Παρανοειδής διαταραχή προσωπικότητας

Αίτια

Ποιες είναι οι αιτίες της παρανοειδούς διαταραχής προσωπικότητας;

Η αιτία της παρανοειδούς διαταραχής προσωπικότητας είναι άγνωστη. Ωστόσο, οι ερευνητές πιστεύουν ότι ένας συνδυασμός βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων μπορούν να οδηγήσουν στη διαταραχή.

Η διαταραχή εμφανίζεται πιο συχνά σε οικογένειες με ιστορικό σχιζοφρένειας ή παραισθησιακών διαταραχών. Τα τραύματα στην παιδική ηλικία μπορεί να αποτελούν συνεισφέροντα παράγοντα.

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα της παρανοειδούς διαταραχής προσωπικότητας;

Συχνά τα άτομα με παρανοειδή διαταραχή προσωπικότητας δεν πιστεύουν ότι η συμπεριφορά τους δεν είναι φυσιολογική. Φαίνεται απολύτως λογικό σε ένα άτομο παρανοειδή διαταραχή προσωπικότητας να υποπτεύεται τους άλλους. Όμως, όσοι βρίσκονται γύρω του θεωρούν ότι αυτή η δυσπιστία είναι αδικαιολόγητη και προσβλητική. Το άτομο με παρανοειδή διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να συμπεριφέρεται με έναν εχθρικό ή επίμονο τρόπο. Μπορεί να είναι σαρκαστικό, κάτι το οποίο συχνά προκαλεί εχθρική απόκριση από τους άλλους, η οποία φαίνεται να επιβεβαιώνει τις αρχικές του υποψίες.

Κάποιος με παρανοειδή διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να έχει και άλλες παθήσεις που τροφοδοτούν την εν λόγω διαταραχή. Για παράδειγμα, η κατάθλιψη και το άγχος επηρεάζουν τη διάθεση του ατόμου. Οι εναλλαγές στη διάθεση καθιστούν ένα άτομο με παρανοειδή διαταραχή προσωπικότητας πιο πιθανό να αισθάνεται παρανοϊκό και απομονωμένο.

Άλλα συμπτώματα αφορούν στο ότι τα άτομα:

• Πιστεύουν ότι οι άλλοι έχουν κρυμμένα κίνητρα ή πρόκειται να τους βλάψουν
• Αμφισβητούν την εμπιστοσύνη των άλλων
• Είναι υπερευαίσθητα στην κριτική
• Έχουν δυσκολία να συνεργαστούν με άλλους
• Θυμώνουν ή γίνονται εχθρικά γρήγορα
• Απομονώνονται κοινωνικά
• Εμπλέκονται σε καβγάδες
• Δυσκολεύονται να δουν τα δικά τους προβλήματα
• Δυσκολεύονται να χαλαρώσουν

Κάποια από τα συμπτώματα της παρανοειδούς διαταραχής προσωπικότητας είναι παρόμοια με τα συμπτώματα άλλων διαταραχών, όπως της σχιζοφρένειας και της οριακής διαταραχής προσωπικότητας. Για αυτό και η διάγνωση είναι πολλές φορές δύσκολη.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται η παρανοειδής διαταραχή προσωπικότητας;

Ο γιατρός θα σας κάνει ερωτήσεις αναφορικά με τα συμπτώματα και το ιατρικό ιστορικό σας. Επίσης, θα πραγματοποιήσει μία σωματική αξιολόγηση για τον εντοπισμό παθήσεων που μπορεί να έχετε. Ακολούθως, θα σας παραπέμψει σε έναν ψυχίατρο ή ψυχολόγο για περαιτέρω έλεγχο.

Ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας θα πραγματοποιήσει μία πλήρη αξιολόγηση. Θα σας ρωτήσει αναφορικά με την παιδική σας ηλικία, το σχολείο, την εργασία και τις σχέσεις σας. Επίσης, θα σας ρωτήσει πώς θα ανταποκρινόσαστε σε μία φανταστική κατάσταση. Με αυτό τον τρόπο θα αντιληφθεί πώς αντιδράτε σε συγκεκριμένες πραγματικές περιστάσεις. Στη συνέχεια, θα πραγματοποιήσει τη διάγνωση και θα σχηματίσει το θεραπευτικό πλάνο.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η παρανοειδής διαταραχή προσωπικότητας;

Η θεραπεία για την παρανοειδή διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματική. Όμως, τα περισσότερα άτομα με την πάθηση δυσκολεύονται να την αποδεχτούν. Ένα άτομο με παρανοειδή διαταραχή προσωπικότητας δεν μπορεί να δει ότι τα συμπτώματα χρήζουν θεραπείας. Εάν ένα άτομο αποφασίσει να δεχτεί τη θεραπεία, η ψυχοθεραπεία θα τον βοηθήσει. Αυτές οι μέθοδοι:

• Θα βοηθήσουν το άτομο να μάθει πώς να αντιμετωπίζει τη διαταραχή
• Θα βοηθήσουν στην εκμάθηση τρόπων επικοινωνίας σε κοινωνικές περιστάσεις
• Θα μειώσουν το αίσθημα παράνοιας

Τα φάρμακα είναι χρήσιμα, ιδιαίτερα εάν το άτομο με παρανοειδή διαταραχή προσωπικότητας έχει και άλλες παθήσεις, όπως κατάθλιψη ή αγχώδη διαταραχή. Τα φάρμακα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Αντικαταθλιπτικά
• Βενζοδιαζεπίνες
• Αντιψυχωτικά

Ένας συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας είναι πολύ αποτελεσματικός.

Έκβαση

Ποια είναι η μακροπρόθεσμη έκβαση της παρανοειδούς διαταραχής προσωπικότητας;

Η έκβαση εξαρτάται από το εάν το άτομο είναι διατεθειμένο να δεχτεί θεραπεία. Τα άτομα που δέχονται τη θεραπεία μπορούν να παραμείνουν σε μία δουλειά και να σχηματίσουν υγιείς σχέσεις. Ωστόσο, θα πρέπει να συνεχίσουν τη θεραπεία για το υπόλοιπο της ζωής τους, επειδή δεν υπάρχει ίαση για την παρανοειδή διαταραχή προσωπικότητας. Τα συμπτώματα της διαταραχής θα συνεχίζονται, αλλά μπορούν να αντιμετωπιστούν με φροντίδα και υποστήριξη.

Τα άτομα με παρανοειδή διαταραχή προσωπικότητας που αντιστέκονται στη θεραπεία δεν μπορούν να ζήσουν μία λειτουργική ζωή. Η διαταραχή παρεμποδίζει την ικανότητά τους να παραμείνουν σε μία εργασία ή να έχουν θετικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.