Παρενέργειες αντιβιοτικών

Κοινές παρενέργειες

Διαταραχές στομάχου

Πολλά αντιβιοτικά προκαλούν διαταραχές στομάχου ή άλλες γαστρεντερικές παρενέργειες, όπως:

• Ναυτία
• Εμετό
• Κράμπες
• Διάρροια

Τα αντιβιοτικά μακρολίδες, η κεφαλοσπορίνες, οι πενικιλλίνες και οι φλουοροκινολόνες μπορεί να προκαλούν περισσότερες στομαχικές διαταραχές από ό, τι άλλα αντιβιοτικά.

Τι πρέπει να κάνετε

Ρωτήστε το γιατρό ή το φαρμακοποιό σας εάν πρέπει να λαμβάνετε το αντιβιοτικό μαζί με φαγητό. Το φαγητό μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των επιπτώσεων στο στομάχι από συγκεκριμένα αντιβιοτικά, όπως η αμοξυκιλλίνη και η δοξυκυκλίνη.

Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση δεν λειτουργεί για όλα τα αντιβιοτικά. Κάποια, όπως η τετρακυκλίνη, πρέπει να λαμβάνονται με άδειο στομάχι.

Μιλήστε στο γιατρό σας για να βεβαιωθείτε ότι λαμβάνετε σωστά το φάρμακό σας και αν υπάρχουν άλλοι τρόποι ανακούφισης των στομαχικών παρενεργειών.

Πότε πρέπει να καλέσετε το γιατρό σας

Η ήπια διάρροια συνήθως υποχωρεί όταν σταματήσετε να λαμβάνετε το φάρμακο. Ωστόσο, εάν η διάρροια είναι σοβαρή μπορεί να προκαλέσει:

• Κοιλιακό άλγος και κράμπες
• Πυρετό
• Ναυτία
• Βλέννα ή αίμα στα κόπρανα

Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να προκαλούνται από την υπερβολική ανάπτυξη ενός επιβλαβούς βακτηρίου στο έντερο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, καλέστε αμέσως το γιατρό σας.

Φωτοευαισθησία

Εάν λαμβάνετε ένα αντιβιοτικό, όπως η τετρακυκλίνη, το σώμα μπορεί να γίνει πιο ευαίσθητο στο φως. Αυτή η επίδραση μπορεί να κάνει το φως να είναι πιο φωτεινό στα μάτια σας. Μπορεί επίσης να κάνει το δέρμα πιο επιρρεπές σε έγκαυμα.

Η φωτοευαισθησία θα πρέπει να υποχωρήσει μόλις ολοκληρώσετε τη λήψη των αντιβιοτικών.

Τι πρέπει να κάνετε

Εάν πρόκειται να εκτεθείτε στον ήλιο, θα πρέπει να λάβετε συγκεκριμένες προφυλάξεις για να παραμείνετε ασφαλείς.

Βεβαιωθείτε ότι φοράτε αντηλιακό με προστασία έναντι των UVA και UVB ακτινοβολιών και ανανεώνετε το αντηλιακό σας σύμφωνα με τις οδηγίες στην ετικέτα.

Επίσης, φοράτε προστατευτική ένδυση και αξεσουάρ, όπως καπέλο και γυαλιά ηλίου.

Πυρετός

Ο πυρετός είναι μία κοινή παρενέργεια πολλών φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων των αντιβιοτικών. Ο πυρετός μπορεί να εκδηλωθεί λόγω μιας αλλεργικής αντίδρασης σε ένα φάρμακο ή ως μία ανεπιθύμητη ενέργεια.

Ο πυρετός μπορεί να εκδηλωθεί ύστερα από τη λήψη οποιουδήποτε αντιβιοτικού, αλλά είναι πιο κοινός στα εξής:

• β-λακτάμες
• Κεφαλεξίνη
• Μινοκυκλίνη
• Σουλφοναμίδες

Τι πρέπει να κάνετε

Αν εκδηλώσετε πυρετό με τη λήψη ενός αντιβιοτικού, αυτός πιθανώς θα υποχωρήσει από μόνος του. Αν ο πυρετός δεν υποχωρήσει ύστερα από 24 με 48 ώρες, ρωτήστε το γιατρό ή το φαρμακοποιό σας αναφορικά με τη χρήση μη συνταγογραφούμενου παυσίπονου, όπως ακεταμινοφαίνη ή ιβουπροφαίνη, για τη μείωσή του.

Πότε πρέπει να καλέσετε το γιατρό σας

Αν έχετε πυρετό υψηλότερο από 40 ᵒC, δερματικό εξάνθημα ή δυσκολία στην αναπνοή, καλέστε αμέσως το γιατρό σας ή το 166.

Μυκητιασική κολπική λοίμωξη

Τα αντιβιοτικά μειώνουν τον πληθυσμό των «καλών» βακτηρίων (λακτοβάκιλλος) στον κόλπο. Αυτά τα «καλά» βακτήρια θέτουν έναν συχνά εμφανιζόμενο μύκητα, που ονομάζεται Candida, υπό έλεγχο. Όταν αυτή η φυσική ισορροπία διαταράσσεται υπέρ της ανάπτυξης του Candida, μπορεί να εκδηλωθεί η μυκητιασική λοίμωξη.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Κνησμό κόλπου
• Αίσθηση καψίματος κατά την ούρηση ή τη σεξουαλική επαφή
• Διόγκωση γύρω από τον κόλπο
• Πόνο
• Πόνο κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης
• Ερυθρότητα
• Εξάνθημα

Μία λευκή γκριζωπή και παχύρευστη έκκριση από τον κόλπο – μερικές φορές αναφερόμενη ότι μοιάζει με τυρί cottage – είναι μία άλλη ένδειξη ότι μπορεί να έχετε μυκητιασική λοίμωξη.

Τι πρέπει να κάνετε

Για απλές μυκητιασικές λοιμώξεις, ο γιατρός μπορεί να σας συνταγογραφήσει μία κολπική αντιμυκητιασική κρέμα, αλοιφή, υπόθετο ή από του στόματος χορηγούμενο δισκίο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα εξής:

• βουτοκοναζόλη
• Κλοτριμαζόλη
• Μικοναζόλη
• Τερκοναζόλη
• Φλουκοναζόλη

Πολλές κρέμες, αλοιφές και υπόθετα είναι επίσης διαθέσιμα χωρίς ιατρική συνταγή.

Για σοβαρές μυκητιασικές λοιμώξεις ή λοιμώξεις με επιπλοκές, ο γιατρός μπορεί να σας συνταγογραφήσει φαρμακευτική θεραπεία μεγαλύτερης διάρκειας.

Εάν η λοίμωξη επανεμφανιστεί, ο ερωτικός σας σύντροφος μπορεί επίσης να έχει μία μυκητιασική λοίμωξη. Θα πρέπει να χρησιμοποιείτε προφυλακτικό κατά τη σεξουαλική επαφή αν υποπτεύεστε ότι ένας από τους δύο έχει κάποια μυκητιασική λοίμωξη.

Δυσχρωμία δοντιών

Τα αντιβιοτικά, όπως η τετρακυκλίνη και η δοξυκυκλίνη, μπορούν να προκαλέσουν μόνιμη χρώση των δοντιών σε παιδιά των οποίων τα δόντια ακόμη αναπτύσσονται. Αυτή η παρενέργεια εκδηλώνεται κυρίως σε παιδιά που είναι κάτω των 8 ετών.

Εάν μία έγκυος γυναίκα λαμβάνει αυτά τα φάρμακα, μπορεί να έχουν επίδραση στο χρώμα των νεογιλών δοντιών του παιδιού.

Τι πρέπει να κάνετε

Ρωτήστε το γιατρό σας γιατί σας συνταγογραφεί κάποιο από αυτά τα αντιβιοτικά για εσάς, αν είστε έγκυος, ή για το παιδί σας. Επίσης, ρωτήστε εάν υπάρχουν άλλες φαρμακευτικές επιλογές που δρουν κατά τον ίδιο τρόπο, αλλά δεν έχουν αυτήν την παρενέργεια.

Σοβαρές παρενέργειες

Οι σοβαρές παρενέργειες από τα αντιβιοτικά δεν είναι συνήθεις, αλλά μπορεί να εκδηλωθούν.

Αλλεργικές αντιδράσεις

Οι αλλεργικές αντιδράσεις είναι πιθανό να εκδηλωθούν με οποιοδήποτε φάρμακο, συμπεριλαμβανομένων των αντιβιοτικών. Ορισμένες αλλεργικές αντιδράσεις μπορεί να είναι ήπιες, ενώ άλλες σοβαρές και να χρήζουν ιατρικής φροντίδας.

Αν είστε αλλεργικός/ή σε κάποιο αντιβιοτικό, θα έχετε συμπτώματα αμέσως μετά τη λήψη του φαρμάκου. Τα συμπτώματα αυτά περιλαμβάνουν δυσκολία στην αναπνοή, κνίδωση και διόγκωση της γλώσσας και του λαιμού.

Πότε πρέπει να καλέσετε τον γιατρό σας

Αν έχετε κνίδωση, σταματήστε τη λήψη του φαρμάκου και καλέστε τον γιατρό σας. Αν έχετε διόγκωση της γλώσσας ή του λαιμού ή δυσκολία στην αναπνοή, σταματήστε τη λήψη του φαρμάκου και καλέστε αμέσως το 166.

Σύνδρομο Stevens-Johnson

Το σύνδρομο Stevens-Johnson είναι μία σπάνια αλλά σοβαρή διαταραχή του δέρματος και των βλεννογόνων. Οι βλεννογόνοι είναι οι μεμβράνες που καλύπτουν και ενυδατώνουν μέρη του σώματος, όπως η μύτη, το στόμα, ο λαιμός και πνεύμονες.

Το σύνδρομο Stevens-Johnson είναι μία αντίδραση που μπορεί να συμβεί με οποιοδήποτε φάρμακο, συμπεριλαμβανομένων των αντιβιοτικών. Εκδηλώνεται πιο συχνά με αντιβιοτικά όπως οι β-λακτάμες και η σουλφαμεθοξαζόλη.

Τυπικά, το σύνδρομο Stevens-Johnson ξεκινά με συμπτώματα παρόμοια με αυτά της γρίπης, όπως πυρετό ή πονόλαιμο. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να ακολουθηθούν από φυσαλίδες στο δέρμα και ένα επώδυνο εξάνθημα που εξαπλώνεται. Στη συνέχεια, θα εκδηλωθεί απόπτωση της ανώτερης στοιβάδας του δέρματος. Επιπλέον συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Κνίδωση
• Δερματικό πόνο
• Πυρετό
• Βήχα
• Διόγκωση του προσώπου ή της γλώσσας
• Πόνο στο στόμα και το λαιμό

Τι πρέπει να κάνετε

Δεν μπορείτε να αποτρέψετε αυτή την πάθηση, αλλά μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο εκδήλωσης.

Βρίσκεστε σε αυξημένο κίνδυνο για το σύνδρομο Stevens-Johnson αν έχετε εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, αν είχατε σύνδρομο Stevens-Johnson στο παρελθόν ή αν έχετε οικογενειακό ιστορικό της διαταραχής.

Εάν πιστεύετε ότι οποιαδήποτε από αυτές τις συνθήκες ισχύει στην περίπτωσή σας, μιλήστε στο γιατρό σας προτού λάβετε ένα αντιβιοτικό.

Πότε πρέπει να καλέσετε τον γιατρό σας

Καλέστε το 166 ή κατευθυνθείτε στα πλησιέστερα επείγοντα αμέσως αν έχετε συμπτώματα του συνδρόμου Stevens-Johnson και πιστεύετε ότι έχετε την πάθηση.

Αντιδράσεις του αίματος

Ορισμένα αντιβιοτικά μπορούν να προκαλέσουν αλλαγές στο αίμα.

Για παράδειγμα, η λευκοπενία είναι μία μείωση στον αριθμό των λευκών αιμοσφαιρίων και μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένες λοιμώξεις.

Μία άλλη αλλαγή είναι η θρομβοκυτταροπενία η οποία είναι χαμηλά επίπεδα αιμοπεταλίων. Αυτή μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία, δημιουργία μωλώπων και μειωμένη θρόμβωση του αίματος.

Τα αντιβιοτικά β-λακτάμες και σουλφαμεθοξαζόλη προκαλούν αυτές τις παρενέργειες πιο συχνά.

Τι πρέπει να κάνετε

Δεν μπορείτε να αποτρέψετε αυτές τις αντιδράσεις. Ωστόσο, βρίσκεστε σε αυξημένο κίνδυνο αν έχετε εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Εάν το ανοσοποιητικό σας σύστημα είναι ασθενές, συζητήστε με το γιατρό σας προτού λάβετε ένα αντιβιοτικό.

Πότε πρέπει να καλέσετε το γιατρό σας

Καλέστε το γιατρό σας εάν έχετε μία νέα λοίμωξη ή μία λοίμωξη που εμφανίζεται απότομα μετά τη λήψη ενός αντιβιοτικού.

Καλέστε το 166 ή κατευθυνθείτε αμέσως στα πλησιέστερα επείγοντα εάν:

• Έχετε σοβαρή αιμορραγία που δεν σταματά
• Έχετε αιμορραγία από τον πρωκτό
• Βήχετε μία ουσία που μοιάζει με κόκκους καφέ

Καρδιακά προβλήματα

Σε σπάνιες περιπτώσεις, συγκεκριμένα αντιβιοτικά μπορεί να προκαλέσουν καρδιακά προβλήματα, όπως ανώμαλο καρδιακό ρυθμό ή χαμηλή αρτηριακή πίεση.

Τα αντιβιοτικά που συνδέονται περισσότερο με αυτές τις παρενέργειες είναι η ερυθρομυκίνη και ορισμένες φλοροκινολόνες, όπως η σιπροφλοξασίνη. Το αντιμυκητιασικό τερμπιναφίνη επίσης μπορεί να προκαλέσει αυτό το πρόβλημα.

Τι πρέπει να κάνετε

Αν έχετε μία υπάρχουσα καρδιακή πάθηση, μιλήστε στο γιατρό σας πριν λάβετε κάποιο αντιβιοτικό. Αυτή η πληροφορία θα βοηθήσει το γιατρό να επιλέξει το κατάλληλο αντιβιοτικό για εσάς.

Πότε πρέπει να καλέσετε το γιατρό σας

Καλέστε το γιατρό σας αν έχετε καινούργιο πόνο στην καρδιά ή πόνο που επιδεινώνεται, ανώμαλο καρδιακό ρυθμό ή δυσκολία στην αναπνοή. Αν τα συμπτώματα είναι σοβαρά, καλέστε το 166 ή κατευθυνθείτε στα πλησιέστερα επείγοντα.

Τενοντίτιδα

Η τενοντίτιδα είναι η φλεγμονή ή ο ερεθισμός ενός τένοντα. Οι τένοντες είναι ζώνες ινώδους συνδετικού ιστού που συνδέουν τα οστά με τους μύες και εντοπίζονται σε ολόκληρο το σώμα.

Αντιβιοτικά, όπως η σιπροφλοξασίνη, έχει αναφερθεί ότι μπορεί να προκαλέσουν τενοντίτιδα ή ρήξη τενόντων.

Όλα τα άτομα βρίσκονται σε κίνδυνο εκδήλωσης προβλημάτων με τους τένοντες όταν λαμβάνουν συγκεκριμένα αντιβιοτικά. Όμως οι παρακάτω ομάδες ατόμων βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο ρήξης τένοντα:

• Όσοι έχουν υπάρχουσα νεφρική ανεπάρκεια
• Όσοι έχουν μόσχευμα νεφρού, πνεύμονα ή καρδιάς
• Όσοι έχουν παλαιότερα προβλήματα με τους τένοντες
• Όσο λαμβάνουν στεροειδή
• Όσοι είναι άνω των 60 ετών

Τι πρέπει να κάνετε

Μιλήστε στο γιατρό σας προτού ξεκινήσετε ένα νέο αντιβιοτικό αν ανήκετε σε μία από τις ομάδες κινδύνου. Αυτή η πληροφορία θα βοηθήσει το γιατρό να επιλέξει το κατάλληλο αντιβιοτικό για εσάς.

Πότε πρέπει να καλέσετε τον γιατρό σας

Εάν έχετε έναν νέο πόνο στον τένοντα ή πόνο που επιδεινώνεται ύστερα από τη λήψη ενός αντιβιοτικού, καλέστε το γιατρό σας. Εάν ο πόνος είναι σοβαρός, κατευθυνθείτε στα πλησιέστερα επείγοντα.

Επιληπτικές κρίσεις

Είναι σπάνιο για κάποιο αντιβιοτικό να προκαλεί επιληπτικές κρίσεις, αλλά μπορεί να συμβεί. Οι επιληπτικές κρίσεις είναι πιο κοινές με την σιπροφλοξασίνη, την ιμιπενέμη και αντιβιοτικά κεφαλοσπορίνες, όπως η κεφιξίμη και η κεφαλεξίνη.

Τι πρέπει να κάνετε

Εάν έχετε επιληψία ή ιστορικό επιληπτικών κρίσεων, θα πρέπει να το αναφέρετε στο γιατρό σας προτού λάβετε οποιοδήποτε αντιβιοτικό. Έτσι, ο γιατρός θα επιλέξει ένα αντιβιοτικό που δεν θα επιδεινώσει την κατάστασή σας ή δεν θα εμφανίσει αλληλεπιδράσεις με τα αντιεπιληπτικά φάρμακά σας.

Πότε πρέπει να καλέσετε το γιατρό σας

Καλέστε το γιατρό σας αν εμφανίσετε μία νέα επιληπτική κρίση ή οι επιληπτικές κρίσεις σας επιδεινώνονται μετά τη λήψη κάποιου αντιβιοτικού.

Σύνοψη

Μιλήστε στο γιατρό σας

Εάν ο γιατρός σας σας συνταγογραφήσει ένα αντιβιοτικό, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι υπάρχουν τρόποι αντιμετώπισης των παρενεργειών. Κάποιες από τις ερωτήσεις που πιθανώς επιθυμείτε να κάνετε στο γιατρό σας αναφορικά με τις παρενέργειες του αντιβιοτικού είναι οι εξής:

• Είναι πιθανό να βιώσω παρενέργειες με αυτό το φάρμακο;
• Πώς μου προτείνετε να αντιμετωπίσω τις παρενέργειες αυτές;
• Υπάρχουν αντιβιοτικά που θα μπορούσαν να με βοηθήσουν και είναι γνωστό ότι έχουν λιγότερες παρενέργειες;

Q&A

Αν έχω μία άσχημη ανεπιθύμητη ενέργεια από το αντιβιοτικό μου, μπορώ να σταματήσω τη λήψη του φαρμάκου;

Η απάντηση είναι ένα μεγάλο «Όχι». Δεν θα πρέπει ποτέ να σταματάτε τη λήψη ενός αντιβιοτικού χωρίς πρώτα να ρωτήσετε το γιατρό σας.

Ο τερματισμός μιας αντιβιοτικής θεραπείας πριν την ολοκλήρωση της δόσης μπορεί να προκαλέσει την επανεμφάνιση της λοίμωξης και πιθανώς ισχυρότερη από ό, τι ήταν πριν. Εάν η λοίμωξη επανεμφανιστεί, μπορεί να είναι ανθεκτική στα αντιβιοτικά που λαμβάνετε. Αυτό σημαίνει ότι το συγκεκριμένο φάρμακο δεν θα λειτουργεί πλέον για την αντιμετώπιση της κατάστασής σας.

Οι παρενέργειες από το αντιβιοτικό μπορεί να είναι δύσκολες ή δυσάρεστες, επομένως πρέπει να καλέσετε το γιατρό σας. Εκείνος θα σας προτείνει τρόπους αντιμετώπισης των παρενεργειών. Αν οι μέθοδοι αυτές δεν λειτουργήσουν, μπορεί να σας προτείνει κάποιο άλλο φάρμακο. Το σημαντικό κομμάτι είναι να ολοκληρώσετε όλη τη δόση των αντιβιοτικών σας.