Ασθένειες αναπαραγωγικού συστήματος

Πόνος στο αιδοίο (αιδοιοδυνία)

Τι είναι η αιδοιοδυνία;

Πολλές γυναίκες, κάποια στιγμή στη ζωής τους, βιώνουν πόνο ή και ενόχληση στην περιοχή του αιδοίου. Όταν ο πόνος αυτός διαρκεί περισσότερο από τρεις μήνες χωρίς προφανή αιτία, χαρακτηρίζεται ως αιδοιοδυνία. Η κατάσταση αυτή εκτιμάται ότι πλήττει περίπου το 16% των γυναικών στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, τουλάχιστον μια φορά στην ζωή τους. Παράλληλα, σύμφωνα με επιστημονική μελέτη, η αιδοιοδυνία φαίνεται να εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες μεταξύ 20 με 40 ετών, παρ’ όλο που μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία.

Τι είναι το αιδοίο;

Το αιδοίο είναι ο ιστός γύρω από το άνοιγμα του κόλπου στην περιοχή των γυναικείων γεννητικών οργάνων και περιλαμβάνει την εξωτερική και εσωτερική πτυχή του δέρματος που ονομάζεται μεγάλα και μικρά χείλη, αντίστοιχα. Ακόμα, στο αιδοίο κατατάσσεται ο πρόδρομος του κολεού, που είναι  η περιοχή που οδηγεί στο άνοιγμα του κόλπου και η κλειτορίδα, ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο όργανο, στην κορυφή του αιδοίου.

Είδη αιδοιοδυνίας Συμπτώματα Αίτια Διάγνωση Θεραπεία Πρόληψη

Είδη αιδοιοδυνίας

Ποια είναι τα είδη της αιδοιοδυνίας;

Υπάρχουν 4 βασικά είδη αιδοιοδυνίας, τα οποία είναι:

  • Γενικευμένη αιδοιοδυνία, η οποία εμφανίζεται ξαφνικά, χαρακτηρίζεται από γενικευμένο πόνο στην περιοχή του αιδοίου και μπορεί να διαρκέσει μήνες ή και χρόνια.
  • Τοπική αιδοιοδυνία, η οποία χαρακτηρίζεται από πόνο επικεντρωμένο σε μια συγκεκριμένη περιοχή του αιδοίου, όπως για παράδειγμα στα μικρά χείλη. Ο πόνος αυτός συνήθως εμφανίζεται και έπειτα εξαφανίζεται μόνος του μετά από μικρό χρονικό διάστημα. 
  • Κυκλική αιδοιίτιδα, η οποία συμβαίνει όταν ο πόνος στο αιδοίο εξαρτάται από τον εμμηνορροϊκό κύκλο της γυναίκας και  συνήθως τείνει να είναι εντονότερος λίγες ημέρες πριν την έμμηνο ρύση.
  • Πόνος στον πρόδρομο του κολεού.

Συμπτώματα

Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα της αιδοιοδυνίας;

Ως συμπτώματα της αιδοιοδυνίας, οι περισσότερες γυναίκες αναφέρουν κυρίως το κάψιμο, το τσίμπημα και την έντονη ενόχληση στην περιοχή του αιδοίου. Ενώ σε πολλές περιπτώσεις τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται μόνο όταν υπάρξει κάποια πίεση στην περιοχή. Τέτοιου είδους πίεση μπορεί να προκληθεί από στενά εσώρουχα, την είσοδο ενός ταμπόν ή την σεξουαλική επαφή.  Επιπλέον, δεν παρατηρείται κάποια εμφανής αλλαγή στην εμφάνιση του ιστού του αιδοίου, το οποίο συχνά μοιάζει απόλυτα φυσιολογικό και υγιές στα άτομα με αιδοιοδυνία.

Αίτια

Τι προκαλεί τον πόνο στο αιδοίο;

Η παθοφυσιολογία του χρόνιου πόνου του αιδοίου δεν είναι απόλυτα κατανοητή, αλλά δεν φαίνεται να σχετίζεται με την εμφάνιση καρκίνου και δεν μεταδίδεται σε άλλα μέρη του σώματος ή σε άλλα άτομα. Τα αίτια του πόνου αυτού δεν είναι γνωστά, παρ' όλα αυτά, οι ερευνητές έχουν βρει κάποιες συσχετίσεις μεταξύ της αιδοιοδυνίας και κάποιων παθήσεων ή καταστάσεων που μπορεί να βιώνει μια γυναίκα. 

Επανεμφανιζόμενες μυκητιακές λοιμώξεις

Επιστημονική μελέτη σε ποντίκια έδειξε ότι τα ποντίκια που είχαν μολυνθεί και θεραπευτεί από μυκητιακή λοίμωξη τρεις φορές, είχαν  αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν πόνο στο αιδοίο σε σχέση με αυτά που δεν είχαν μολυνθεί καθόλου. Οι ερευνητές θεώρησαν ότι οι επαναλαμβανόμενες μυκητιακές λοιμώξεις αυξάνουν τον σχηματισμό νευρικών ινών, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης πόνου στο αιδοίο. Παρ' όλα αυτά, τα πειράματα πραγματοποιήθηκαν σε ποντίκια και όχι σε άνθρωπο, επομένως απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση για να εξακριβωθεί  εάν υπάρχει όντως συσχέτιση των δύο καταστάσεων.

Γενετικές διαταραχές

Ορισμένες γυναίκες φέρουν κάποια γενετικά αλληλόμορφα που κάνουν τα κύτταρα τους περισσότερο ευαίσθητα στη φλεγμονή ή στη δράση ορμονών. Η φλεγμονώδης αντίδραση προκαλεί οίδημα και συσσώρευση αίματος στην περιοχή, τοπική αύξηση της θερμοκρασίας και πόνο. 

Φυσικός ή σεξουαλικός τραυματισμός

Οι νευρικές απολήξεις στην περιοχή του αιδοίου μπορεί να τραυματιστούν, προκαλώντας πόνο, κατά την διάρκεια: μιας φυσιολογικής γέννας, σεξουαλικής κακοποίησης ή σεξουαλικής επαφής χωρίς επαρκή λίπανση του κόλπου. Επιπλέον, άλλες δραστηριότητες που προκαλούν έντονη πίεση στην περιοχή και ενδέχεται να βλάψουν τις νευρικές απολήξεις του αιδοίου, είναι η ποδηλασία και η ιππασία.  

Παθήσεις χρόνιου πόνου

Οι γυναίκες με αιδοιοδυνία, φαίνεται να είναι 2 με 3 φορές περισσότερο πιθανό να εμφανίσουν και άλλες παθήσεις χρόνιου πόνου, όπως η ινομυαλγία και το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Και οι δύο αυτές παθήσεις οφείλονται σε φλεγμονή, επομένως θεωρείται πιθανό και ο συγκεκριμένος τύπος αιδοιοδυνίας να σχετίζεται επίσης με φλεγμονή.

Αλλεργίες

Σαπούνια, τζελ και άλλα προϊόντα καθαρισμού ή περιποίησης της ευαίσθητης περιοχής μπορεί να προκαλέσουν αλλεργική αντίδραση στο αιδοίο, προκαλώντας ερεθισμό, φλεγμονή και πόνο σε αυτό.

Ορμονοθεραπείες

Επιστημονική μελέτη έδειξε ότι γυναίκες με αιδοιοδυνία είναι περισσότερο πιθανό να έχουν υποβληθεί σε ορμονοθεραπεία παλαιότερα, σε σχέση με τις γυναίκες που δεν εμφανίζουν πόνο στο αιδοίο. Παρ' όλα αυτά, σύμφωνα με άλλη μελέτη δεν φαίνεται καμία συσχέτιση μεταξύ αιδοιοδυνίας και χρήσης αντισυλληπτικών χαπιών.

Διάγνωση

Πώς γίνεται η διάγνωση της αιδοιοδυνίας;

Αρχικά, είναι σημαντικό όταν μια γυναίκα βιώνει παρατεταμένο ή διακοπτόμενο πόνο στην περιοχή του αιδοίου για μεγάλο διάστημα να επικοινωνήσει με έναν ιατρό  προκειμένου να βρεθούν τα αίτια του πόνου και να της χορηγηθεί κατάλληλη θεραπεία. Κατά την διαδικασία αυτή, είναι σημαντικό το άτομο να είναι ειλικρινές με τον ιατρό και να περιγράψει αναλυτικά όλα τα συμπτώματα που μπορεί να βιώνει.

Ο ιατρός θα ζητήσει το αναλυτικό ιατρικό ιστορικό του ατόμου και κατόπιν θα ρωτήσει για το ιστορικό σεξουαλικών επαφών και λοιμώξεων του κόλπου. Επιπλέον, θα ρωτήσει εάν ο πόνος είναι εντονότερος κατά την σεξουαλική επαφή ή αν το άτομο βιώνει κολπική ξηρότητα. 

Έπειτα, θα διεξαχθεί πυελική εξέταση για την ανίχνευση πιθανής φλεγμονής ή λοίμωξης της περιοχής, ενώ είναι πιθανό, να ληφθεί και δείγμα ιστού το οποίο θα εξεταστεί για  την ύπαρξη παθογόνων μικροοργανισμών. Τέλος, ο ιατρός ενδέχεται να ασκήσει μικρή πίεση στην περιοχή του κόλπου προκειμένου να προσδιορίσει εάν ο πόνος είναι γενικευμένος ή εστιάζεται σε ένα μόνο σημείο. 

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται θεραπευτικά η αιδοιοδυνία;

Εάν υπάρχει κάποια λοίμωξη που προκαλεί τον πόνο, αυτή μπορεί να θεραπευτεί από τον ιατρό με κατάλληλα φαρμακευτικά σκευάσματα. Σε περίπτωση που ο πόνος προκαλείται από αλλεργική αντίδραση σε κάποιο προϊόν, διακοπή χρήσης αυτού, θα σταματήσει την αιδοιοδυνία, ενώ ο ιατρός μπορεί να συστήσει και την εφαρμογή κάποιας αντιφλεγμονώδους αλοιφής. 

Εάν όμως ο ιατρός δεν καταφέρει να προσδιορίσει τα αίτια του πόνου, δεν μπορεί να χορηγήσει κατάλληλη θεραπεία και επομένως περιορίζεται στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Για τον σκοπό αυτό μπορεί να συστήσει:

  • Επιδερμική χρήση αλοιφών που περιέχουν ουσίες με παυσίπονη δράση, όπως η λιδοκαΐνη.
  • Χαμηλές δόσεις τρικυκλικών αντικαταθλιπτικών τα οποία μπλοκάρουν τους υποδοχείς πόνου.
  • Αντισπασμωδικά, τα οποία δρουν με παρόμοιο τρόπο με τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά.
  • Θεραπεία βιοανάδρασης, κατά την οποία τοποθετούνται ειδικοί αισθητήρες στον κόλπο, οι οποίοι ωθούν το άτομο να δυναμώσει τους μυς της πυελικής χώρας και το διδάσκουν πως να τους χαλαρώνει. 
  • Μασάζ στην πυελική περιοχή με σκοπό να χαλαρώσουν οι σφιγμένοι μυς.
  • Γνωστική συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, η οποία βοηθάει το άτομο να διαχειριστεί τον χρόνιο πόνο.

Τέλος, σε σπάνιες περιπτώσεις που ο πόνος είναι στον πρόδρομο του κολεού, στην περιοχή δηλαδή γύρω από το άνοιγμα του κόλπου, μπορεί να προταθεί η διεξαγωγή χειρουργικής επέμβασης, κατά την οποία αφαιρείται το τμήμα του ερεθισμένου ιστού.

Σε κάθε περίπτωση, το άτομο θα πρέπει να συμβουλευτεί έναν γυναικολόγο, έναν ουρολόγο για γυναίκες ή κάποιον ειδικό στην διαχείριση του πόνου, προκειμένου να βρεθεί η θεραπευτική προσέγγιση που λειτουργεί καλύτερα για αυτό.

Πρόληψη

Τι μπορεί να κάνει κάποιος για την πρόληψη της αιδοιοδυνίας;

Υπάρχουν κάποια απλά πράγματα που μπορεί να τηρεί μια γυναίκα προκειμένου να μειώσει όσο το δυνατόν την καταπόνηση της περιοχής των γεννητικών οργάνων, αποφεύγοντας πιθανούς πόνους και ερεθισμούς αυτών. Τέτοιες προτάσεις περιλαμβάνουν: 

  • Επιλογή εσωρούχων τα οποία είναι 100% βαμβακερά, καθώς το βαμβάκι είναι περισσότερο απορροφητικό από τα συνθετικά υλικά και δεν ερεθίζει το δέρμα.
  • Αποφυγή εσωρούχων κατά την διάρκεια του ύπνου.
  • Χρήση εσωρούχων και ρούχων τα οποία δεν πιέζουν ή στενεύουν την περιοχή των γεννητικών οργάνων.
  • Καθαρισμός της περιοχής των γυναικείων γεννητικών οργάνων μόνο με νερό και αποφυγή χρήσης χημικών ουσιών, όπως σαπούνια, σαμπουάν ή προϊόντα με άρωμα, τα οποία θα μπορούσαν να ερεθίσουν το δέρμα.
  • Αποφυγή εφαρμογής ταμπόν ή σερβιετών με άρωμα ή αποσμητικές ουσίες.
  • Χρήση λιπαντικής ουσίας στον κόλπο κατά την διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, ιδιαίτερα εάν υπάρχει κολπική ξηρότητα.
  • Εάν το δέρμα της γυναίκας είναι ιδιαίτερα ξηρό, μπορεί να γίνει εφαρμογή βαζελίνης στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, μετά το μπάνιο, με σκοπό να διατηρηθεί η φυσική υγρασία και να υπάρχει ένα λεπτό στρώμα που θα προστατεύει το δέρμα.
  • Απαλός καθαρισμός της περιοχής των γεννητικών οργάνων μετά την ούρηση και πάντα σκούπισμα από εμπρός προς τα πίσω, προκειμένου να μην μεταφέρονται τα βακτήρια από τον πρωκτό στον κόλπο.

Τέλος, σε περίπτωση που το αιδοίο είναι ερεθισμένο ή πονάει ελαφρώς, συστήνεται η εφαρμογή πάγου στην περιοχή. Ενώ είναι σημαντικό εφόσον μια γυναίκα βιώνει συχνά πόνο στο αιδοίο να επισκεφτεί κάποιον ιατρό, καθώς είναι πιθανόν να οφείλεται σε κάποια πάθηση η οποία απαιτεί θεραπεία, όπως κάποια λοίμωξη.

+ 16 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. Andrews JC. (2010). Vulvodynia: An evidence-based approach to medical management. nva.org/wp-content/uploads/2016/03/Vulvodynia-an-evidence-based-approach-to-medical-management.pdf

2. Arnold LD, et al. (2007). Assessment of vulvodynia symptoms in a sample of U.S. women: A prevalence survey with a nested case control study. DOI: 10.1016/j.ajog.2006.07.047

3. Bachmann GA, et al. (2006). Chronic vulvar and gynecologic pain: Prevalence and characteristics in a self-reported survey. ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1388073/

4. Dargie E, et al. The vulvar pain assessment questionnaire inventory. ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27780177

5. Disorders of the vulva: Common causes of vulvar pain, burning, and itching [fact sheet]. (2015). acog.org/~/media/For%20Patients/faq088.pdf

6. Vulvodynia. (2017). acog.org/Patients/FAQs/Vulvodynia

7. Vulvodynia: Get the Facts. (2017). nva.org/media-center/

8. Sadownik LA. (2014). Etiology, diagnosis, and clinical management of vulvodynia. DOI: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4014358/

9. What is vulvodynia? (2017). nva.org/what-is-vulvodynia/

10. Vestibulodynia. (2017). bcm.edu/healthcare/care-centers/obstetrics-gynecology/conditions/vestibulodynia

11. Vulvodynia. (2017). bcm.edu/healthcare/care-centers/obstetrics-gynecology/conditions/vulvodynia

12. Farmer MA. (2011). Repeated vulvovaginal fungal infections cause persistent pain in a mouse model of vulvodynia. DOI: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21937756/

13. Reed BD. (2012). Relationship between vulvodynia and chronic comorbid pain conditions. DOI: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3566870/

14. Mitro SD, et al. (2016) Chronic vulvar pain in a cohort of post-menopausal women: Atrophy or vulvodynia. womensmidlifehealthjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40695-016-0017-z

15. Reed BD, et al. (2013). Oral contraceptive use and risk of vulvodynia: A population-based longitudinal study. DOI: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23937077/

16. Mitul S, et al. (2014). Vulvodynia. DOI: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6313270/