πρόβλημα, μπορεί να χρειαστείτε εγχείρηση αφαίρεσης της χοληδόχου κύστης.

Αν ο γιατρός καταλήξει ότι κάποιο φάρμακο προκαλεί την οξεία παγκρεατίτιδα, θα χρειαστεί να σταματήσετε τη λήψη του αμέσως. Αν η αιτία είναι κάποιος τραυματισμός, αποφύγετε τη σωματική δραστηριότητα έως ότου αναρρώσετε πλήρως. Συμβουλευτείτε το γιατρό σας προτού αρχίσετε οποιαδήποτε φυσική δραστηριότητα.

Δεν είναι απίθανο να αισθάνεστε πολύ πόνο ύστερα από την εγχείρηση ή άλλες θεραπείες της οξείας παγκρεατίτιδας. Αν σας έχουν συνταγογραφηθεί παυσίπονα, θα πρέπει να ακολουθείτε πιστά το θεραπευτικό πλάνο του γιατρού για την ανακούφιση της δυσφορίας μόλις επιστρέψετε σπίτι. Αποφύγετε εντελώς το κάπνισμα και πίνετε πολλά υγρά, ώστε να αποφύγετε την αφυδάτωση.

Αν ο πόνος ή η δυσφορία εξακολουθούν να είναι ανυπόφορα, είναι πολύ σημαντικό να επισκεφθείτε ξανά το γιατρό σας.

Η οξεία παγκρεατίτιδα συχνά συνδέεται με το διαβήτη τύπου 2, ο οποίος επηρεάζει την παραγωγή ινσουλίνης. Η κατανάλωση τροφών, όπως άπαχη πρωτεΐνη, φυλλώδη λαχανικά και σιτηρά, βοηθούν το πάγκρεας να παράγει ινσουλίνη πιο τακτικά και ήπια.

Τρόπος ζωής και διατροφή

Παραμείνετε συνεχώς ενυδατωμένοι. Να έχετε πάντα μαζί σας ένα μπουκάλι νερό ή ένα ρόφημα ηλεκτρολυτών.

Συνεισφέρετε στην πρόληψη της οξείας παγκρεατίτιδας μειώνοντας την ποσότητα αλκοόλ που καταναλώνετε. Αν είχατε παγκρεατίτιδα και δεν έχετε πραγματοποιήσει τις απαραίτητες αλλαγές στον τόπο ζωής σας, είναι πιθανό να την εκδηλώσετε ξανά. Παιδιά και έφηβοι κάτω των 19 ετών δεν θα πρέπει να λαμβάνουν ασπιρίνη, παρά μόνο αν το συστήσει ο γιατρός. Η ασπιρίνη μπορεί να προκαλέσει σύνδρομο Reye, ένα γνωστό πυροδοτικό παράγοντα της οξείας παγκρεατίτιδας.

Επιπλοκές

Ποιες επιπλοκές μπορούν να προκύψουν από την οξεία παγκρεατίτιδα;

Η οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να προκαλέσει ψευδοκύστεις στο πάγκρεας. Αυτοί οι θύλακες (σάκοι) γεμάτοι με υγρό μπορεί να οδηγήσουν σε μολύνσεις και εν τέλει σε εσωτερική αιμορραγία. Η οξεία παγκρεατίτιδα δύναται επίσης να διαταράξει τη χημεία του σώματος, καταλήγοντας σε ακόμη περισσότερες επιπλοκές.

Είναι πιθανό να βρεθείτε αντιμέτωποι με τον κίνδυνο διαβήτη ή νεφρικών προβλημάτων τα οποία θα σας οδηγήσουν σε αιμοκάθαρση ή σε ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών, αν η οξεία παγκρεατίτιδα είναι σοβαρή ή αν αναπτύξετε χρόνια παγκρεατίτιδα με την πάροδο των ετών.

Σε κάποιους ανθρώπους η οξεία παγκρεατίτιδα είναι η πρώτη ένδειξη καρκίνου του παγκρέατος. Μιλήστε με το γιατρό σας αναφορικά με τις θεραπευτικές επιλογές αμέσως μόλις διαγνωσθείτε με οξεία παγκρεατίτιδα, προκειμένου να προλάβετε τις επιπλοκές.

Έκβαση

Ποια είναι η έκβαση της οξείας παγκρεατίτιδας;

Η παγκρεατίτιδα μπορεί να προκαλέσει έντονο βραχυπρόθεσμο πόνο. Τα περιστατικά που παραμένουν χωρίς θεραπεία ή τα επαναλαμβανόμενα περιστατικά μπορούν να οδηγήσουν σε χρόνια προβλήματα. Οι περισσότερες περιπτώσεις, όμως, είναι αντιμετωπίσιμες. Αν νοσηλευτείτε για οξεία παγκρεατίτιδα, ο χρόνος παραμονής σας στο νοσοκομείο εξαρτάται από τη σοβαρότητα του επεισοδίου. Αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ, την έντονη δραστηριότητα και ακολουθείστε ένα πλάνο διατροφής που θα επιτρέψει στο πάγκρεας να ανακάμψει πριν επιστρέψετε στην κανονική σας διατροφή.

Τα συμπτώματα της παγκρεατίτιδας δεν υποδεικνύουν ξεκάθαρα αυτήν την πάθηση, διότι το κοιλιακό άλγος και ο πόνος στην πλάτη έχουν ποικίλες αιτίες. Για αυτό, θα πρέπει να επισκεφθείτε το γιατρό σας αν τα βιώνετε.

Η οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και συνήθως οι αλλαγές του τρόπου ζωής θα σας επιτρέψουν να ζείτε φυσιολογικά, ακόμη κι αν εμφανίζετε εξάρσεις ενίοτε. Μιλήστε με το γιατρό σας για να καθορίσετε το βέλτιστο θεραπευτικό πλάνο και να ελαττώσετε τον κίνδυνο μελλοντικών εξάρσεων της πάθησης.