Παγκρεατίτιδα

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα της παγκρεατίτιδας;

Τα περισσότερα άτομα με οξεία ή χρόνια παγκρεατίτιδα βιώνουν πόνο στο μέσο-αριστερό άνω τμήμα της κοιλιακής χώρας ως το κύριο σύμπτωμα. Κάποια άτομα με χρόνια παγκρεατίτιδα μπορεί να εμφανίσουν φλεγμονή σε απεικονιστικές τεχνικές ή ειδάλλως να είναι ασυμπτωματικοί.

Άλλα συμπτώματα της παγκρεατίτιδας μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Πόνο που εξαπλώνεται γύρω από το άνω μέρος του σώματος και περιλαμβάνει και τη μέση
• Δυσπεψία
• Ναυτία ή εμετό
• Κοιλιακή ευαισθησία
• Ακούσια απώλεια βάρους
• Φούσκωμα με διάταση της κοιλιακής χώρας
• Λόξυγγα
• Πυρετό

Τα άτομα που έχουν χρόνια παγκρεατίτιδα μπορεί επίσης να παρουσιάσουν στεατόρροια, λιπαρά κόπρανα με έντονη δυσοσμία.

Η στεατόρροια μπορεί να είναι ένδειξη δυσαπορρόφησης. Αυτό σημαίνει ότι δεν λαμβάνετε όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά από τις τροφές, επειδή το πάγκρεας δεν εκκρίνει αρκετά πεπτικά ένζυμα για τον καταβολισμό των τροφών.

Τύποι

Ποιοι είναι οι τύποι παγκρεατίτιδας;

Η παγκρεατίτιδα είναι γενικά οξεία ή χρόνια. Η νεκρωτική παγκρεατίτιδα μπορεί να απορρέει από εξαιρετικές περιπτώσεις οξείας παγκρεατίτιδας. Η θεραπεία για κάθε περίπτωση παγκρεατίτιδας θα εξαρτηθεί από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων.

Οξεία παγκρεατίτιδα

Η οξεία παγκρεατίτιδα είναι η κύρια αιτία νοσηλείας για γαστρεντερικές αιτίες. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Διαβήτη και Πεπτικών και Νεφρικών Νόσων των ΗΠΑ (NIDDK), περίπου 275.000 Αμερικανοί νοσηλεύονται για οξεία παγκρεατίτιδα κάθε χρόνο.

Η έναρξη της οξείας παγκρεατίτιδας είναι συχνά πολύ ξαφνική. Η φλεγμονή συνήθως υποχωρεί μέσα μετά από αρκετές μέρες από την έναρξη της θεραπείας, αλλά ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειάζονται νοσηλεία σε νοσοκομείο.

Η οξεία παγκρεατίτιδα είναι περισσότερο κοινή στους ενήλικες από ό, τι στα παιδιά. Οι χολόλιθοι είναι η κύρια αιτία οξείας παγκρεατίτιδας σε ενήλικες.

Η πάθηση μπορεί επίσης να εξελιχθεί σε χρόνια παγκρεατίτιδα ιδιαίτερα εάν καπνίζετε ή πίνετε αλκοόλ συστηματικά.

Χρόνια παγκρεατίτιδα

Η χρόνια παγκρεατίτιδα είναι η φλεγμονή του παγκρέατος που εμφανίζεται επανειλημμένα ή για μία μεγάλη χρονική περίοδο.

Τα άτομα που πάσχουν από χρόνια παγκρεατίτιδα μπορεί να έχουν μόνιμη βλάβη στο πάγκρεας και άλλες επιπλοκές, όπως την ανάπτυξη ουλώδους ιστού από τη διαρκή φλεγμονή.

Η παγκρεατίτιδα μπορεί να προκαλέσει βλάβη στα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη, μία ορμόνη που απελευθερώνεται από το πάγκρεας και ρυθμίζει την ποσότητα σακχάρου στο αίμα. Αυτό οδηγεί σε διαβήτη σε περίπου 45% των ατόμων με χρόνια παγκρεατίτιδα.

Η μακροχρόνια χρήση αλκοόλ προκαλεί το 70% των περιπτώσεων χρόνιας παγκρεατίτιδας στους ενήλικες. Οι αυτοάνοσες και γενετικές νόσοι, όπως η κυστική ίνωση, μπορούν επίσης να προκαλέσουν χρόνια παγκρεατίτιδα σε κάποια άτομα.

Νεκρωτικη παγκρεατίτιδα

Οι σοβαρές περιπτώσεις οξείας παγκρεατίτιδας μπορούν να εξελιχθούν σε νεκρωτική παγκρεατίτιδα, η οποία αναφέρεται στο θάνατο των κυττάρων εξαιτίας της ασθένειας. Αυτό εκδηλώνεται σε περίπου 10% των περιπτώσεων οξείας παγκρεατίτιδας, τυπικά όταν ο ασθενής δεν λαμβάνει θεραπεία.

Η φλεγμονή της παγκρεατίτιδας μπορεί να προκαλέσει τη διαρροή πεπτικών ενζύμων στο πάγκρεας. Αυτό οδηγεί σε βλάβη και θάνατο του ιστού καταλήγοντας σε παγκρεατίτιδα. Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει υπερηχογράφημα ή αξονική τομογραφία κοιλίας για τη διάγνωση της πάθησης.

Αν έχετε νεκρωτική παγκρεατίτιδα, ο γιατρός θα λάβει ένα δείγμα νεκρού ιστού για να βεβαιωθεί ότι δεν έχει υποστεί λοίμωξη. Αν έχετε λοίμωξη, θα χρειαστεί να λάβετε αντιβιοτικά και ο νεκρός ιστός να αφαιρεθεί.

Η λοίμωξη του νεκρού ιστού αυξάνει τον κίνδυνο θανάτου από νεκρωτική παγκρεατίτιδα, επομένως είναι πολύ σημαντικό να αναζητήσετε θεραπεία όσο το δυνατόν συντομότερα.

Αίτια

Ποιες είναι οι αιτίες της παγκρεατίτιδας;

Η οξεία και η χρόνια παγκρεατίτιδα μοιράζονται πολλές κοινές αιτίες, οι οποίες περιλαμβάνουν:

• Χολόλιθους
• Κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλκοόλ
• Ορισμένα φάρμακα
• Καρκίνο του παγκρέατος
• Χειρουργική επέμβαση στην κοιλιακή χώρα
• Λοιμώξεις
• Κυστική ίνωση
• Τραυματισμό στην κοιλιακή χώρα

Τα υψηλά επίπεδα ασβεστίου και τριγλυκεριδίων (ένας τύπος λιπών) στο αίμα μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνια παγκρεατίτιδα.

Οι χολόλιθοι είναι η πιο κοινή αιτία της οξείας παγκρεατίτιδας. Οι χολόλιθοι είναι μικρές, στέρεες μάζες που σχηματίζονται από τη χολή, ένα υγρό που βοηθά στην πέψη.

Ένας αρκετά μεγάλος χολόλιθος μπορεί να αποφράξει τη σύζευξη εκεί όπου ο κύριος παγκρεατικός πόρος και ο κοινός χοληδόχος πόρος ενώνονται. Αυτοί οι δύο αγωγοί εκκρίνουν ουσίες στο δωδεκαδάκτυλο, το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου.

Ο παγκρεατικός πόρος μεταφέρει πεπτικά ένζυμα από το πάγκρεας. Ο κοινός χοληδόχος πόρος μεταφέρει χολή ή άλλες ουσίες από το ήπαρ και τη χοληδόχο κύστη. Ένας χολόλιθος που έχει αποφράξει αυτούς τους δύο αγωγούς προκαλεί τη συσσώρευση των εν λόγω ουσιών οδηγώντας σε φλεγμονή τόσο στον κοινό χοληδόχο πόρο όσο και στο πάγκρεας.

Ποιοι είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση παγκρεατίτιδας;

Αρκετοί παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης παγκρεατίτιδας και περιλαμβάνουν:

• Κατάχρηση αλκοόλ (περισσότερα από δύο αλκοολούχα ποτά την ημέρα)
• Παχυσαρκία
• Κάπνισμα τσιγάρων
• Γονίδια

Οι άνδρες είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν χρόνια παγκρεατίτιδα από τις γυναίκες.

Ένας συνδυασμός προδιαθεσικών παραγόντων, όπως το κάπνισμα, και η ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού παγκρεατίτιδας αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου. Επιπλέον, το κάπνισμα ή η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνουν τον κίνδυνο μετατροπής της οξείας παγκρεατίτιδας σε χρόνια.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται η παγκρεατίτιδα;

Ο γιατρός είναι πιθανό ότι θα χρησιμοποιήσει ένα συνδυασμό εξετάσεων αίματος και απεικονιστικών τεχνικών για την πραγματοποίηση της διάγνωσης. Εάν έχετε οξεία παγκρεατίτιδα, θα βιώνετε έντονο κοιλιακό άλγος και οι εξετάσεις αίματος θα αναδείξουν σημαντική αύξηση στα επίπεδα των παγκρεατικών ενζύμων.

Διαφορετικοί τύποι υπερηχογραφήματος, μαγνητικής και αξονικής τομογραφίας μπορούν να αποκαλύψουν την ανατομία του παγκρέατος, ενδείξεις φλεγμονής και πληροφορίες αναφορικά με τους χοληδόχους και παγκρεατικούς πόρους. Μία εξέταση λιπών κοπράνων μπορεί να καθορίσει αν η περιεκτικότητα του λίπους στα κόπρανα είναι υψηλότερη από το φυσιολογικό.

Έλεγχος παγκρεατικής λειτουργίας

Ο έλεγχος παγκρεατικής λειτουργίας, που επίσης ονομάζεται δοκιμή διέγερσης εκκριματίνης (ή σεκρετίνης), δείχνει εάν το πάγκρεας ανταποκρίνεται φυσιολογικά στην εκκριματίνη. Η εκκριματίνη είναι μία ορμόνη που προκαλεί την απελευθέρωση ενός υγρού από το πάγκρεας που βοηθά στην πέψη των τροφών.

Κατά τη διάρκεια αυτής της εξέτασης, ο γιατρός θα εισάγει ένα σωλήνα από τη μύτη ή το λαιμό σας εντός του λεπτού εντέρου. Στη συνέχεια, θα χορηγήσει εκκριματίνη σε μία φλέβα και θα λάβει δείγμα του υγρού μέσα του σωλήνα.

Ο γιατρός θα στείλει το υγρό αυτό σε ένα εργαστήριο για τη διάγνωση της παγκρεατίτιδας ή άλλων παθήσεων που επηρεάζουν το πάγκρεας.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η παγκρεατίτιδα;

Η θεραπεία της οξείας ή της χρόνιας παγκρεατίτιδας συχνά περιλαμβάνει νοσηλεία. Το πάγκρεας είναι ένα όργανο-κλειδί στην πεπτική διαδικασία και χρειάζεται ξεκούραση για να επουλωθεί.

Για αυτό το λόγο, μπορεί να λαμβάνετε υγρά ενδοφλέβια ή μέσω ενός σωλήνα που πηγαίνει από τη μύτη κατευθείαν εντός του στομάχου. Αυτός ονομάζεται ρινογαστρικός καθετήρας σίτισης.

Τα φάρμακα βοηθούν στον έλεγχο του πόνου. Μπορεί επίσης να λάβετε τεχνητά πεπτικά ένζυμα για τη χρόνια παγκρεατίτιδα εάν το πάγκρεας δεν παράγει επαρκή ποσότητα αυτών.

Η επανεκκίνηση μιας φυσιολογικής από του στόματος διατροφής εξαρτάται από την κατάστασή σας. Κάποια άτομα αισθάνονται καλύτερα μετά από λίγες ημέρες, ενώ άλλα χρειάζονται μία με δύο εβδομάδες για να αναρρώσουν.

Χειρουργική επέμβαση

Μπορεί να χρειαστείτε χειρουργική επέμβαση αν οι προαναφερθείσες θεραπείες δεν αποβούν αποτελεσματικές. Αν ο γιατρός διαγνώσει χολόλιθους, η χειρουργική αφαίρεση της χοληδόχου κύστης μπορεί να βοηθήσει. Μέσω χειρουργείου μπορούν επίσης να απομακρυνθούν συγκεκριμένα τμήματα του παγκρέατος.

Κατ’ οίκον θεραπείες για την παγκρεατίτιδα

Είναι σημαντικό να επισκεφθείτε το γιατρό σας αν πιστεύετε ότι έχετε παγκρεατίτιδα, ιδιαίτερα εάν έχετε επίμονο πόνο στην κοιλιακή χώρα. Υπάρχουν ορισμένα βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε στο σπίτι για να υποστηρίξετε τη θεραπεία και να βοηθήσετε στην πρόληψη της νόσου.

Αλλαγές του τρόπου ζωής

Σταματήστε το κάπνισμα και την κατανάλωση αλκοόλ, ώστε να βοηθήσετε το σώμα να επουλωθεί πλήρως και ταχύτερα. Συζητήστε αυτά τα θέματα με τον γιατρό σας αν χρειάζεστε βοήθεια.

Η διατήρηση ενός υγιούς βάρους θα σας βοηθήσει να αποφύγετε τους χολόλιθους, την κύρια αιτία παγκρεατίτιδας. Μία ισορροπημένη διατροφή και η ενυδάτωση θα σας βοηθήσουν στην ανάρρωση από παγκρεατίτιδα, αλλά και στην πρόληψη αυτής.

Εναλλακτικές θεραπείες για τον έλεγχο του πόνου

Είναι πιθανό ότι θα σας χορηγηθούν ενδοφλέβια παυσίπονα στο νοσοκομείο. Υπάρχουν όμως εναλλακτικές θεραπείες που μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του πόνου της παγκρεατίτιδας.

Μπορείτε να δοκιμάσετε γιόγκα, ασκήσεις χαλάρωσης, όπως βαθιά αναπνοή, και διαλογισμό εάν οι συμβατικές θεραπείες δεν μειώνουν τον πόνο σας. Οι εν λόγω εναλλακτικές θεραπείες εστιάζουν στις αργές και ελεγχόμενες κινήσεις, ώστε το μυαλό σας να μην εστιάζει στη δυσφορία.

Μία μελέτη του 2017 βρήκε ότι ο βελονισμός μπορεί να έχει βραχυπρόθεσμη ανακούφιση από τον πόνο στα άτομα με χρόνια παγκρεατίτιδα. Παρόλο που χρειάζονται περισσότερες μελέτες, μία έτερη έρευνα υποδεικνύει ότι τα συμπληρώματα αντιοξειδωτικών μπορούν να βοηθήσουν στον πόνο της παγκρεατίτιδας.

Διατροφή

Ποια διατροφή πρέπει να ακολουθούν τα άτομα με παγκρεατίτιδα;

Μία υγιεινή διατροφή χαμηλή σε λιπαρά διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στην ανάρρωση από παγκρεατίτιδα. Τα άτομα με χρόνια παγκρεατίτιδα συγκεκριμένα, χρειάζεται να προσέχουν την ποσότητα λιπών που καταναλώνουν, εφόσον η λειτουργία του παγκρέατος έχει εξασθενήσει. Προσπαθήστε να περιορίσετε ή να αποφύγετε τις παρακάτω τροφές:

• Κόκκινο κρέας
• Τηγανητά τρόφιμα
• Γαλακτοκομικά προϊόντα πλήρων λιπαρών
• Επιδόρπια με ζάχαρη
• Αναψυκτικά με ζάχαρη
• Καφεΐνη
• Αλκοόλ

Καταναλώνετε μικρά γεύματα καθόλη τη διάρκεια της ημέρας, ώστε να ασκείται λιγότερο στρες στο πεπτικό σύστημα. Προσπαθήστε να καταναλώνετε τροφές υψηλές σε πρωτεΐνη και αντιοξειδωτικά και να πίνετε πολλά υγρά για να παραμείνετε ενυδατωμένοι.

Ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει συμπληρώματα βιταμινών για να βεβαιωθεί ότι λαμβάνετε όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεστε.

Πόνος

Ο πόνος της παγκρεατίτιδας

Ο πόνος που σχετίζεται με την παγκρεατίτιδα μπορεί να διαρκεί από λίγα λεπτά έως αρκετές ώρες τη φορά. Σε σοβαρές περιπτώσεις, η δυσφορία της χρόνιας παγκρεατίτιδας μπορεί να γίνει επίμονη.

Ο πόνος είναι πιο πιθανό να εντείνεται όταν τρώτε ή όταν ξαπλώνετε. Προσπαθήστε να κάθεστε ή να γέρνετε προς τα εμπρός ώστε να νιώθετε πιο άνετα.

Δραστηριότητες, όπως η γιόγκα, ο διαλογισμός και ο βελονισμός, μπορούν να βοηθήσουν στον πόνο της παγκρεατίτιδας. Μπορείτε επίσης να λάβετε παυσίπονα και συμπληρώματα αντιοξειδωτικών για να βοηθήσετε στη μείωση του πόνου.

Η χειρουργική επέμβαση είναι πλέον το τελευταίο καταφύγιο για τη θεραπεία της παγκρεατίτιδας, αλλά μία έρευνα του 2013 κατέδειξε ότι η πραγματοποίηση της χειρουργικής επέμβασης νωρίτερα στη διαδικασία της θεραπείας μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του πόνου.

Επιπλοκές

Ποιες είναι οι επιπλοκές της παγκρεατίτιδας;

Κάποια άτομα μπορεί να εμφανίσουν επιπλοκές. Οι επιπλοκές αυτές είναι σπάνιες, αλλά περισσότερο κοινές στα άτομα με χρόνια παγκρεατίτιδα:

• Νεφρική βλάβη
• Καρκίνος του παγκρέατος
• Διαβήτης
• Κακή θρέψη
• Παγκρεατικές λοιμώξεις

Η οξεία παγκρεατίτιδα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης αναπνευστικών δυσκολιών. Μπορεί επίσης να προκαλέσει το σχηματισμό ψευδοκύστεων όταν ιστός και άλλα υλικά συσσωρεύονται στο πάγκρεας. Οι ψευδοκύστεις μπορεί να υποχωρήσουν από μόνες τους. Εάν, όμως, υποστούν ρήξη, αυτό θα προκαλέσει λοίμωξη και αιμορραγία, η οποία δύναται να αποβεί θανατηφόρος.

Πρόληψη

Πώς μπορεί να προληφθεί η παγκρεατίτιδα;

Ανάλογα με την αιτία, μπορεί να μην είστε σε θέση να αποτρέψετε την παγκρεατίτιδα. Υπάρχουν όμως βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε για να μειώσετε τις πιθανότητες:

• Περιορίστε τα αλκοολούχα ροφήματα.
• Τερματίστε το κάπνισμα.
• Διατηρήστε ένα υγιές βάρος.
• Ακολουθήστε μία ισορροπημένη διατροφή.

Η κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και η αποφυγή της ζάχαρης θα σας βοηθήσουν στην πρόληψη των χολόλιθων, την κύρια αιτία της οξείας παγκρεατίτιδας.

Έκβαση

Ποια είναι η έκβαση της παγκρεατίτιδας;

Μπορείτε να ελέγξετε την παγκρεατίτιδα με έναν υγιή τρόπο ζωής και ιατρικές θεραπείες όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αποφύγετε το κάπνισμα και την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ για να μειώσετε τον κίνδυνο παγκρεατίτιδας και να βοηθήσετε στην ανάρρωση.

Εάν οποιοδήποτε από τα συμπτώματα σας επανεμφανιστεί, μιλήστε με το γιατρό σας όσο το δυνατόν συντομότερα.