Παθολογικά

Οξειδωτικό στρες

Τι είναι το οξειδωτικό στρες;

Το οξειδωτικό στρες προκαλείται όταν υπάρχει ανισορροπία μεταξύ της συγκέντρωσης των ελεύθερων ριζών και των αντιοξειδωτικών ουσιών στον οργανισμό. Οι ελεύθερες ρίζες είναι χημικά μόρια που περιέχουν οξυγόνο με περιττό αριθμό ηλεκτρονίων. Αυτό τους επιτρέπει να αντιδρούν εύκολα με άλλα χημικά μόρια. Με αυτό τον τρόπο, μπορούν να προκαλέσουν πολλές  χημικές αντιδράσεις, που ονομάζονται οξειδώσεις και μπορεί να είναι ευεργετικές ή και επιβλαβείς για το ανθρώπινο σώμα. Από την άλλη, τα αντιοξειδωτικά είναι μόρια που μπορούν να δώσουν ηλεκτρόνια στις ελεύθερες ρίζες, καθιστώντας τες ανενεργές, χωρίς όμως να αποσταθεροποιούνται τα ίδια.

Αίτια Συνέπειες Έλεγχος και Πρόληψη

Αίτια

Ποιοι παράγοντες αυξάνουν το οξειδωτικό στρες στον οργανισμό;

Ο οργανισμός φυσιολογικά παράγει ελεύθερες ρίζες κατά την διάρκεια διαφόρων διαδικασιών, όπως η σωματική άσκηση ή η φλεγμονή για την αντιμετώπιση κάποιου παθογόνου μικροοργανισμού. Παρ' όλα αυτά, το σώμα μας συχνά εκτίθεται και σε ελεύθερες ρίζες του περιβάλλοντος, οι οποίες παράγονται από πηγές, όπως:

  • Το όζον της ατμόσφαιρας
  • Ο καπνός του τσιγάρου
  • Η ατμοσφαιρική ρύπανση
  • Η ακτινοβολία
  • Συγκεκριμένα φυτοφάρμακα και χημικά καθαριστικά

Επιπλέον, μια διατροφή πλούσια σε σάκχαρα, λιπαρά και αλκοόλ μπορεί να αυξήσει την παραγωγή ελεύθερων ριζών από τον οργανισμό.

Συνέπειες

Τι επιπτώσεις έχει το οξειδωτικό στρες στον ανθρώπινο οργανισμό; 

Η οξείδωση είναι μια φυσιολογική και απαραίτητη αντίδραση που λαμβάνει χώρα στον οργανισμό. Επίσης, οι ελεύθερες ρίζες όταν βρίσκονται σε μικρές ποσότητες συμβάλλουν στην καταπολέμηση των παθογόνων μικροοργανισμών. Όταν όμως, οι ελεύθερες ρίζες είναι περισσότερες απ' όσες μπορούν να εξισορροπήσουν οι αντιοξειδωτικές ενώσεις του σώματος, είναι δυνατόν να προκαλέσουν βλάβες στο λιπώδη ιστό, στις πρωτεΐνες και το DNA. Οι βλάβες αυτές οδηγούν στο γήρας και μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του ατόμου, προκαλώντας:

Έλεγχος και Πρόληψη

Πώς μπορεί κάποιος να περιορίσει το οξειδωτικό στρες στον οργανισμό του;

Είναι πρακτικά αδύνατον να αποφύγει κάποιος εντελώς τις ελεύθερες ρίζες και το οξειδωτικό στρες που αυτές προκαλούν, παρ' όλα αυτά, υπάρχουν διάφοροι τρόποι για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων τους στον οργανισμό. Για να συμβεί αυτό, το άτομο θα πρέπει να αυξήσει την πρόσληψη αντιοξειδωτικών στοιχείων και να μείωση την παραγωγή ελεύθερων ριζών στον οργανισμό του.

Προκειμένου να εξασφαλίσει κάποιος επαρκή ποσότητα αντιοξειδωτικών ουσιών, συνιστάται να καταναλώνει 5 μερίδες με ποικιλία φρούτων και λαχανικών ημερησίως, οι οποίες μπορεί να περιέχουν:

  • Μούρα
  • Κεράσια
  • Εσπεριδοειδή
  • Δαμάσκηνα
  • Πράσινα φυλλώδη λαχανικά
  • Μπρόκολο
  • Καρότα
  • Ντομάτες
  • Ελιές

Ενώ, εκτός από φρούτα και λαχανικά, άλλα τρόφιμα πλούσια σε αντιοξειδωτικά συστατικά είναι τα παρακάτω:

  • Ψάρια
  • Ξηροί καρποί
  • Πράσινο τσάι
  • Κουρκουμάς
  • Κρεμμύδι
  • Σκόρδο
  • Κανέλα
  • Τρόφιμα που περιέχουν βιταμίνη Ε ή C.

Παράλληλα, εκτός από τις διατροφικές συνήθειες, άλλοι τρόποι που συμβάλλουν στην μείωση του οξειδωτικού στρες, είναι:

  • Η τακτική σωματική άσκηση, η οποία συνδέεται με υψηλά επίπεδα αντιοξειδωτικών στον οργανισμό και μειωμένη επίδραση του οξειδωτικού στρες σε αυτόν.
  • Η διακοπή του καπνίσματος, καθώς και η αποφυγή της έκθεσης στον καπνό του τσιγάρου από άλλα άτομα (παθητικό κάπνισμα).
  •  Η αποφυγή της έκθεσης σε χημικά, όπως τα προϊόντα καθαρισμού και τα φυτοφάρμακα.
  • Η διατήρηση φιλικών προς το περιβάλλον συνηθειών, όπως για παράδειγμα η αποφυγή της συχνής χρήσης αυτοκινήτου.
  • Η χρήση αντηλιακής προστασίας, η οποία προστατεύει το σώμα από τις επιδράσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας.
  • Η μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ.
  • Η επαρκής ποσότητα ύπνου, η οποία είναι σημαντική για την ρύθμιση πολλών συστημάτων του οργανισμού, όπως της εγκεφαλικής λειτουργίας, της παραγωγής ορμονών και της εξισορρόπησης των ελεύθερων ριζών.
  • Η αποφυγή υπερκατανάλωσης τροφής, καθώς σύμφωνα με μελέτες, η συνεχής κατανάλωση μεγάλης ποσότητας τροφής βάζει τον οργανισμό σε μια κατάσταση συνεχώς αυξανόμενου οξειδωτικού στρες.

Γενικότερα, είναι σημαντικό να θυμάται κάποιος, ότι ενώ οι ελεύθερες ρίζες είναι απαραίτητες για τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού, το οξειδωτικό στρες είναι ιδιαίτερα επιβλαβές για πολλούς ιστούς του σώματος και μπορεί να οδηγήσει σε ποικίλες ασθένειες. Είναι καίριο επομένως, κάθε άτομο να εγκαθιδρύσει συνήθειες, όπως η ισορροπημένη διατροφή, η σωματική άσκηση και η ευαισθητοποίηση για την περιβαλλοντική ρύπανση, προκειμένου να διατηρήσει το σώμα του υγιές και να αποφύγει τις επιπτώσεις του οξειδωτικού στρες.

+ 7 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. Betteridge DJ. (2000). What is oxidative dtress? ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10693912

2. Maritim AC, et al. (2003). Diabetes, oxidative stress, and antioxidants: A review. DOI: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/jbt.10058

3. Osawa T, et al. (2005). Protective role of antioxidative food factors in oxidative stress caused by hyperglycemia. DOI: http://onlinelibrary.wiley.com/wol1/doi/10.1196/annals.1333.050/abstract

4. Physical activity and health. (2015). cdc.gov/physicalactivity/basics/pa-health/index.htm

5. Poljsak B. (2011). Strategies for reducing or preventing the generation of oxidative stress. DOI: . https://www.hindawi.com/journals/omcl/2011/194586/

6. Sies H. (2015) Oxidative Stress: a concept in redox biology and medicine. DOI: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S2213231715000038

7. Yoshikawa T, et al. (2002). What is oxidative stress? med.or.jp/english/pdf/2002_07/271_276.pdf